Wat geeft je hoop?

WJD@home; Pelgrims van hoop: jongeren op Ameland

Vrij­dag 26 en zater­dag 27 januari was ik op Ameland voor de jon­ge­ren die daar waren voor WJD@home. De 85 deel­ne­mers had­den een mooi en gevarieerd pro­gram­ma met spel, be­zin­ning, de Eucha­ris­tie­vie­ring, chillen en heer­lijke maaltij­den. Vier bis­schop­pen waren erbij.

Zo werd er op vrij­dag­avond een goed en gevarieerd samen­ge­stelde quiz gedaan en een korte dag­slui­ting met zegen. Zater­dag­mor­gen was ik aan de beurt voor een catechese over het thema "Pelgrims van hoop", die hier­on­der kan wor­den nagelezen. Na spel, groeps­foto en de warme lunch ver­trok­ken de deel­ne­mers voor een tocht langs strand en door bos naar de kerk van de na een brand herop­ge­bouwde H. Clemens in Nes op Ameland (zie foto onder) met een fraaie Maria­ka­pel (foto onder) in welke kerk we de Eucha­ris­tie vier­den. Daarna ging het pro­gram­ma ver­der met work­shops, de avond van barm­har­tig­heid en andere mooie onder­de­len, maar het was voor mij intussen tijd gewor­den om Ameland weer te verlaten om voor de zon­dag weer in Haar­lem te kunnen zijn.

Mgr. Ron van de Hout was de gastheer, Ameland ligt in het bisdom Gro­nin­gen - Leeu­war­den, mgr. Rob Mutsaerts is de bis­schop voor de jon­ge­ren en mgr. Hans van den Hende van Rotter­dam en ik waren er. Daar­naast waren er vrij­wil­li­gers, ook de nodige uit ons bisdom. De coördinatie lag bij Jochem Oor. Onze eigen Carolien Hoogen­boom (foto onder) zat in het kern­team.

Op Katho­liek leven is een uit­ge­breid ver­slag en live­streams te vin­den van de ver­schil­lende pro­gram­ma-onder­de­len: https://www.katho­liek­le­ven.nl/live­streams

Catechese

PELGRIMS VAN HOOP

Pelgrims van hoop in gebed, onderweg naar de een­heid

Het belang van hoop

1. Een van de mooiste dingen in je leven is de hoop. Niet voor niets zegt de Apostel Paulus dat de drie grootste gaven geloof, hoop en liefde zijn. De liefde is de grootste (1 Kor. 13, 13), maar ze hangen alle drie samen. Het één ver­sterkt het ander, als je geloof hebt, maakt dat ook je hoop en je liefde sterker. Als je hoop hebt wor­den je geloof en je liefde sterker, omdat alles in een ander per­spec­tief komt te staan.

2. Hoe be­lang­rijk de hoop is, word heel dui­de­lijk wanneer je je hopeloos voelt, zon­der hoop bent. De liefde is dan wel de grootste, maar het beroerdste is mis­schien nog wel als je geen hoop hebt. Als je zon­der hoop bent, zien je geen toe­komst, is alles zwart. Als je geen hoop hebt, ben je in feite depressief.

Depressie

3. Veel jon­ge­ren hebben last van depressieve gevoelens. We hebben allemaal weleens een dipje, dat is rede­lijk normaal; maar het RIVM zegt dat maar liefst 9% van de jon­ge­ren een hoge kans heeft op een angst­stoor­nis of een depressie. Drie op de tien jon­ge­ren heeft last van depressieve gevoelens. De Corona-tijd heeft daar geen goed aan gedaan, maar ook pres­ta­tiedruk, machte­loze gevoelens en problemen thuis of op school kunnen maken dat je de hoop verliest en depressief wordt. Mis­schien daarom wel, heeft de paus het thema “pelgrims van hoop” voor het heilig Jaar 2025 gegeven

Wat geeft je hoop?

4. Wat geeft je hoop? Hoe kun je een pelgrim van de hoop wor­den? Je hebt de hoop verloren als je het niet meer ziet zitten. Je zou “hoop” daarom ook kunnen vertalen met “uit­zicht”, dat je uit­zicht hebt op iets moois, op een toe­komst. Zonder hoop zie je het donker in, mét hoop zie je altijd wel licht­puntjes.

