“Evangelii Gaudium” van paus Franciscus in het Nederlands

Mag in je vakantiekoffer niet ontbreken!

Aan het einde van de bis­schop­pen­ver­ga­de­ring van 17 juni werd de Neder­landse uitgave van de Apos­to­lische Exhor­ta­tie “Evangelii Gaudium” van paus Fran­cis­cus ge­pre­sen­teerd. Perschef Anna Kruse bood de bis­schop­pen een exemplaar aan. Het is voor € 15,50 (incl. porto) te be­stel­len bij: bestel@rkk.nl

Dit do­cu­ment van de paus heeft velen al geraakt. De tekst over de vreugde van het evan­ge­lie is ge­mak­ke­lijk te lezen en bij­zon­der in­spi­re­rend en telt maar liefst 175 pagina's. Zij is ge­schre­ven naar aan­lei­ding van de Bis­schop­pen­synode over de nieuwe evangeli­sa­tie, die in 2012 is gehou­den. Toch heet de Exhor­ta­tie niet “post­sy­no­daal”, zoals tot nu toe gebruike­lijk was; de reden hier­van kan gelegen zijn in het feit dat er welis­waar vruchten van de synode zijn gebruikt, maar dat de tekst toch over­we­gend het stempel van de paus draagt.

Veel delen van de Exhor­ta­tie dragen dui­de­lijk zijn kenmerk. Verder schijnt de paus (volgens welingelichte bronnen op in­ter­net) geholpen te zijn door: Victor Manuel Fernández, de eerste Argen­tijn die tot Bis­schop is benoemd door paus Fran­cis­cus, een benoe­ming die plaats vond precies twee maan­den na de pausverkie­zing van Fran­cis­cus. Fernández is tevens rector van de katho­lie­ke uni­ver­si­teit van Buenos Aires.

Hier­on­der geef ik graag enkele kenmerken van de tekst in telegram­stijl (de nummers zijn in de tekst van de Exhor­ta­tie te vin­den):

• een­vou­dige taal
• in n. 16: gezonde decentrali­sa­tie
• meer plaats voor vrouwen (nn. 103-104): geen cleri­ca­li­se­ring, geen vrouwen als pries­ter (uit­ge­legd in n. 104), pries­ter­schap als dienst
• de Kerk mag geen exclusieve, aparte groep zijn, die zich isoleert: “Jezus heeft de apos­te­len niet gezegd dat z\ij een exclusieve en elite groep moesten vormen, Hij zei: “Ga en maak alle volkeren tot mijn leer­lin­gen” (n. 113)
• De kerk groeit niet door proselytisme maar door aantrek­kings­kracht (n. 14; bijv. 261)
• n. 49: een kerk die erop uitgaat

citaat

“Ik geef de voor­keur aan een Kerk die gekneusd, gewond en vuil is, omdat zij langs de straten is uitge­trok­ken, boven een Kerk die ziek is, omdat zij gesloten is en uit gemak­zucht zich vastk­lampt aan eigen zeker­he­den. Ik wil geen Kerk die zich erom bekommert het middel­punt te zijn en uit­ein­delijk op­ge­slo­ten raakt in een wirwar van obsessies en pro­ce­dures. Als iets ons heilig moet verontrusten en ons geweten zorgen moet baren, dan is dat het feit dat zovelen van onze broe­ders en zusters zon­der de kracht, het licht en de troost van de vriend­schap met Jezus Christus leven, zon­der een geloofs­ge­meen­schap die hen ont­vangt, zon­der een horizon van zin en leven. Ik hoop dat we meer dan door de angst om fouten te maken wor­den bewogen door de angst ons op te sluiten in de struc­tu­ren die ons een valse bescher­ming bie­den, in de normen die ons ver­an­de­ren in onverzoen­lijke rechters, in de ge­woon­ten waarbij wij ons gerust voelen, terwijl er buiten een hon­gerige menigte is, en Jezus onophou­de­lijk tegen ons herhaalt: ‘Geeft gij hun maar te eten’ (Mc. 6, 37)”

Opzet van de Exhor­ta­tie

Inlei­ding

Over de vreugde van evan­ge­li­se­ren.
We lopen allemaal het gevaar van indi­vi­dua­lis­tische treurig­heid, dat we ons oplsuiten in onze eigen belangen, af­ge­slo­ten van anderen, af­ge­slo­ten van God. Dan wor­den we uit­ein­delijk rancuneus en onte­vre­den.
De uit­no­di­ging is erop uit te gaan en Jezus te ont­moe­ten: ook een kleine stap naar Hem toe, doet al goed. Oude en Nieuwe Testa­ment komen vaak terug op de vreugde die je dan beleeft. Tot die vreugde nodigt het evan­ge­lie ons uit. Het was bij­voor­beeld de eerste bood­schap in de eerste woor­den die Maria kreeg van de aartsengel Gabriël: “Verheugt U”.
Ik begrijp dat je soms geneigd bent tot droef­heid bij de moei­lijk­he­den die op je weg komen, maar toch, ook dan: laat er een onder­toon van vreugde zijn, de vreugde van het geloof, van een dieper ver­trouwen.
Wij denken vaak: dit en dat moet ik hebben om gelukkig en in vreugde te kunnen zijn. Nee! Zo is het niet. Ik zag juist vreugde bij zeer arme mensen, door de ont­moe­ting met een Persoon: Jezus Christus.
Door ont­moe­ting word je bevrijd van je isole­ment en de be­trok­ken­heid op jezelf. Als je de liefde die uit deze ont­moe­ting, uit deze relatie komt, ga je van­zelf evan­ge­li­se­ren, want je wilt dat delen met anderen. “Bonum est diffusivum sui”: het goede verspreidt zich van­zelf, uit zich­zelf zoekt het goede zich te ver­sprei­den, want waar het hart vol van is, loopt de mond van over.
Het leven wordt sterker door het te geven en het verzwakt door isole­ment en gemak­zucht.

