Gastvrijheid en het individualisme van onze samenleving

Is er nog gast­vrij­heid in onze samen­le­ving? Het over­heer­sende indi­vi­dua­lis­me brengt mensen ertoe op zich­zelf te leven, als individu. De lezingen van de 16e zon­dag gaan juist over gast­vrij­heid... Deze zon­dag mochten we in de ka­the­draal gast­vrij­heid verlenen aan de Petits Chanteurs de Saint-Louis de Paris.

Heldere stemmen

Bij hun verblijf in ons land waren ook weer allerlei gastou­ders betrokken. Er is dus nog wel gast­vrij­heid, ook in ons land! De negen­tien zan­gertjes kon­den met hun hel­dere stemmetjes ge­mak­ke­lijk de grote ka­the­draal vullen met prach­tige zang. Aan het einde van de H. Mis gaven zij nog een kort concert en vele kerk­gan­gers zijn ge­ble­ven om daar naar te luis­te­ren.

In de Mis hebben we ook bij­zon­der gebe­den voor de pa­ro­chie in Gaza, die getroffen is door geweld van het Israëlisch leger, en voor alle mensen in Gaza.

GASTVRIJHEID

16e ZONDAG DOOR HET JAAR C - KATHEDRAAL

Andere culturen...

Wie andere lan­den en culturen heeft bezocht, bij­voor­beeld in Afrika, zal het zeker zijn opge­val­len hoe gastvrij mensen in veel van die lan­den zijn. Je wordt er niet alleen harte­lijk welkom geheten, maar meestal ook nog uit­ge­no­digd om mee te eten, samen met familie en vrien­den.

En wij...?

Dat staat haaks op de cultuur van onze noordwest-Europese samen­le­ving, waar ieder­een gesteld is op zijn of haar privacy en waar je moet uitkijken wie je binnen laat, waar we vrees hebben voor wat een vreemde die aanbelt ons aan kan doen. En dat is wel terecht ook, hoe vaak horen we niet van oplich­ting of geweld.

Ieder op zich

Dat alles is weer een uiting van de indi­vi­dua­li­se­ring van onze samen­le­ving: ieder voor zich; iedere mens wordt vooral als individu, als aparte persoon beschouwd. Dat is in andere lan­den anders en dat was vroe­ger in ons land ook anders. Waar ouderen vroe­ger bij ons - en nu nog in andere maat­schap­pijen - wor­den op­ge­van­gen en leven in het grotere ver­band van een familie, zijn in onze samen­le­ving die ouderen juist vaak alleen.

Privacy en een­zaam­heid 

Eenzaam­heid is één van de grootste, zo niet het grootste probleem van onze samen­le­ving. Je mag gegevens van andere mensen niet zomaar delen met anderen, veel mensen kiezen ervoor hun naam niet te vermel­den bij de voordeur, mensen willen niet las­tig gevallen wor­den en hebben moeite zich te bin­den aan vereni­gingen, enzo­voorts. Soms is dat be­grij­pe­lijk, maar mensen zijn daardoor wel wereldjes op zich gewor­den en ieder is bezig met zijn eigen zorgen en carrière.

Achter de voordeur

Ook de gods­dienst wordt door de westerse samen­le­ving beschouwd als iets dat achter de voordeur moet blijven, als iets dat privé is. Daardoor is een gods­dienst als de Islam vaak meer zicht­baar in het publieke domein dan die van een christen. We zijn de mensen gaan zien als individu, als mens apart en niet zozeer als mensen samen, als onder­deel van een ge­meen­schap.

Gast­vrij­heid

Maar de lezingen die we vandaag hebben gehoord, gaan over mensen die er voor anderen zijn, die gastvrij zijn. Ze her­in­ne­ren ons eraan dat we door God bedoeld zijn als sociale wezens, mensen die leven in ver­bon­den­heid met anderen en met de ander, met God zelf.
De eerste lezing en het evan­ge­lie dat we vandaag hebben gehoord wezen ons op het goed van ge­meen­schap en gast­vrij­heid en de zegen die daaruit voortvloeit.