Er zijn altijd redenen om de hoop te verliezen. Veel hangt ervan af hoe je tegen een situatie aankijkt. Maar de moede­loze gevoelens ver­tellen je niet de (hele) waar­heid! En laat je niet neerdrukken door je eigen zon­den en de fouten die je maakt. Die hebben niet het laatste woord, maar wél Gods liefde en jouw ver­trouwen op Zijn liefde.

5. Het enige dat je hier op aarde blijvend hoop kan geven is je geloof. Het geloof geeft je uit­zicht op iets moois, zelfs nog op het moment dat je dood gaat. Dan moet je alles loslaten, behalve je geloof, je hoop en je liefde. De hoop en je geloof tillen je als het ware over de drempel van de dood en daarna is er alleen maar liefde. Dan leef je in de liefde van God. En dat is het mooie van ons geloof: op het moment dat alles wegvalt, je niets meer overhoudt van alles wat je altijd leuk, mooi en be­lang­rijk hebt gevon­den, blijven alleen je geloof en je hoop en die wor­den dan juist mooier en be­lang­rijker, ze tre­den dan nog meer op de voor­grond, omdat er niets anders meer is: door de poort van de dood ga je om te leven in Gods liefde. Dat is je hoop. Dan is je pelgrims­tocht klaar!

Gianna Beretta Molla

6. Hopen is ook een kwestie van ver­trouwen, want de dingen lopen bijna altijd anders dan je zou ver­wach­ten. Een paar jaar gele­den bezocht ik het graf van Gianna Beretta Molla, dat is in Mesero (gem. Margenta) in de regio van Milaan. Gianna Beretta Molla was een arts die in ver­wach­ting was van haar vierde kind toen er in het zie­ken­huis een probleem werd ge­con­sta­teerd. Het kwam erop neer dat zij moest kiezen tussen haar eigen leven of dat van haar ongeboren kind. Zij wilde geen abortus en zij is dus zelf gestorven, het was in 1962. Toen ik bij haar graf was kwam er een vrouw aanlopen met een emmertje, een harkje en een borstel om het graaf schoon te maken. Ik begon een praatje met haar en zij bleek het kind te zijn waarvoor haar moe­der dus haar leven had gegeven! Wat was er van haar gewor­den? Zij is zelf een bekende arts, met een inzet voor het leven en voor andere katho­lie­ke en maat­schap­pe­lijke doelen. Haar moe­der was een pelgrim van de hoop. Zij heeft dit nooit geweten, maar zij hoopte en ver­trouwde dat er iets goeds zou komen uit haar offer en zij geloofde zelf in het eeuwig leven.

Pierre Chanel

7. Pierre Chanel was een Franse pries­ter die mis­sio­na­ris werd en terechtkwam op het eiland Futuna, waar nog geen katho­lie­ken waren. Hij werkte hard met een mooie inzet voor de mensen die hij bijstond en die hij het evan­ge­lie bracht. Maar bijna niemand werd katho­liek, een paar maar. Toen begon de zoon van de koning in­te­res­se te tonen en hij kwam vaker met pater Chanel praten. Zijn vader, de koning, zei tegen zijn schoon­zoon Musumusu dat die maar moest doen wat nodig om dit probleem uit de wereld te helpen. Dat deed Musumusu door pater Chanel met een bijl dood te slaan. Je zou zeggen: het leven van Pierre Chanel is hopeloos mislukt! Er was geen uit­zicht meer. Maar het jaar na zijn dood be­gon­nen velen zich te bekeren en uit­ein­delijk werd ongeveer heel het eiland katho­liek. Zelfs Musumusu kreeg spijt en toen die stierf wilde hij begraven wor­den voor de ingang van de kerk waar pater Chanel lag, zodat alle mensen over hem heen zou­den lopen!Heb hoop dat God er toch iets van kan maken!

5. Daarom ben je hier op aarde een “pelgrim van hoop”. Je kunt die toe­komst nog niet zien en die zal heel anders zijn dan wat wij kunnen bedenken, maar wat er ook gebeurt, je gaat vooruit met hoop omdat er altijd iets is om naar uit te zien.

