Vijftig jaar Vaticanum II....
alleen een begin, een breuk of....
Dit jaar zal het vijftig jaar geleden zijn dat het tweede Vaticaans concilie (Vaticanum II) werd geopend: op 11 oktober 1962 trokken de ruim tweeduizend bisschoppen plechtig de Sint Pieter binnen om zich te bezinnen op alle grote thema's die de bisschoppen in de jaren ervoor zelf hadden aangereikt. Zo'n oecumenisch concilie (= een kerkvergadering van alle katholiek bisschoppen van de gehele wereld) is een zeer belangrijke en unieke gebeurtenis. Er vinden dit jaar dan ook allerlei herdenkingen plaats en ik ben bij verschillende van die gelegenheden gevraagd om iets te zeggen over de betekenis van dit concilie, waarover ik vrij veel gedoceerd en geschreven heb. Zaterdag 28 april was de eerste keer. Leden van de gebedskring van het seminarie De Tiltenberg kwamen bijeen voor de jaarlijkse gebedsdag. Een 130 leden was gekomen, van de meer dan 1500 leden. Dat is welsiwaar minder dan 10 % van de leden, maar toch een mooie opkomst en tegelijk is het goed te weten dat zoveel meer mensen bidden om goede nieuwe priesters.
Tijdens de lezing heb ik stil gestaan bij enkele hoofdthema's van het concilie onder de noemer dat dit tweede Vaticanum het concilie was van de Kerk en van de dialoog. Daarnaast heb ik vrij veel aandacht besteed aan de doorwerking van het concilie: velen van de aanwezigen herinnerden zich nog goed de jaren van het pastoraal concilie, dat in Nederland na afloop van het tweede Vaticaans concilie plaatsvond en een periode van polarisatie en tegenstellingen inluidde. Vele vonden dat het concilie alleen een startpunt was geweest, een begin, en dat we nu verder moesten gaan.... Zo kwam het pastoraal concilie ertoe om het celibaat te willen afschaffen. Anderen vonden dat het concilie een breuk was geweest met de Traditie en kenden een grote weerstand tegen aanvaarding ervan. De beweging die aartsbisschop mgr. M. Lefèbvre heeft ontketend is daar het meest bekende voorbeeld van. Tot op de dag van vandaag moeten we maar hopen en bidden dat de breuk die daaruit is voortgekomen weer kan worden geheeld. Tenslotte was daar paus Paulus II die temidden van de verwarring en emotie van die jaren opriep om de documenten van het concilie te lezen en toe te passen in geloof aan en vertrouwen op de leiding van de heilige Geest, die Zijn Kerk niet in de steek laat. Ik ben ervan overtuigd dat we dit moeten doen en dat we geleidelijk steeds meer zullen ontdekken hoe profetisch dit concilie is geweest, een gave van God voor deze tijd....