Waarom katholieken zwijgen tijdens de 'Pride'

Deze ochtend stond over twee pagina's een artikel in het Neder­lands Dagblad met als kop: “Pro­tes­tan­ten vieren Pride, katho­lie­ken zwijgen”. Waarom heeft de katho­lie­ke kerk geen speciale eve­ne­menten en uitingen in deze week?

Fijn­ge­voelig­heid

Laten we niet vergeten wat in het artikel ook tot uiting komt: kerken in Am­ster­dam zijn open, er zijn vie­rin­gen, pries­ters zijn aanwe­zig voor biecht of een per­soon­lijk gesprek, waarvoor ie­der­een welkom is, ongeacht hun vragen, problemen, verlangens, zon­den of stand­pun­ten. Paus Fran­cis­cus gaat ons erin voor om dat ‘welkom’ steeds meer uit te stralen; mensen moeten niet het gevoel krijgen dat zij bij voor­baat afge­schre­ven zijn, maar uit­ge­no­digd wor­den om een weg met God te gaan, in de navol­ging van Jezus Christus. Daarbij is het de taak van alle ‘mensen van de kerk’ om ieder met respect, begrip en fijn­ge­voelig­heid tegemoet te tre­den.

Katho­lie­ke kerk en homo­sek­su­ele mensen

Wat denkt de katho­lie­ke Kerk over homo­sek­su­ele mensen en over wie zich als ‘queer’ iden­ti­fi­ceren? Dat zij mensen zijn, geschapen naar Gods beeld en gelijkenis, met een onster­fe­lijke ziel. Paus Fran­cis­cus bracht het aldus onder woor­den in de Exhor­ta­tie Amoris Laetitia, waarin hij oproept tot een “grenze­loze liefde ... voor iedere persoon zon­der uit­zon­de­ring” naar het voor­beeld van Jezus:

“Wij willen voor alles be­na­druk­ken dat iedere persoon, onaf­han­ke­lijk van zijn seksuele geaard­heid, moet wor­den ge­res­pec­teerd in zijn waar­dig­heid en met respect moet wor­den aanvaard, waarbij men zorgt iedere vorm van onrecht­ma­tige dis­cri­mi­na­tie te vermij­den, en in het bij­zon­der iedere vorm van agressie en geweld. Ten opzichte van de ge­zin­nen gaat het daar­en­te­gen erom een respect­volle be­ge­lei­ding te garan­de­ren, opdat zij die een homo­sek­su­ele nei­ging aan de dag leggen, de nood­za­ke­lijk hulp kunnen krijgen om Gods wil in hun leven te kunnen begrijpen en te verwezen­lijken” (n. 250).

Lastige keuze

Maar waarom uit de katho­lie­ke kerk zich niet in deze week - anders dan de pro­tes­tan­ten -, behalve dan door pas­to­rale zorg en open­heid voor gesprek? Overigens is het niet zo dat de pro­tes­tan­ten vieren, maar die zijn ver­deeld in heel veel en heel ver­schil­lende groepen en ge­meen­schappen, die er allemaal weer anders over denken.

Wat mij betreft: ik vind het las­tig om in dit kader te spreken, omdat de Pride zo sterk verbon­den is met het propa­geren - als ik dat zo mag noemen - van een liber­tijnse levens­stijl, waar we als katho­lie­ke kerk niet achter staan (niet alleen voor homo's maar voor ie­der­een). Een spreken in deze con­tekst zou moeten kiezen tussen dat tame­lijk over­heer­sende aspect niet benoemen en dan ge­mak­ke­lijk mis­ver­staan wor­den of dát wél benoemen en dan toch weer veroor­de­lend over­ko­men, terwijl we juist graag náást mensen willen staan en met hen de weg van Jezus willen gaan.

