Wat voor spoor laat je achter?

Kerstnacht

De nacht­mis heb ik in Heiloo gevierd in de grote kapel van de bede­vaarts­plaats. In de homilie heb ik stil gestaan onder meer bij de recente gebeur­te­nissen...

HOMILIE

Berlijn

Aan het einde van een week vol geweld,
met een aan­slag in Berlijn
die veel indruk heeft gemaakt,
omdat het zo dichtbij was en nog wel op een kerst­markt
- we denken aan de slacht­of­fers -,
aan het einde van deze week
zijn wij samenge­ko­men
om te zingen van ‘vrede op aarde’.

Handen en voeten

Dat klinkt mis­schien bijna cynisch,
maar het kerst­feest zegt ons ook
dat er geen vrede op aarde kan zijn
als wij geen han­den en voeten willen geven
aan die kleine koning van de vrede
in de kribbe
als mensen niet mee­werken
met de wensen en plannen van God
voor deze wereld
en vrede en liefde door willen geven.
Laten we daarom bid­den
dat ook de harten van hardnekkige ter­ro­ris­ten
geraakt mogen wor­den
door dat liefde­volle weer­loze Kind

Bood­schap

Ja, het is goed dat U bent geko­men
om die eeuwen­oude bood­schap te horen
dat God voor ons is mens gewor­den,
dat Jezus werd geboren in een arme­lijke stal,
aan­beden door her­ders
en door wijzen uit het oosten
en na­tuur­lijk door Maria en Jozef
en die bezongen werd door engelen:
“Vrede op aarde
aan de mensen van goede wil”.

Dezer dagen stond weer in de krant
dat mensen in Neder­land
min­der gelovig wor­den
en min­der naar de kerk gaan.
Maar U bent er gelukkig!

"Vrede­bren­ger"

Ja, het is goed dat U geko­men bent,
want wat we in het kerst­ver­haal zien gebeuren
is onveran­derd actueel.
Het gebeurt nog steeds en overal!
Want in het kerst­ver­haal
over die twee mensen,
Maria en Jozef,
die niet rijk zijn en niet mach­tig,
wor­den gewone, arme mensen gemanipuleerd
door een macht­heb­ber, de keizer Augustus,
die zich­zelf als god­de­lijke keizer
en “vrede­bren­ger” in de markt had gezet.
Maar zijn vrede was meer
de rust van de onder­druk­king en de ijzeren greep.
Hij had een volk­stel­ling bedacht,
waardoor ie­der­een op reis moest gaan,
hoe je er ook aan toe was.

Opgejaagd

Later in het kerst­ver­haal
wor­den Maria en Jozef nog een keer opgejaagd:
De kwade vorst Herodes
wil alle kin­de­ren doden.
Als Maria en Jozef daar­van horen
moeten ze vluchten naar Egypte
als ze Jezus hun Kind
tenminste niet in de han­den
van de soldaten van de wrede Herodes
willen laten komen.

Acht, wat is er in 2000 jaar
eigen­lijk weinig veran­derd...

Speelbal

Want zo gaat het nog steeds:
de wereld is vol mensen
die rondtrekken,
hun streek verlaten,
moeten vluchten
omdat heersers
naar macht streven en terreur zaaien,
waarbij de gewone mensen
zon­der macht of grote rijkdom,
wor­den mee­ge­no­men
alleen maar een speelbal zijn.

Mallemolen

Ja, ik wil in deze nacht ook denken
aan al die on­schul­dige mensen
die niet op fana­tiek gedoe,
niet op terrorisme en fun­da­men­ta­lisme
zitten te wachten,
maar een­vou­dig wor­den mee­ge­no­men
in die mallemolen van geweld.

In onze afschuw van en angst voor
ter­ro­ris­tische aan­slagen
mogen we niet vergeten
dat de overgrote meer­der­heid
van alle mensen, ook van de moslims,
slacht­of­fer is van iets
wat deze mensen niet hebben gewild,
iets dat hun is over­ko­men,
zon­der dat ze daarin iets te zeggen had­den.

