Relaties op de tocht: Wat voor toekomst voor huwelijk en gezin?

Feest H. Familie in Bennebroek en Vogelenzang

Op de zon­dag na kerst­mis viert de katho­lie­ke kerk het feest van de heilige Familie (Jezus, Maria en Jozef) en dat is vanouds een dag om stil te staan bij de bete­ke­nis van huwe­lijk en gezin. Relaties wor­den vluchti­ger, hu­we­lij­ken zeldzamer en dat heeft grote impact op ge­zin­nen. Wat heeft de Kerk dan nu nog voor bood­schap? De Kerk kan haar bood­schap niet inruilen voor een andere....

De on­der­staan­de preek heb ik gehou­den in de paro­chie­kerk in Benne­broek en op die­zelfde dag in de kapel van de zusters Karme­lie­tes­sen van het God­de­lijk hart in Vo­ge­len­zang, waar net twee novicen zijn ingekleed en begin januari opnieuw een jonge vrouw zal intre­den.

In de St. Jozef­kerk in Benne­broek was een kerst­stallen-expositie met groepen uit allerlei ver­schil­lende land. Hiernaast een afbeel­ding van een kerstgroiep uit Syrië, omdat we deze dagen na­tuur­lijk ook bijzodner aan alle vluch­te­lingen denken. Zoals een van de novicen van de Karme­lie­tes­sen spon­taan opmerkte: gelukkig is het niet zo koud, anders zou­den ze nog doodvriezen....

Homilie

Be­lang­rijk

Broe­ders en zusters,

Ik denk dat we allemaal het gezin
als heel be­lang­rijk ervaren.
We hebben er allemaal zoveel her­in­ne­ringen aan:
aan het gezin waar we zelf uit voort­ko­men
of het gezin wat we zelf hebben of hebben gehad:
situaties en gebeur­te­nissen die we nooit vergeten,
mooie her­in­ne­ringen, dingen die pijn doen
her­in­ne­ringen aan tij­den van vreugde en zorg.

Ook de katho­lie­ke kerk vindt het gezin
van groot belang;
niet voor niets heeft paus Fran­cis­cus
er twee synodes
en een consistorie van kar­di­na­len aan gewijd.
Dat heeft de paus ook wel gedaan
omdat zoveel ge­zin­nen in problemen verkeren
en hij hen graag op enige wijze
tegemoet wil komen,
hen wil helpen om toch bij de Kerk
betrokken te blijven
en hun geloof te beleven.

Her­in­ne­ringen aan de kin­der­ja­ren

Ik weet niet
in wat voor gezin U bent opgegroeid;
ik hoop dat U daar goede her­in­ne­ringen
aan bewaart,
dat het jaren waren waarin met zorg en liefde
naar U werd omgekeken
en U zo begeleid werd naar volwassen­heid.
Maar hoe dan ook,
of die her­in­ne­ringen posi­tief zijn of niet zo fraai,
onze kin­der­ja­ren zijn vaak wer­ke­lijk
een basis voor ons hele leven.
Daardoor wer­den we gevormd.
Nog als we oud zijn,
zullen we de vreugde of de pijn voelen
bij de her­in­ne­ring aan die jaren.
Ik bezoek weleens iemand van in de negen­tig
en nog steeds doet het haar verdriet
als zij terug­denkt aan de tijd
dat haar moe­der jong overleed
en aan de weer­slag die dat had op het hele gezin.
Een ander bleef altijd een sterke vrouw
omdat zij in haar jeugd
zo’n basis van zelfver­trouwen had mee­ge­kre­gen.

Op de grens van de puber­teit

Nu in deze dagen van kerst­mis
het gezin van Jezus, Maria en Jozef is ontstaan
- de heilige Familie -
en we thuis het kerst­feest vieren
als feest in de hui­se­lijke kring
en veel mensen aan de andere kant
juist in deze dagen
het gemis van een dier­ba­re of een ge­zins­le­ven
extra voelen,
wordt ook in de li­tur­gie
onze aan­dacht voor het gezin gevraagd.
We ont­moe­ten Jezus in het evan­ge­lie
op de grens van de puber­teit:
twaalf jaar oud is Hij
en Hij gaat in de gebeur­te­nis die daar wordt verhaald,
voor het eerst mis­schien, een eigen weg,
een weg die zijn ouders verdriet doet,
die zij moei­lijk vin­den:
Hij blijft achter in de tempel,
terwijl de familie allang ver­trok­ken is.
Drie dagen lopen Zijn ouders Hem te zoeken.
Daarna loopt Jezus best wel weer in de pas,
Hij is zijn ouders onderdanig,
een gehoorzame jongen.
Maar op dat moment daar in die tempel van Jeru­za­lem
werd het voor Maria en Jozef
wel heel dui­de­lijk dat dit Kind
niet van hen was, niet hun bezit,
zij zien daar
dat Hij groter is dan hen­zelf,
dat zij Hem moeten res­pec­teren in wie Hij is,
dat Hij een eigen roe­ping en levensweg heeft,
dat zij Hem los moeten laten.