Frans

6. Mijn vader had een tuin­derij. Één van de mensen die in het bedrijf van mijn vader werkte, Frans heette hij, kreeg kanker. Frans was nog best jong, net veer­tig, maar hij werd ziek en ging tenslotte dood. Hij had geen ge­mak­ke­lijk ziek­bed, maar ik zal jullie de details besparen. Het was waar­schijn­lijk een erfe­lijk probleem: al zijn broers stierven op ongeveer dezelfde leef­tijd. Maar de moe­der had een enorm sterk geloof en ver­trouwen op de hemel. Het is intussen al lang gele­den gebeurd, maar ik heb nog steeds een briefje van Frans bewaard dat hij schreef aan zijn familie in de laatste weken van zijn leven. Het was een briefje vol hoop en geloof en hij sloot af met de woor­den ”Rozen verwelken, tij­den ver­gaan, maar Gods liefde voor de mensen zal blijven bestaan. Tot ziens in de hemel!”. Hij was een pelgrim van hoop.

Hoop zoeken

7. Maar hoe kun je ervoor zorgen dat je die hoop in je hart bezit? Dat is niet voor ie­der­een even ge­mak­ke­lijk, mis­schien ben je gauw wat somber, mis­schien ook niet, daar kun je vaak niet zo veel aan doen. Als je beste wel last hebt van depressieve gevoelens is het goed erover te praten en des­kun­dige hulp te zoeken.

Je kunt er dus niet altijd alles aan doen maar wel kun je op zoek gaan naar hoop. Wat kan je hoop geven? Hoop is de kern van je leven. Het enige dat je altijd hoop kan geven, in alle omstan­dig­he­den is Gods liefde voor jou, die altijd zal blijven bestaan. Wat is dus het aller­be­langrijkste? Het aller­be­langrijkste is het om te kunnen leven in de liefde van God voor jou. Daarom wens ik je toe dat de liefde van God voor jou een levende wer­ke­lijk­heid mag zijn, dan kun je altijd leven met hoop!

Emmaüs­gan­gers

8. Hoe kun je leven in de liefde van God? Hoe kun je de liefde van God in jouw ziel ervaren? Na­tuur­lijk is dat op de eerste plaats een gave, een cadeautje van God, maar wij kunnen wel iets doen: een paar dingen zijn daarvoor heel be­lang­rijk. Kort gezegd komt het neer op de titel die ik heb opge­ge­ven gekregen voor deze catechese: Wees een pelgrim van hoop in gebed.

Een mooi beeld daarbij zijn de Emmaüs­gan­gers. Twee leer­lin­gen van Jezus zaten vre­se­lijk in de put, ze had­den geen hoop meer en liepen een beetje kla­gerig van Jeru­za­lem naar Emmaüs. Toen kwam Jezus bij hen lopen, maar zij had­den niet door dat het Jezus was. Hij sprak tot hun hart met een bood­schap van hoop en geloof en tenslotte brak Hij het brood met hen. Toen gingen hun ogen open en de hoop stroomde binnen in hun hart. Jezus begeleidde hen als een gees­te­lijk bege­lei­der. Dat is trouwen ook voor jezelf een goed idee: het is bepaald niet ver­keerd om over je keuzes, je hoop en je moedeloos­heid te praten met een goede gees­te­lijk bege­lei­der. Wees een Pelgrim van hoop!

Pelgrims­mentali­teit

9. Wanneer ben je zelf een pelgrim van hoop? Een pelgrim is iemand erop uit gaat, op weg naar een heilige plaats, een pelgrimsoord. Nu hoef je daar niet per se ver weg voor te gaan, het be­lang­rijk­ste is dat je de mentali­teit van een pelgrim hebt: sta je in je leven open voor nieuwe, mooie erva­ringen en zoek je die op? Ga op weg naar plaatsen waar je de Heer kunt ont­moe­ten.