Dus: vreugde! Geen begrafenisge­zicht!

De bood­schap van het evan­ge­lie blijft nieuw: in iedere tijd zijn er weer nieuwe uitdruk­kings­wij­zen, nieuwe vormen enzo­voorts
Evangeli­sa­tie is aller­eerst Gods werk; als je dat kunt zien, geeft je dat vreugde.
Evan­ge­li­se­rende vreugde is ook: vergeet nooit waar Hij je hart heeft geraakt en de mensen die je het geloof hebben doorge­ge­ven: bewaar de vreugde van de her­in­ne­ring!

Evangeli­sa­tie gebeurt op allerlei terreinen: in de pas­to­raal is zij gericht op de gees­te­lij­ke groei en ver­die­ping van de gelo­vi­gen; dan zijn er de gedoopten die “veraf”zijn van het ker­ke­lijk leven; tegen­over hen brengt evangeli­sa­tie beke­ring, de vreugde van het geloof wordt terugge­ge­ven; ver­der zijn er mensen die Jezus niet kennen of Hem hebben afgewezen en er zijn heel veel zoeken­den.
Bij allen gaat het erom de vruegde te delen. De Kerk groeit niet door proselitisme maar door aantrek­kings­kracht.
De ver­kon­di­ging aan wie veraf zijn is een eerste taak van de Kerk. We mogen niet passief in de kerk blijven zitten!

Eerste hoofd­stuk

De Kerk, al haar instituties en manieren van doen moeten missio­nair wor­den, evan­ge­li­se­rend en erop gericht naar buiten te gaan, open te staan, niet op “zich­zelf in stand hou­den”

Tweede hoofd­stuk

Evan­ge­li­se­rend zijn temid­den van de uit­dagingen van onze tijd:
- I uit­dagingen van de wereld: geld, economie van uit­slui­ting, stads­cul­tuur enz.
- II uit­dagingen waar pas­to­raal werken­den mee te maken hebben: ja tegen een missio­naire spiri­tua­li­teit, nee tegen egoisme en spi­ri­tu­ele egotripperij, nee tegen steriel pessi­misme, nee tegen spi­ri­tu­ele werelds­heid, nee tegen ruzieën onder elkaar

Derde hoofd­stuk

Ver­kon­di­ging van het evan­ge­lie
- I. Ie­der­een moet evan­ge­li­se­ren (allemaal geroepn om zuurdesem te zijn van het evan­ge­lie; volks­vroom­heid, van mens tot mens - ieder die je ontmoet: in­for­meel preken, je bent altijd ge­roe­pen om klaar te staan om van je geloof ge­tui­ge­nis af te leggen, cha­risma’s moeten altijd gericht zijn op ge­meen­schap, niet schei­ding brengend
- II. de preek: van hart tot hart, de Kerk is een moe­der, zo moet je preken, harte­lijk en warm
- III Voor­be­rei­ding op de preek: eerbied voor de waar­heid, inner­lijk luis­te­ren naar het woord van God; de tekst gebruiken zoals die bedoeld is (hoofd­bood­schap); bid­dend lezen van de bijbel door wie preken gaat. Verband leggen met de men­se­lijke situatie. Niet te lang preken: zeg veel in weinig woor­den; gebruik beel­den. “Een goede preek, zei een oude leraar eens ooit tegen mij, moet hebben: een idee, een gevoel en een beeld”.
- IV Evangeli­sa­tie n een dieper verstaan van het Kerygma (eerste ver­kon­di­ging)
Catechese en per­soon­lijke be­ge­lei­ding

Vierde hoofd­stuk

De sociale dimensie van de evangeli­sa­tie
-I Ge­meen­schaps- en maat­schap­pe­lijke repercussies van het kerygma:
christen zijn is het wel­zijn van anderen zoeken; onze broe­ders en zusters zijn de voort­zet­ting van de incarnatie: Christus is hen herkennen: Wat gij hebt gedaan voor een van de minsten...
- II De armen opnemen in de maat­schap­pij: soli­da­ri­teit met de armen
- III alge­meen wel­zijn en vrede in de ge­meen­schap bevor­de­ren
- IV sociale dialoog als bijdrage aan de vrede: dialoog tussen geloof, rede en weten­schap, oecumene, dialoog met Joden , gods­dienst­vrij­heid

Vijfde hoofd­stuk

Bren­gers van het evan­ge­lie vervuld van de Geest

-I Basis voor een nieuwe missio­naire impuls
Zeg niet dat dingen moei­lijker zijn dan vroe­ger, ze zijn gewoon anders (n. 263)
Per­soon­lijke ont­moe­ting met Jezus Christus: de eerste reden voor evangeli­sa­tie is de liefde van jezus die we hebben ont­van­gen. Gewoon bid­den in Zijn aanwe­zig­heid
We vormen een volk, een ge­meen­schap
Niet zoeken naar je eigen gemak en voor­deel, maar raak de men­se­lijke ellende aan (n. 270)
Waarom zou ik mijn gemak opgeven, ik zie toch geen re­sul­taat? Dit is een zelf-des­tructieve hou­ding. Je moet je te binenn brengen dat Jezus Christus zonde en dood heeft overwonnen (N. 275). Zij ver­rij­ze­nis is een kracht die werkt in de wereld.
-II. Maria is de moe­der van de evangeli­sa­tie
Jezus heeft haar aan ons gegeven op het kruis (N. 285), zij is de ster van de nieuwe evangeli­sa­tie (n. 287vv.).