Waarom luisteren zo belangrijk is
De synode en de Nederlandse bisschoppenvergadering
Dinsdag 10 oktober was de maandelijkse bisschoppenvergadering in Den Bosch. We spraken daar natuurlijk over vele dingen, maar er was ook aandacht voor de bisschoppensynode die in Rome plaats vindt. "Luisteren" is daar een centraal woord. In de homilie bij de Eucharistieviering stond ik daar bij stil en we hebben de Eucharistie gevierd met de gebedsteksten voor de synode en voor het welslagen daarvan gebeden. Ook ging onze aandacht uit naar de vreselijke situatie in Israël en Gaza.
Een boodschap van verbondenheid was er met onze Joodse landgenoten en de lijdende bevolking van Israël en Gaza, waarbij de slachtoffers van het geweld van afgelopen zaterdag in Israël werden herdacht. Ook stonden we stil bij andere brandhaarden in de wereld. Het is duidelijk dat deze rozenkransmaand wel om een speciaal gebed om vrede vraagt.
Hieronder vindt u de homilie die ik bij de Mis ter afsluiting van de bisschoppenvergadering heb gehouden.
Werken en luisteren
DINSDAG IN DE 27E WEEK DOOR HET JAAR (Bisschoppenvergadering)
“Martha, Martha, wat maakt ge U bezorgd en druk om vele dingen” (Lc. 10,41).
Is er iets tegen activiteit?
God is niet tegen activiteit
Jezus zelf trok rond: verkondigde, genas, leefde voor
en ook de apostel Paulus die getuigt
dat God hem al vanaf zijn geboorte had uitgekozen
en dat God hem heeft geroepen door Zijn genade
om Hem onder de heidenvolken
te verkondigen,
ook hij is een man van grote activiteit;
en Jona, in de eerste lezing,
al was hij liever weggelopen
voor al die inspanning,
moet toch veel missionaire moeite doen:
“Sta op... ga naar Ninive”..
Dus God is niet tegen actie,
ook niet tegen véél activiteit.
maar hij is wel tegen een activiteit
die zogenaamd voor Hem wordt ondernomen
maar die in feite niet Hem dient
maar die meer beantwoordt
aan een verlangen zichzelf
door de ontplooide activiteit
een plaats te geven,
erkenning en waardering te krijgen.
Is het wel dienst?
Zo is het geweldig als er vrijwilligers zijn
die veel doen voor parochie en kerk,
maar het wordt iets minder mooi en goed
als er prestige aan wordt ontleend,
een eigen territorium wordt bewaakt
en er wordt neergekeken op anderen
die niet zo goed zijn of niet zo veel doen.
De waarde ervan
en eigenlijk van alles wat wij doen,
wordt vooral bepaald door het antwoord op de vraag
of het dienst is, dienstbaarheid
aan de gemeenschap, aan de naaste
en uiteindelijk of het dienst is aan de Heer.
Kunnen we deze of die taak verrichten
zonder ons erop te laten voorstaan?
Kunnen we het loslaten,
zou een ander het mogen doen?
Verrichten we onze inzet voor de Heer
in overgave, omdat Hij de Heer is van de schepping
en Hij de Heer is van de Kerk?
Ze was zomaar begonnen
Dat Martha zo bezig is,
is dus op zich niet verkeerd,
maar het wordt minder dan het beste deel,
omdat die inzet niet begint met de vraag:
Heer, wat wilt Gij dat ik doe?
Zij begint niet met luisteren
en dat luisteren is het beste deel
en dat is uiteindelijk essentieel.
Martha had het kunnen weten,
want het centrale gebed van de Jood
begint ermee, ‘s morgens en ‘s avonds:
“Sjema...”, “Hoor Israël”,
net als bijvoorbeeld de regel van sint Benedictus:
“Luister mijn zoon”.
Maar ook het gebed dat wij dagelijks bidden,
richt ons allereerst op het luisteren,
op wat van Hem komt:
“Uw Naam worde geheiligd
Uw Rijk kome
Uw Wil geschiede”.
Verbonden met de Synode
In die geest zijn we verbonden met de Synode
die op dit moment in Rome plaats vindt
en willen we bidden voor het welslagen daarvan:
Moge het een luisteren zijn naar de Heer,
zoals de paus heeft gevraagd
en zoals hij heeft onderstreept
door de Synode te laten beginnen
met een korte retraite.
Moge het een luisteren zijn naar de Heer,
natuurlijk niet alleen
naar wat de Geest ons nu lijkt in te geven
en dat altijd onderscheiden moet worden,
maar vooreerst naar het geopenbaarde
en overgeleverde Woord van God,
zoals Maria deed
die gezeten aan de voeten van de Heer,
luisterde naar Hem .
Zo ontvang je Hem niet echt
Dus Martha ontvangt Jezus,
maar ze ontvangt Hem niet echt
ze ontvangt Hem niet
zoals Hij door ons allen ontvangen wil worden.
Ze doet wat zijzelf vindt
wat ze moet doen
als iemand als Jezus op bezoek komt,
het is wat zijzelf heeft bedacht
maar zó dat er geen kans meer voor Hem is
dat Hij zegt hoe Hij wil dat ze Hem ontvangt .
Zij is een beetje als iemand bij wie je op huisbezoek gaat
en die er op staat dat je een groot stuk taart eet,
ook al heb je net gegeten
of mag je zoveel suiker helemaal niet hebben.
Maria daarentegen ontvangt Hem
doordat zij haar Goddelijke Gast centraal stelt,
aan Zijn voeten zit
en naar Hem luistert.
Goed bedoeld misschien
Zo komen de activiteiten van Martha
die zogenaamd voor Hem worden verricht
in feite tussen Hem en haar in te staan,
omdat ze niet voortkomen
uit een luisteren naar Hem;
- het was misschien goed bedoeld,
de Heer wijst haar in ieder geval heel mild terecht -
maar ze is te vlug begonnen, te snel gegaan,
te zeer van zichzelf uitgegaan.
En dan gebeurt bij Martha
wat eigenlijk steeds gebeurt
als we te zeer werken
vanuit onze eigen ideeën en onze eigen kracht:
de irritatie en ontmoediging slaan toen:
“Stoort het U dan niet dat ik het alleen moet doen?”
Alles wordt anders, ook de moeilijkheden op onze weg,
als wat we doen
voortkomt uit luisteren, dus uit roeping.
Alleen zo houd je het vol...