Velen van jullie hebben mee­ge­maakt wat de WJD een mooie erva­ring voor je kan zijn. En ie­der­een heeft zijn eigen WJD-verhaal, zijn eigen mooie WJD indrukken. Mis­schien was het iets onderweg naar Lissabon dat je raakte, mis­schien was het iets tij­dens de WJD in Portugal zelf. Mis­schien heb je iets mee­ge­maakt dat je niet zult vergeten en je blijvend inspireert.

WJD-erva­ringen

Ik was zelf mee naar de WJD in Rome in 2000 en zo’n twin­tig jaar later ontmoette ik op twee ver­schil­lende momenten iemand die bij die WJD van 2000 was geweest: een jongen toen, was nu een bekende politicus. Hij gaf een lezing en sprak over het moment dat hij werd geraakt door woor­den van de paus op het veld; toen had hij zijn roe­ping gekregen om de poli­tiek in te gaan, toen was het gebeurd; een meisje, toen, ze werkt nu voor één van de bis­dom­men, vroeg me: “Weet je het nog, dike avond in Lodi”; toen bij de avond van barm­har­tig­heid, onderweg naar Rome, toen was het voor haar gebeurd.

Alphonse Ratisbonne

10. Alphonse Ratisbonne was een niet-gelo­vi­ge Jood, die Rome bezocht. Hij had een grote hekel aan katho­lie­ken. Op een dag moest hij daar naar een kerk, omdat een vriend van hem een uit­vaart moest regelen. Die vriend ging de sacristie in en Alphonse was in de kerk. Toen is het gebeurd. Hij werd geraakt door Gods genade en de aanwe­zig­heid van Maria. Hij zág Maria. In een paar minuten was hij van katho­lie­ken-hater tot een katho­liek van begeerte gewor­den, vol verlangen om gedoopt te wor­den. Later is hij zelfs pries­ter gewor­den.

Wat jij kunt doen en wat God doet

11. Mooie erva­ringen raken ons soms on­ver­wacht. Een jon­gere die heel de WJD had mee­ge­maakt met allerlei prach­tige momenten, ver­telde me dat wat hem het meest bij­ge­ble­ven was, was een ont­moe­ting met een jon­gere uit een ander wereld­deel; een andere jon­gere had alles mee­ge­maakt, maar zij was geraakt heel simpel door een moment van aanbid­ding. Waarom werd de één door dit moment op de WJD geraakt en een ander door een heel ander moment? Tja, vaak doe je zelf iets, je bent op weg gegaan als pelgrim van hoop; en hoop wil zeggen: met een open hart en de rest is een cadeautje, een geschenk van God.

12. Ik kan je dit alleen maar sterk aanbevelen: Blijf op weg gaan als pelgrim en zoek naar mooie plaatsen en gebeur­te­nissen die je geloof, je hoop en je liefde een nieuwe boost kunnen geven, want er zijn plaatsen en momenten dat Gods genade krach­tig in je kan werken. Verdiep je ook in je geloof, lees erover, probeer er meer van te weten te komen. De rest moet je overlaten. Laat je niet ont­moe­di­gen als het te lang duurt, als je de hoop verliest, verlies je alles. En God kiest Zijn moment.

In gebed

13. Er stond nog iets meer in die titel waar we mee be­gon­nen: Wees een pelgrim van hoop in gebed. Het is heel be­lang­rijk om te bid­den. Soms wordt gezegd: bid­den is praten met God; je kunt ook zeggen: bid­den is luis­te­ren naar God. Dat gebeurde met die Emmaüs­gan­gers: Jezus sprak tot hun hart. In ieder geval moet je niet praten zon­der te luis­te­ren! En bid­den is ook: God ver­heer­lij­ken, danken en prijzen. De apostel Paulus zegt dat je altijd moet bid­den (1 Tess 5, 17). Daar­mee bedoelt hij dat je hele leven eigen­lijk een gebed moet zijn, doordat je er God mee eert.

14. We zijn dit jaar in voor­be­rei­ding op het heilig jaar 2025. Er zal volgend jaar een nationale bede­vaart zijn vanuit Neder­land, ook voor jon­ge­ren en ge­zin­nen en in de zomer zullen er extra Wereld­jon­ge­ren­da­gen zijn in Rome. Paus Fran­cis­cus heeft dit jaar van voor­be­rei­ding uit­ge­roe­pen tot jaar van gebed. Je bent dit jaar dus uit­ge­no­digd om extra tijd aan het gebed te geven.

