Vrede voor Gaza, Vrede voor Israel
Gebed voor de vrede in de Mozes en Aaron
Dinsdagavond 7 oktober, feestdag van O.L. Vrouw van de Rozenkrans, kwamen we samen in de Mozes en Aäronkerk om te bidden om vrede, om te bidden voor Gaza. Vrede voor Gaza en vrede voor Israël. De uitnodiging was uitgegaan van de gemeenschap van Sant’ Egidio die ook andere bewegingen en gemeenschappen erbij betrokken had.
Verschillende bewegingen en gemeenschappen
Van Focolare en Communione e Liberazione (Gemeenschap en bevrijding) waren vertegenwoordigers aanwezig, die ook een voorbede deden. In de kerk verschillende priesters, mensen die verbonden zijn met Sant’ Egidio en nogal wat jongeren, bij elkaar waren zo'n zeventig mensen voor dit gebed in de geest van de gemeenshcap van Sant’ Egidio gekomen.
Dank aan Sant’ Egidio!
Diaken Colm Dekker en priester Zeger Polhuijs vervulden taken in het gebed. Leden van de Gemeenschap zorgden weer voor prachtige zang. Ook vanuit België waren er vertegenwoordigers van de Gemeenschap. Ik zeg zeer veel dank aan de Gemeenschap van Sant’ Egidio voor het nemen van dit goede en belangrijke initiatief!
Kardinaal Pizzaballa
Aan het begin van het Gebed werd de brief (grotendeels) voorgelezen die kardinaal Pierbattista Pizzaballa, de Latijns patriarch van Jeruzalem, op 5 oktober aan het bisdom had geschreven. Hij meldde in die brief de laatste ontwikkelingen in onderhandelingen als positief, een uitzicht op een eerste stap naar vrede, maar tegelijk uitte hij voorzichtige reserves omdat hij geen illusies wil voorhouden. Na het evangelie, de Zaligsprekingen uit Matteüs 5, 1-12, heb ik de volgende toespraak gehouden
Toespraak - verkondiging
Vrede voor Gaza, Vrede voor Israël
Vandaag, twee jaar geleden...
Ik ben dankbaar dat U gekomen om te bidden om vrede voor Gaza. Het is vandaag twee jaar geleden dat een aanslag werd gepleegd door Hamas, waarbij bijna1200 mensen werden gedood en 251 personen werden ontvoerd.
Geschiedenis van geweld
Die aanslag stond in een lange geschiedenis van haat en geweld en ontketende een vreselijke en Gaza vernietigende oorlog. In de katholieke kerk is 7 oktober het feest van Onze Lieve Vrouw van de rozenkrans, een dag ook met een beladen geschiedenis.
Rozenkrans
We sluiten ons door ons gebed op deze dag aan bij de vele malen herhaalde wens van paus Leo XIV. Zoals U mogelijk weet heeft hij gevraagd in deze maand het rozenkransgebed voor die intentie te bidden en aanstaande zaterdag zal er op het Sint Pietersplein een wake zijn met het rozenkransgebed voor de vrede (oproep algemene audiëntie van 24 september 2025).
Werk voor de vrede
Bij het Angelus van 21 september, zei paus Leo woorden die we vanavond ook mogen horen alsof ze direct tot ons, hier bijeen, gesproken zijn: “Beste vrienden, ik waardeer jullie initiatief en dat van vele anderen in de Kerk die hun verbondenheid betuigen met onze broeders en zusters die lijden in dat gekwelde land [Gaza]. Samen met u en met de herders van de Kerken in het Heilige Land herhaal ik: er is geen toekomst op basis van geweld, gedwongen ballingschap of wraak. De mensen hebben vrede nodig; wie hen echt liefheeft, werkt voor vrede” (21 September).
Zij willen oorlog...
Don Luigi Giussani heeft eens gezegd: “We leven in een tijdperk dat lijkt te worden beschreven door de bijbelse zin “Ik ben voor vrede, maar als ik daarover spreek, willen zij oorlog” (Psalm 119)”.
Geen vrede door geweld
Vrede wordt nooit werkelijk bereikt door het gebruik van wapens. Een overwinning die wordt bereikt door dood en verderf te zaaien is een nederlaag voor de menselijkheid. Zo’n overwinning brengt geen vrede, maar laat bitterheid achter en haat, die de kiem zijn voor een nieuwe oorlog, maar geen kiem voor vrede en veiligheid. Een begin van vrede wordt bereikt door dialoog en het verlangen de spiraal van haat en vergelding te doorbreken.
Onze gebedsintentie
Laten we in die geest bidden dat het gevangen houden en doden van gijzelaars, de verwoestingen en het doden van zovelen, onder wie vele onschuldige burgers, onmiddellijk zal stoppen. Laten we bidden om een onmiddellijk staakt het vuren, volledige toegang tot de noodzakelijke humanitaire hulp en een blijvend, duurzaam en rechtvaardig resultaat van de vredesonderhandelingen die gaande zijn. Laten we bidden om vrede...
COMECE
Ook de bisschoppen van de landen binnen de Europese Gemeenschap, verenigd binnen COMECE, hebben de afgelopen dagen een dergelijke oproep gedaan, waarbij ik me graag aansluit.
