Een aartsbisschop aangeklaagd in Rome
Dagboeken Petrus Codde en gezellen uitgegeven door Dick Schoon
Mgr. Dick Schoon heeft de dagboeken van Apostolisch Vicaris Petrus Codde (1648-1710) en zijn reisgezellen uitgegeven en van een inleiding en commentaar voorzien. Het werpt een interessant licht op het conflict dat uiteindelijk leidde tot het ontstaan van de oud-bisschoppelijke cleresie, die later de oud-katholieke kerk ging heten.
De kerkgeschiedenis van de tijd van Codde
Dat de benadering van mgr. Schoon - oudkatholiek bisschop van Haarlem - zijn oudkatholieke afkomst wel wat verraadt zal niemand hem kwalijk nemen. Codde was Apostolisch Vicaris van de Hollandse zending en titulair aartsbisschop van Sebaste, welke laatste titel Schoon bij voorkeur gebruikt. Codde weigerde het formulier van Alexander VII tegen het rigoristische Jansenisme te tekenen en had allerlei conflicten met de regulieren, vooral de Jezuïeten onder hen, die vaak als laks werden gezien en die Codde niet te veel bevoegdheden wilde toestaan.
De klachten die tegen de in 1688 aangestelde Codde waren geuit, werden tenslotte aanleiding hem naar Rome te roepen, waar de Vicaris in 1700 heen trok, vergezeld door enkele geestelijken waaronder Cornelis Steenoven die in 1723 bisschop werd gewijd zonder pauselijk mandaat en daarmee een schisma bezegelde dat leidde tot de ‘oudbisschoppelijke cleresie’. Dat is een gecompliceerde en droevige geschiedenis: de katholieke kerk was een kleine missiekerk geworden en een ongeoorloofde maar tegen betaling van een taks getolereerde godsdienst. In die katholieke kerk hier te lande kwam het toen toch nog tot een scheuring waarvan de verwikkelingen rond Codde een voorspel waren. De Staten van Holland mengden zich in deze kerkelijke affaire met plakkaten en resoluties die eisten dat Codde zou terugkeren in het ambt.
Het boek
Dick Schoon heeft een kundige en uitgebreide inleiding geschreven die de onverkwikkelijke gebeurtenissen zakelijk en goed uiteenzetten; daarna volgen de uit he Latijn vertaalde dagboeken van Codde en twee van zijn metgezellen, geannotteerd en zo gerangschikt dat het geheel als een doorlopend verhaal te volgen is. Goed dat dit is uitgegeven en ik ben het met grote interesse aan het lezen!
Een aartsbisschop aangeklaagd in Rome.
De dagboeken van aartsbisschop Petrus Codde en zijn metgezellen Jacob Krijs en Benedict de Waal over hun reis naar en hun verblijf in Rome, 1700-1703. Uitgegeven bij Uitgeverij Verloren in Hilversum 2019, 888 pp.