Aleppo

De blauwe zusters
- de zusters van het mens­ge­wor­den Woord -
die hier in dit hei­lig­dom zijn,
hebben ook een huis in Aleppo in Syrië.
Deze zusters zijn in die zwaar getroffen stad ge­ble­ven
en hebben met de mensen daar
de angst voor de oorlog en de bombarde­menten doorstaan
en het gevoel in de steek gelaten te wor­den door de wereld,
terwijl er gebrek was aan voedsel en electrici­teit,
gebrek ook aan verwar­ming bij ijzige kou.
Ze hebben ge­pro­beerd
moed te geven en mensen te helpen.
En zo is het gegaan:
de chris­te­nen en de zusters daar
hebben geleefd met geloof en liefde:
het gebed werd sterker,
de naasten­liefde krachti­ger,
het vuur en het ver­trouwen wer­den groter,
ze hebben gevaren getrotseerd
om mensen bij te staan,
offers gebracht.
Nee, dáár is niet het probleem
dat mensen niet willen geloven
en niet naar de kerk willen komen,
want nood leert juist bid­den.
De moei­lijke situatie waarin zij verkeren
laat hen ervaren
hoe af­han­ke­lijk wij mensen eigen­lijk zijn,
hoe weinig we te ver­tellen hebben
en dat ons leven uit­ein­delijk
in Gods hand is.

Afgesloten

Zo is het ook in het kerst­ver­haal:
de rijke, mach­tige heersers
- zoals Augustus, Herodes -
gaan de slechte kant op,
hun macht en hun rijkdom
zijn een doel in zich­zelf gewor­den,
ze wor­den niet meer geraakt
door wat ze teweeg brengen
in het leven van gewone mensen.
Ze raken af­ge­slo­ten
voor God en hun mede­mens.
Maar de her­ders in het kerst­ver­haal
zijn arme mensen,
die aan de rand van de samen­le­ving staan,
geen aanzien of positie hebben;
zij komen als eersten bij Jezus
en knielen neer
voor die kleine koning van de vrede
die geen macht bezit of rijkdom,
maar als een weerloos kind in de kribbe ligt.

Dien de vrede

Het kerst­ver­haal houdt dus ook
een soort van waar­schu­wing in
aan mensen die rijk zijn, het goed hebben,
die mach­tig zijn, het voor ‘t zeggen hebben.
Leef niet voor jezelf,
leef voor God
en voor wat mooi is en goed,
leef voor een ander,
dien de harmonie
en de vrede op aarde.

Het was goed...

Veel mensen die getrouwd zijn
en op een bepaald moment
hun partner moeten missen,
of kin­de­ren die voor ouders zorgen
en die ouders tenslotte moeten afstaan
of man­tel­zor­gers na het sterven
van degene voor wie zij altijd had­den klaar gestaan,
ervaren juist dan
hoe mooi en goed het was
om er voor iemand te kunnen zijn,
om voor iemand te kunnen zorgen..

Tijn

Of neem die kleine Tijn met zijn nagellak-actie.
Als hij niet meer onder ons is,
zullen ze hem altijd her­in­ne­ren
als die zieke jongen
die iets voor andere zieke kin­de­ren deed,
dit maakt zijn leven mooi
en de moeite waard.
Hij zal de wereld verlaten
na velen te hebben geïnspireerd.

Een mooi spoor

We zijn allemaal op reis,
een beetje zoals Maria en Jozef,
we zijn op levens­reis
maar het komt aan
op het spoor dat we achterlaten;
dat het een mooi spoor
van geloof, hoop en liefde mag zijn!

Rijkdom

Jezus zegt ergens in het evan­ge­lie
dat het voor een rijke moei­lijk is
om in het rijk der hemelen te komen,
moei­lijker nog dan voor een kameel
om door het oog van een naald te kruipen.

Een rijke vindt het ge­mak­ke­lijk van­zelf­spre­kend
dat hij­zelf alles heeft wat nodig is
ook al missen zoveel mensen
zelfs het meest nood­za­ke­lijke.

Als we het goed hebben, rijk zijn in die zin,
kunnen we ge­mak­ke­lijker af­ge­slo­ten raken,
indi­vi­dua­lis­tischer wor­den
en ik-gericht.

Geleid door een ster

Dat is na­tuur­lijk niet perse zo.
Ook in het kerst­ver­haal
komen rijke mensen voor
die het kindje Jezus zoeken
en daar offers voor brengen;
ze gaan voor liefde en waar­heid,
en hebben daar eigen­lijk alles voor over.
Het zijn de wijzen uit het oosten,
die uit een ver land
met kost­ba­re geschenken
naar Beth­le­hem zijn afgereisd,
geleid door een ster.

Welke ster?

Wat is de ster die ons leidt
door dit leven?
Zijn we dat zelf,
dus dat we zelf moeten schit­te­ren en stralen,
of is dat een ster
die ons gegeven wordt,
die van God komt
en die ons wijst naar andere mensen,
naar geven en dienen,
naar eerbied en respect,
naar liefde en geloof,
naar alles waardoor
we een mooi spoor kunnen achterlaten.

Dat het kerst­feest ons mag helpen en sterken
om naar die ster te zoeken
die ons naar Jezus leidt.
AMEN