78 Jaar lang...
Er is veel gebeurd. Wanneer we naar de vele slachtoffers en de verwoestingen in Gaza kijken en naar het drama van de aanslag van 7 oktober 2023 en de gijzelaars, zien we de uitkomst en de culminatie van 78 jaar haat, geweld en vergelding, steeds opnieuw vergelding...
Als mensen maar veranderen
Een wapenstilstand en vredesonderhandelingen zijn dus zeer belangrijk, maar ze zijn nog geen garant voor blijvende vrede. Daar is meer voor nodig.
Vrede in de wereld begint bij vrede en verzoening in ons zelf en met onze naasten. In december 2003 schreef Chiara Lubich daarover de volgende woorden: “Vrede begint bij de relatie die ik met mijn naaste kan opbouwen. “Het kwaad komt voort uit het hart van de mens”, schreef Igino Giordani, en “om het gevaar van oorlog weg te nemen, moeten we de geest van agressie, uitbuiting en egoïsme, waaruit oorlog voortkomt, uitbannen: we moeten een nieuw bewustzijn opbouwen”. (...) De wereld verandert als wij veranderen.”
Chiara Lubich voegde eraan toe dat we zeker moeten werken aan de beëindiging van conflicten en het opstellen van wetten die het samenleven van mensen en volkeren bevorderen. Maar dat blijft nog een risicovol uiterlijk gegeven als het niet wordt gedragen door innerlijke verzoening en vrede.
Elkaar bereiken in Christus
Een voorwaarde daarvoor is het diep menselijke verlangen de ander te bereiken, muren te slechten. Andrea Riccardi zegt daarover: “Muren en vijandschap zijn de premissen van de oorlog. Er zijn zoveel muren en te veel oorlogen. [Jezus Christus] heeft muren en vijandschap diep van binnen neergehaald. Daarom is Hij onze vrede, een anker van vrede voor de wanhopigen, de kracht voor hen die vrede zoeken, de belofte van een vreedzame toekomst. Wie werkt voor vrede, wie bidt voor vrede, krijgt vergeving van zonden en wordt door God bemind” ((Andrea Riccardi, Kiezen voor vrede, p. 114).
Zijn kruis is vrede
Wij geloven dat de vrede uitgaat van Jezus Christus. Op het kruis heeft hij de scheidsmuren neergehaald die er bestaan tussen God en mens, tussen heidenen en Joden (vgl. Ef. 2, 14-15). In Hem hebben wij toegang tot de Vader (vgl. Ef. 2, 18). Of, in de woorden van Andrea Riccardi: “Vrede en Jezus zijn dezelfde naam. Het gezicht van Jezus is vrede. Zijn kruis is vrede”. Over die vrede gingen de woorden die Jezus op die laatste avond sprak: “Vrede laat ik u na; mijn vrede geef ik u. Niet zoals de wereld die geeft, geef ik hem u. Laat uw hart niet verontrust of kleinmoedig worden”(Jo. 14, 27).
Verzoening
Die vrede begint dus niet bij een wapenstilstand maar bij de vrede van een rustig en vertrouwend hart, de verzoening van het hart. Die vrede is er als we volledig verzoend zijn met de pijn die we hebben geleden, de wonden die we meedragen. “Vrede zij U” (Joh. 20:19), zo groette de verrezen Heer Zijn leerlingen na de verrijzenis.
Hij toont Zijn wonden
Paus Leo XIV zei daar het volgende over tijdens de algemene audiëntie van 1 oktober j.l.: “Zijn begroeting is eenvoudig, bijna gewoon... Maar ze gaat gepaard met een gebaar dat zo mooi is dat het bijna verontrustend is: Jezus toont de leerlingen zijn handen en zijn zijde met de sporen van het lijden. (...) Jezus is nu volledig verzoend met alles wat hij heeft geleden. Er is geen schaduw van wrok. De wonden dienen niet om verwijten te maken, maar om een liefde te bevestigen die sterker is dan welke ontrouw dan ook. Op deze manier toont de Heer zich naakt en weerloos. Hij eist niets, hij houdt ons niet in gijzeling. Zijn liefde is geen vernedering... (...). Wij daarentegen verbergen onze wonden vaak uit trots of uit angst om zwak over te komen. We zeggen: “Het maakt niet uit”, “Het is allemaal verleden tijd”, maar we hebben niet echt vrede met het verraad dat ons heeft gekwetst. (...) En Hij [Jezus] laat zien dat de verrijzenis niet het uitwissen van het verleden is, maar de omvorming ervan in hoop op barmhartigheid”. Tot zover de woorden van de paus.
Verzoening en herstel
Ik heb deze woorden iets uitvoeriger geciteerd, omdat die zo duidelijk maken hoe belangrijk het is om verzoend te raken, zo dat de wonden uit het verleden er mogen zijn en je toch verder kunt, een nieuw hoofdstuk kunt beginnen. De Truth and Reconciliation Commission die in Zuid Afrika werd ingesteld over de misdaden van de Apartheid, kunnen we, lijkt me, als een praktische toepassing en een mooi voorbeeld hiervan zien: de waarheid werd onder ogen gezien, de schendingen van mensenrechten werden benoemd, maar niet om alles te vergelden maar om verzoend te raken en te herstellen.
Wat zou ik hopen dat zo’n weg mogelijk wordt voor Israël en Palestina, want er is geen vrede zonder verzoening en vrede in het hart van mensen!
+ Jan Hendriks
Bisschop van Haarlem-Amsterdam