De gast­vrij­heid van Abraham

Abraham heet drie mannen harte­lijk welkom: “Hij zag plot­se­ling drie mannen voor zich staan”. Maar als we dit verhaal ver­der lezen, valt het op dat het verhaal switcht van drie personen naar één enkele persoon: “Wees zo welwillend, heer, uw die­naar niet voorbij te gaan”, spreekt Abraham zijn mysterieuze gast of gasten toe; en op het einde staat er: “Toen zei de bezoeker...”. Zijn het er drie of is het er één? Dat wordt niet echt dui­de­lijk. De traditie heeft hier wel een beeld van de Drie-een­heid in gezien: één God in drie personen. De bekendste afbeel­ding van de Drie-een­heid is wel de icoon van Andrej Roebljov die drie iden­tieke gasten als engelen bij Abraham heeft afge­beeld. Maar hoe dan ook: het is wel dui­de­lijk dat Abraham hier eigen­lijk God zelf als gast heeft ont­van­gen.

Het is aan God gedaan...

Door gastvrij te zijn en door al wat we doen om onze mede­mensen te ont­van­gen en te helpen, verwel­ko­men we God zelf. Wat we aan de naaste doen, is aan God zelf gedaan.
De heilige Camillus de Lellis had een roe­ping om zieken te ver­zorgen. Hij zag in iedere zieke Jezus Christus zelf en knielde voor de zieke neer, want: “wat ge aan de minsten der mijnen hebt gedaan, hebt ge aan mij gedaan”. En het is niet voor niets dat de gast­vrij­heid zo hoog in het vaandel van kloosters, vooral abdijen, ge­schre­ven staat.

Martha en Maria

Ook het evan­ge­lie wijst daarop: Martha en Maria ont­van­gen Jezus als gast. Het is dus inder­daad God zelf die Martha en Maria komt bezoeken, de mens gewor­den HeerJezus Christus. Hij is van harte welkom, maar hoe heet je een gast echt welkom? Martha is druk bezig de gast van alles te voor­zien, van eten en drinken; dat is na­tuur­lijk zeker niet ver­keerd, maar Maria geeft de gast haar aan­dacht en luistert naar Zijn woor­den. Zo ont­staat er een echte ont­moe­ting. Wat is het be­lang­rijk­ste, wat weegt het zwaarste? Die harte­lijke aan­dacht, dat luis­te­ren naar Zijn woor­den, dat telt het meest, meer nog dan het mate­rië­le.

Christus in u, deel van Zijn lichaam

Zo nodigen die beide lezingen ons uit om niet iemand te zijn die op een eilandje leeft, maar gastvrij, open voor anderen en in ge­meen­schap met de Heer. Kijk om je heen, wat heeft mijn naaste nodig? Kijk naar boven, inves­teer in je lijntje met God, leef en werk in het bewust­zijn van Zijn aanwe­zig­heid en werk­zaam­heid in je leven. De tweede lezing uit de brief van de apostel Paulus vatte het samen: ‘Christus in u’ en je bent deel van Zijn lichaam dat de Kerk is. Leef verbon­den, verbon­den met God, verbon­den met je naaste.

Welkom aan de petits Chanteurs

Aan het begin van de Eucha­ris­tie­vie­ring heette ik het koor uit Parijs welkom:

Je souhaite la bienvenue au chœur des Petits Chanteurs de Saint-Louis de Paris. C'est un grand plaisir de vous accueillir dans notre magnifique basilique cathédrale. Votre chœur est deux ans plus jeune que la chorale scolaire de cette cathédrale, dont nous célébrerons le 75e anniversaire l'année prochaine. Les petits chanteurs de Saint Louis ont donc vu le jour à la même époque. C'est avec grand plaisir que nous vous souhaitons la bienvenue et que nous invitons tous à assister à votre petit concert après la messe. Je vous souhaite un excellent séjour aux Pays-Bas.