Dominant

Daar komt nog iets bij. Ik ervaar per­soon­lijk de aan­dacht voor de the­ma­tiek van de emanci­patie van homo­sek­su­ele en ‘queer’-mensen als vrij dominant. Het lukt mij vrijwel nooit om even tele­vi­sie te kijken bij­voor­beeld zon­der dat dit on­der­werp op een of andere wijze aan de orde komt, vrijwel altijd om niet alleen mensen maar ook hun seksuele leef­stijl aanvaard­baar te maken. Ik ervaar die macht van de media soms als verdrukkend. Mag je er nog wel zijn als je er anders in staat? De verhalen die ik terug hoor van middel­ba­re scholieren vind ik ook niet bemoe­digend: ik hoor in ieder geval verhalen van jon­ge­ren die door de schoollei­ding onder druk wor­den gezet om ‘uit de kast’ te komen. Een middel­ba­re school reikt prijzen uit aan ie­der­een die als homo of queer uit de kast komt, ver­tel­den leer­lin­gen van die school me, maar bij­voor­beeld niet aan tieners met een migratie-ach­ter­grond die een gewel­dige in­span­ning hebben geleverd en goede re­sul­taten hebben behaald ondanks taalachterstand en culturele kloof. Mag je nog andere keuzes maken? Hoever gaat de tole­ran­tie nog in onze samen­le­ving?

En er zijn zoveel groepen in onze samen­le­ving die het wer­ke­lijk slecht hebben. Is er voldoende aan­dacht voor hen? Hoeveel aan­dacht is er voor de Dag van de vluch­te­ling? Voor de strijd tegen een­zaam­heid? Voor dis­cri­mi­na­tie van andere groepen...?

Elkaar sterken en steunen

Dus wat mij betreft: laten we zo goed moge­lijk naast mensen gaan staan om samen met hen de weg van de navol­ging van Jezus te gaan: Heer, wat wilt U dat ik doe? Naast mensen, dat wil zeggen: dat we ons rea­li­se­ren dat we allemaal zwakke en kleine mensen zijn, de één niet beter dan de ander - dat oor­deel is aan God - en dat we ge­roe­pen zijn elkaar te sterken en te steunen op die weg... Opdat we allen mogen groeien in ons christen-zijn.

Nabe­schou­wing naar aan­lei­ding van de ont­van­gen reacties

Op het bo­ven­staande artikel kreeg ik de eerste dag na publi­ca­tie veel reacties; het waren vrijwel allemaal po­si­tie­ve reacties met een enkele uit­zon­de­ring.

Twee soorten reacties

Iemand vond dat je niet om de hete brij moest draaien en hel­der de zonde moest benoemen. Ik moest er maar stevi­ger op in gaan. Een ander vond juist dat ik homo­sek­su­ele mensen meer had moeten bemoe­digen en dat er in de katho­lie­ke kerk een cultuur heerst van maar nergens over praten en hypo­cri­sie. Het blijft een heel gevoelig thema!

Moeder

Ik denk dat de visie van de katho­lie­ke kerk op de bele­ving van seksua­li­teit (waar ik achter sta) dui­de­lijk is, daar hoef ik niet iedere keer op te wijzen; dat is vaak pijn­lijk voor mensen die daar niet aan voldoen, die mis­schien voelen dat ze daar niet aan kunnen of willen voldoen. Het gaat er niet om zout in een open wond te wrijven. Dat mensen die er niet aan (willen, kunnen) voldoen dan maar nergens over praten en dan ook niets te horen krijgen is de andere kant: de kerk is geen politie­staat en zij wil begrip hebben en be­ge­lei­den; om be­ge­lei­ding te kunnen krijgen moet er na­tuur­lijk wel een vraag en een verlangen zijn. De katho­lie­ke kerk wil een moe­der zijn voor wie zwak zijn en zon­dig.

Een keuze...

Het meest essentiële verschil zit niet in wat we wel of niet gedaan of misdaan hebben, maar in de fun­da­men­tele keuze. Als die fun­da­men­tele keuzes lei­den tot blijvende te­gen­strij­dig­heid, dan ont­staat een inconsis­tentie die - zeker op den duur - gaat wrikken en schuren, dan verlies je de inner­lijke vrede. Uit­ein­de­lijk gaat het dus om de keuzes die mensen zelf maken, die gaan dieper dan al hun men­se­lijke zwak­he­den. Er waren bij de mar­te­la­ren van Gorcum bij­voor­beeld mensen die in strijd met hun geloftes relaties had­den gehad; maar ergens had­den ze dat inner­lijk toch niet geac­cep­teerd als iets wat maar gebillijkt moest wor­den; hun fun­da­men­tele keuze lag bij de Heer. Zo wer­den zij heilig.

Bemoe­diging

Ik zou ie­der­een willen bemoe­digen om een fun­da­men­tele keuze te maken voor Jezus Christus en de kerk en zich nooit te laten ont­moe­di­gen door wat je in het licht daar­van als zwak­heid ziet. Je kruis (ook het kruis van je zwak­heid) is je groot­heid!