15. Hoe kun je meer hoop krijgen? Het eerste middel daarvoor is: door te bid­den. Het tweede is: dank­baar­heid en je de mooie en goede dingen die op je weg geko­men zijn, te binnen brengen; het derde is: de goede dingen proberen te doen; het vierde is: het lij­den dat je treft en dat je niet uit de weg kunt gaan, aan­ne­men en verbin­den met het lij­den van Jezus. Vraag mis­schien aan God dat er iets goeds uit mag voort­ko­men dat jij het nu moei­lijk hebt. Maar alles - de dank­baar­heid, bid­den, de goede dingen doen en je lij­den goed dragen - alles hangt met elkaar samen.

Geïso­leerd en toch hoop

16. Kar­di­naal Nguyen van Thuan zat der­tien jaar in een ge­van­ge­nis van de communisten in Vietnam, waar­van negen jaar in een isoleercel. Hij werd mis­handeld en bespot door zijn bewakers. Je moet je voor­stel­len hoe hopeloos je je dan zou voelen! Zolang achter de tralies in een heel nare situatie. Maar zijn inner­lijke kracht was sterker: hij ging iedere dag een pro­gram­ma volgen met gebedstij­den, die hij iedere dag deed. Hij heeft ook allerlei mooie gebe­den opge­schre­ven. Hij voelde zich verbon­den met het lij­den van Jezus en hij bleef heel vrien­de­lijk tegen­over zijn bewakers. Heel lang­zaam wer­den die een beetje anders, vrien­de­lijker. Toen kar­di­naal Van Thuan tenslotte vrij kwam in 1988 werd hij voor de hele wereld een getuige van de hoop. In 2002 is hij gestorven.

Gods aanwe­zig­heid

17. Als je gaat bid­den, is het wel goed om je eerst even bewust te wor­den dat God bij je is, dat Hij je ziet, dat Hij je kent en van je houdt. Het is goed je hart eerst heel bewust te openen voor de ont­moe­ting met God. Dat is de weg van een pelgrim van de hoop. Want als je geen hoop hebt, krijg je de nei­ging je af te sluiten en op te sluiten, omdat je geen uit­zicht hebt. De hoop gaat erop uit, naar anderen toe vol ver­wach­ting, naar God toe, vol ver­wach­ting... Probeer ook de mooie dingen te zien, de gaven van God, het plan dat God met je leven heeft. En daarom als je zelf bidt: begin dan met je te openen voor Gods aanwe­zig­heid, als een pelgrim van de hoop.

Het is dan al gebed als je je de dingen, gebeur­te­nissen, mensen waar je dank­baar voor bent, te binnen brengt.

Bidden met en zon­der woor­den

18. Je hoeft niet per se met woor­den te bid­den. Dat mag wel en dat is ook heel goed, maar je bent al aan het bid­den als je met je gedachten bij God bent of als je een stukje uit het evan­ge­lie neemt en je probeert erover te bid­den en te kijken waar jij­zelf lijkt (of niet) op de personen die in dat evan­ge­lie voor­ko­men en hoe de woor­den die Jezus er spreekt in jouw leven klinken.

Bidden kun je op vele manieren, maar zie het niet teveel als een pres­ta­tie - ik heb zó veel gebe­den, dit heb ik gedaan -. Dat je God tijd geeft is veel be­lang­rijker dan wat je doet. Het is wel goed om trouw te zijn aan het gebed: je concreet voor te nemen wat je zult bid­den en dat vol te hou­den. Een vast ritme helpt je om door een moei­lijke tijd heen te komen, zo heeft kar­di­naal van Thuan het bij­voor­beeld ook gered in zijn ge­van­ge­nis.

Eenheid

19. We staan nog een moment stil bij de bidweek van de een­heid van de chris­te­nen, die afgelopen week is geweest. Laten we ook bid­den om een­heid en ver­bon­den­heid met elkaar, met alle andere chris­te­nen.