Wijsheid van een Abt. Kennis maken met Bernardus Peeters
Dezer dagen kwam ik ertoe "Wijsheid van een Abt" te lezen. Het is een boek over het leven en gedachtengoed van Bernardus Peeters, generaal-abt van de Trappisten, dat heel gemakkelijk en prettig leest, geschreven door Hugo Vanheeswijck. Wie is Bernardus Peeters?
Trappistenorde
Het boek biedt een interessante en vaak verrassende kennismaking met de persoon die wereldwijd de Trappistenorde leidt, of misschien kan ik beter zeggen: begeleidt.Sinds 2005 was hij Abt van de Trappistenabdij Koningshoeven bij Tilburg en begin 2022 werd hij tot abt-generaal gekozen van de wereldwijde orde van Trappisten en Trappistinnen die sinds bijna vijftien jaar één Algemeen Kapittel vormen met de Generaal Abt aan het hoofd. In het boek geeft Abt Peeters zijn visie op de Orde en de toekomst ervan.
Jeugd en roeping
Maar eerst gaat dit werk terug naar de jeugd van de Abt in Simpelveld, waar hij na zijn geboorte in 1968 in de Heerlense kraamkliniek opgroeide temidden - toen nog - van kloosters en zelfs een groot-seminarie van de paters van de heilige Harten. In het zusterklooster las hij als klein kind de woorden "Deus caritas est" op de koorkap van de priester en nadat hem was uitgelegd dat dit "God is liefde" betekent, kreeg hij een intense en persoonlijke ervaring van die liefde. Dat was de basis. Al vroeg was hij gefascineerd door het leven van de paters en dacht hij aan missionaris worden. Hoewel dit verlangen zich omvormde tot een kloosterroeping, is hij nu uiteindelijk wel een soort missionaris geworden, rondtrekkend langs de Trappistenkloosters van deze wereld.
Handenarbeid en matige zang
Die kloosterroeping groeide in Mamelis, maar ofschoon ze in Tilburg minder goed zongen, trok de Koningshoeven hem aan als geestelijk "thuis" waarbij zeker de handenarbeid van de Trappisten een rol speelde.Heel open vertelt de Abt over de geestelijke worstelingen die hij daar heeft meegemaakt: hij zag vele kandidaten vertrekken, kreeg zelf na twee dagen in het klooster al de gedachte heen te gaan, maar wijze begeleiding weerhield hem ervan en hij is gebleven...
De vragen rond het kloosterleven
De gedachtenwisseling met Abt Peeters schuwt de vragen niet waarvoor het contemplatieve kloosterleven zich gesteld ziet. De visie van de Abt is open naar de wereld; hij vindt dat de abdij geen vluchtheuvel of eiland los van de wereld mag zijn. De stilte schetst hij zeker als belangrijk, maar niet in de zin van een Trappistengemeenschap die zich verwijdert van de wereld en niet met elkaar spreekt.
De stilte
Vroeger uitten de Trappisten zich voor de noodzakelijke communicatie in een gebarentaal en slechts enkele keren in het jaar werd er vocaal gesproken buiten de getijden en de Mis. "O beata solitudo, o sola beatitudo" ("o zalig alleen-zijn, o enige zaligheid") stond er op de deur naar het Slot (clausuur) van de Abdij in Tilburg geschreven. De Abt ziet duidelijk die tijd niet terug komen en acht dat ook niet wenselijk.
Nieuwe ideeën
Niet iedereen zal misschien al zijn ideeën over het contemplatieve leven en de organisatie ervan delen, maar de verwoording geeft natuurlijk wel een heel goede inkijk in hoe men binnen de orde denkt. Voor mij waren sommige aspecten, zoals het beginnen van communiteiten van mannen én vrouwen gezamenlijk bijvoorbeeld verrassend. Daar heb ik zelf wel vragen bij, waarbij ik natuurlijk tegelijk moet erkennen dat ik de realiteit van het kloosterleven te weinig ken.
Geestelijke inzichten
Daarnaast en daarbij komen veel geestelijke inzichten die de Abt in dit boek doorgeeft. Luisteren, gebed en stilte zijn voor hem kernwoorden, waarbij de lectio divina en het innerlijk luisteren naar Jezus voorop staat. Ook het samenleven is een utidaging, zeker voor een mens uit een individualistische samenleving. Toch is dat een belangrijk en verrijkend aspect.
Een kostbare parel
Ooit heb ik er zelf over gedacht om in te treden bij de Trappisten en er was een tijd - voor het intreden van Abt Peeters - dat ik de Abdij regelmatig bezocht en gesprekken had met onder meer pater Andreas van der Kun, die me zijn inleiding in de leer van Bernardus gaf. Ook daarom heeft het boek me bijzonder aangesproken. Trappist ben ik niet geworden, maar ook die weg is een kostbare parel binnen de veelheid aan charisma's in de Kerk van Christus en het is goed erover te lezen.
Hugo Vanheeswijck, Wijsheid van een Abt. Bernardus Peeters, iuitgegeven bij Otheo books, Halewijnlaan 92 in Amtwerpen (www.otheobooks.be) en kost € 22,50
