“We gaan naar een kerk van martelaren”

Sant’ Egidio: 50 jaar vriendschap met de armen

Op 9 en 10 februari was er in Rome een inter­na­tio­nale bij­een­komst geor­ga­ni­seerd door de Ge­meen­schap van Sant’ Egidio bij gelegen­heid van het vijf­tig­ja­rig bestaan. Op uit­no­di­ging van Sant’ Egidio was ik erbij en het was voor mij een bele­ving van vriend­schap en uit­wis­se­ling en een gelegen­heid om te getuigen van het belang van Sant’ Egidio voor een stad als Am­ster­dam.

De toestand in de wereld

Bijna zeven­tig katho­lie­ke bis­schop­pen namen aan de bij­een­komst deel evenals een aantal Orthodoxe, Lutherse en Angli­caanse bis­schop­pen. Vooral uit Afrika en uit Syrië waren er veel bis­schop­pen aanwe­zig die kon­den getuigen van de pro­ble­ma­tiek in hun lang. Een land als Ethiopië vangt bij­voor­beeld 100.000 en vluch­te­lingen op die in kampen zijn onder­ge­bracht, die op zich weer hele ste­den zijn. Ook in het noor­den van Oeganda zijn veel vluch­te­lingen. In ver­schil­lende lan­den zijn er problemen met radicale groepen uit de Islam maar in veel gevallen is er ook een goede samen­wer­king met gema­tigde Islami­tische krachten. In Niger echter zijn na Charlie Hebdo heel veel kerken verwoest... In Indonesië is de situatie niet zo ge­mak­ke­lijk. En in Europa en bij­voor­beeld Canada zijn de problemen toch weer heel anders.

Geen schei­ding tussen armen en de kerk

Deze uit­wis­se­ling van de bis­schop­pen was zeker heel inte­res­sant en vond plaats na een inlei­ding door de stichter van Sant’ Egidio prof. Andrea Riccardi. Hij blikte kort terug op het ontstaan van de Ge­meen­schap, maar ging al gauw over op de missie van Sant’ Egidio en van de Kerk. Die missie is niet poli­tiek, maar vertrekt vanuit het evan­ge­lie. En die missie luidt dat er geen schei­ding mag zijn tussen de armen en de Kerk, want de Kerk is er voor de armen in de geest van de bergrede. Die schei­ding is er wanneer de armen wor­den gezien als gebruikers van onze diensten, maar niet als vrien­den wor­den gezien.

Beeld van een dak­loze

De missie van Sant’ Egidio was uitge­beeld in een beeld dat de dag voor onze bij­een­komst bij gelegen­heid van het vijf­tig­ja­rig bestaan was ont­huld bij de ingang van Sant’ Egidio: een dak­loze die op een bank ligt. Maar wie goed kijkt ziet in de voeten van de dak­loze de stigmata van Jezus. En er is een klein plaatsje over op de bank: je kunt erbij gaan zitten en jezelf tot vriend maken.

"Prosperity religions"

Andrea Riccardi ver­telde dat Sant’ Egidio be­gon­nen was met een stout­moe­dige droom: om in en­thou­sias­me en vanuit het evan­ge­lie en het gebed te bouwen aan een betere wereld. Die wereld is nu veran­derd sinds dat revolutie­jaar: we hebben in Europa ruim zeven­tig jaar geen oorlog gezien en toch zijn we bang, voor terrorisme, voor de toe­komst en gewoon...omdat we oud zijn. Maat­schap­pijen vol angst zoeken naar zeker­heid, bescher­ming van eigen rijkdom, gericht als men is op eigen rijkdom. Veel mensen gaan dan ook naar "prosperity religions":, gods­diensten die rijkdom en een mooie toe­komst beloven. Die angst leidt ertoe zich in het "ik"op te sluiten. Andrea Riccardi sprak in dit ver­band over het tijdperk van het "ik" - met het ineenstorten van het gezin, de ge­meen­schapo - en over de ketterij van de angst.

Vermoord, ont­voerd

Hij her­dacht ook de vele bis­schop­pen die de afgelopen jaren ont­voerd en vaak ook gedood zijn. We gaan naar een kerk van mar­te­la­ren, stelde hij.
Maar de Kerk weet waar zij heen gaat omdat zij ge­roe­pen is om de wil van God te doen. Zij heeft geen adres, maar zij heeft een weg. We moeten daarom de uit­daging van paus Fran­cis­cus in Evagelii Gaudium waarmaken en een Kerk zijn die erop uit gaat, naar de mensen, tussen de mensen, harte­lijk voor ie­der­een. De Kerk gaat uit om het evan­ge­lie te ver­kon­di­gen, de armen te steunen, zieken te genezen en zij doet dat stout­moe­dig!

Am­ster­dam

In mijn eigen bijdrage heb ik opgemerkt dat Neder­land op zich een rijk land is, met de kenmerken van een rijke: gese­cu­la­ri­seerd, indi­vi­dua­lis­tisch, gesloten, niet-gelovig en met heel veel een­zaam­heid. De aanwe­zig­heid van Sant’ Egidio is dan ook een be­lang­rijk teken, omdat zij in de vriend­schap met de armen juist uitno­digt tot open­heid en ge­meen­schap en het voor demensen van onze tijd echt een kans is om in de armen Christus te ont­moe­ten.

Een ont­moe­ting

Op de con­fe­ren­tie ontmoette ik ook bis­schop Aloysius Sutrisna uit Indonesië. Meer dan der­tig jaar gele­den waren we samen in het Neder­lands college, ik had hem sindsien niet meer gezien, maar hij was nau­we­lijks veran­derd...

Zoals de Ge­meen­schap eigen­lijk altijd wel doet: we wer­den ook uit­ge­no­digd om een dienst aan de armen te doen, dat betekende voor mij dit keer een bezoek aan een taal- en cultuur­school waar ik getuige was van mooie re­sul­taten.

Op zater­dag­avond was er een plech­tige Eucha­ris­tie­vie­ring in de Sint Jan van Lateranen, maar daar kon ik niet meer bij zijn.