Dienend Ouder­schap

Dat gold voor Maria en Jozef na­tuur­lijk heel bij­zon­der
omdat Jezus
wel naar de men­se­lijke natuur
het kind van Maria is,
maar Hij is ook Gods Zoon,
die mens gewor­den is
en ons leven is komen delen.
Maar ergens geldt dit ook voor iedere ouder:
een kind is aan de ouders toe­ver­trouwd
niet om het te bezitten
of om er zelf iets aan te hebben.
Opvoe­den is be­ge­lei­den en los laten.
Het zal na­tuur­lijk vaak gebeuren
dat een kind vreugde geeft aan de ouders,
maar die taak van de ouders is een dienst
aan een kwets­ba­re, kleine mens,
die de wereld nog moet ont­dek­ken
en door zijn ouders geholpen moet wor­den
om uit te groeien.
Hope­lijk zal dat kind een mooie, even­wich­tige,
goede en gelo­vi­ge persoon kunnen wor­den.
Ouder-zijn, vader of moe­der,
is de mooiste aardse taak die een mens
ten opzichte van een andere mens kan hebben.
Het is daarom te hopen
en we willen ervoor bid­den
dat ouders met hart en ziel
vader en moe­der zullen kunnen zijn.
dat het hun vreugde en dank­baar­heid mag geven.

Enkele cijfers....

Het gezin heeft het vandaag niet ge­mak­ke­lijk
14 % van de kin­de­ren groeit op
in een één-ouder­ge­zin;
bijna 10 % van de ge­zin­nen is een samen­ge­steld gezin,
dus met kin­de­ren uit ver­schil­lende relaties;
het aantal echt­schei­dingen was in 2014
opnieuw gestegen tot meer dan 35.000;
dat komt erop neer
dat 40% van de hu­we­lij­ken nu in een echt­schei­ding ein­digt;
er zijn ook steeds meer ongehuwde paren met kin­de­ren,
nu zijn dat in Neder­land meer dan 215.000 paren
en bij hen ligt het percentage van uit elkaar gaan
nog hoger dan bij de hu­we­lij­ken.

Al deze factoren maken
dat kin­de­ren in onze tijd
in een veel min­der stabiele situatie opgroeien,
dat de behoeft aan dui­de­lijk­heid en zeker­heid,
aan bescher­ming en vei­lig­heid
die een kind heeft,
de behoefte dus aan een vaste basis,
vaak niet vervuld kan wor­den.

Het huwe­lijk als sacra­ment

Voor de katho­lie­ke kerk
is en blijft het onverbreek­ba­re huwe­lijk
de roe­ping en het ideaal,
“totdat de dood ons scheidt”.
Dat huwe­lijk is voor ons een sacra­ment
en dat wil zeggen:
een genade, geen ge­van­ge­nis,
ook niet een doffe plicht of zo,
maar een beeld van de liefde
die God voor ons heeft
en van de trouw die Hij ons belooft.
We horen het Hem iedere keer weer zeggen
als wij de heilige Eucha­ris­tie komen vieren
- en daar ligt ons in­spi­ra­tie­mo­del -:
Dit is mijn lichaam, dit is mijn bloed voor U,
een nieuw en altijd­du­rend verbond.
Dit houdt ook in dat goede relatie­vor­ming,
de ander aan­vaar­den zoals die is
en ‘meer geven dan nemen’
erg be­lang­rijk zijn.

Oordelen?

Dat betekent niet dat we moeten oor­de­len
over situaties van mensen
voor wie dit allemaal niet moge­lijk bleek;
dat doet vaak heel veel pijn;
liefde en trouw in het huwe­lijk
moet je nu eenmaal samen doen,
je kunt het niet alleen,
het leven gaat soms anders dan we wensen.

Relatie is een dage­lijks werk­woord,
signalen oppakken,
niet wachten tot het huis van de relatie
in de brand staat.

Basis

En altijd is het goed
dat we ons rea­li­se­ren
hoe be­lang­rijk die taak van ouders is
en hoe het van goede invloed
op hun hele leven zal zijn
als kin­de­ren thuis
een goede vaste basis kunnen vin­den.

Vanuit die goede basis van thuis
zal een opgroeiend kind of een jon­gere
veel steun onder­vin­den
bij de keuzes
die hij of zij zal moeten maken
en waarin die jon­gere zijn of haar
eigen weg en roe­ping moet gaan ont­dek­ken.

Aandacht voor relatie­vor­ming

Een van de punten van de synode
was dat er in de Kerk meer aan­dacht moet zijn
voor de vor­ming van relaties
en de be­ge­lei­ding daarin
en dat het goed is
om een voor­be­rei­ding op het huwe­lijk aan te bie­den
die ook daarvoor aan­dacht heeft.

Van harte bid­den we vandaag
dat God de ge­zin­nen zal zegenen
zodat zij een goede basis kunnen zijn,
een goed nest
om van­daar
uit te kunnen vliegen.

Amen