Geweldloosheid: vredesboodschap van paus Franciscus
Met frisse moed maar weer opnieuw beginnen...
Op nieuwjaarsdag heb ik om tien uur de Eucharistie gevierd in de kathedrale basiliek van Sint Bavo en daarna om 12.00 uur in Casa Carmeli in Vogelenzang voor de zusters, bewoners van het zorghotel, vrienden en gasten. Er waren ook bijzondere intenties. En natuurlijk stonden we stil bij de bijzondere boodschap van paus Franciscus voor Wereldvredesdag.
In Casa Carmeli hebben we bijzonder gebeden voor de slachtoffers van de nieuwe aanslag in Istanbul (Constantinopel) en voor hen mede de Mis opgedragen. Opnieuw zijn onschuldige mensen slachtoffer geworden van haat en geweld en dat nog wel op een wereldvredesdag waarop de paus in zijn boodschap oproept tot geweldloosheid (zie onder in de homilie).
In de kathedraal werd gebeden voor mgr. Jan Valkestijn die op kerstmis in het ziekenhuis is opgenomen en daar nog verblijft. Vele duizenden mensen hebben de kathedraal bezocht rond de kerstdagen. Tijdens de Mis werd bekend gemaakt dat de kerstcollectes € 11.000 hadden opgebracht naast € 4.000 voor de collecte voor de restauratie. Dat is natuurlijk niet iedere week zo en de kathedraal heeft deze bijdragen hard nodig. Er was ook een tegenvaller in de kerstweek omdat een dief in de nacht koperen leidingen van de kathedraal heeft gestolen. Intussen wordt aan nog betere beveiliging gewerkt. Jammer dat zoiets nodig is.
HOMILIE
Oneindig vaak opnieuw beginnen
Ja, we zijn een nieuw jaar begonnen
en hebben ons vast ook wel goede voornemens gemaakt.
Natuurlijk hoop ik dat die stand houden,
maar vaak moeten we constateren
dat de zaken die we eigenlijk
anders en beter zouden willen doen,
vaak erg in ons, in de persoon die we zijn
en in het leven dat we leiden,
ingebakken zitten.
Dat betekent
dat we er niet voor terug moeten schrikken
keer op keer met frisse moed
opnieuw te beginnen:
iedere dag kan een dag zijn
waarop we een nieuw begin maken,
die ene persoon een nieuwe kans geven,
het toch weer proberen,
onszelf en ons leven opnieuw
op de rails zetten.
Zoals de Heer ons oproept
om zeventig maal zevenmaal te vergeven
en Hij dus ook ons talloze malen vergeeft,
zo moeten wij oneindig vaak
opnieuw beginnen,
de goede draad oppakken.
Laten we altijd
in een nieuw begin blijven geloven!
In die geest wens ik U allen van harte
een zalig en gezegend nieuwjaar.
Verwonderen en bewonderen
Wat we op deze nieuwjaarsdag
uit het evangelie
mee zouden kunnen nemen
is een soort contemplatieve blik en houding:
Maria bewaarde alle woorden in haar hart
en overwoog ze bij zichzelf.
En allen die hoorden vertellen
wat de herders hadden meegemaakt,
stonden verwonderd.
Die twee zaken:
je zelf verwonderen en blijven verwonderen
en het stil staan bij de dingen en gebeurtenissen
en die overwegen,
zijn beide heel belangrijk;
mensen van nu
zijn die vaak bijna vergeten.
Verwonderen en overwegen
zijn twee belangrijke werkwoorden,
juist omdat ze zo weinig ‘doenerig’,
zo ‘passief’ zijn
en niet oppervlakkig.
Haast en haast
Wij mensen van nu zijn vaak druk
en geneigd om gehaast aan de dingen voorbij te lopen.
Het meeste moet snel.
Een brief moest vroeger
binnen een maand beantwoord zijn,
op ons berichtje verwachten we dat antwoord nu
toch wel dezelfde dag.
Maar er is haast en haast.
De herders in het evangelie hebben haast
om naar Bethlehem te gaan
en Maria had haast gehad
toen de engel haar de boodschap bracht
dat zij moeder zou worden
en hoorde dat ook Elizabeth een kleine kreeg.
Met spoed reisde Maria toen naar het bergland,
naar de stad waar Elizabeth woonde.
Dat is een haast die komt uit het hart,
uit het geloof en de liefde.
Maar onze haast is vaak wat meer
dat we het druk hebben,
op tijd klaar willen zijn,
voldoende af willen krijgen.
Door die haast vliegen we over de dingen heen,
we slaan minder acht
op de gevoelens van andere mensen,
raken sneller geïrriteerd
en leven minder op diepte.
Luister en kijk
Max Verstappen is gefocused op de finish,
niet op wat zich langs de weg bevindt,
maar leven is ook om je heen kijken
en naar boven.
Soms merken we
als de verbondenheid met God in ons leven
minder aanwezig ‘voelt’
dat we de stem van andere mensen
minder goed verstaan.
Het gaat om aandacht.
De heilige Benedictus
begon zijn Ordesregel voor Benedictijnen
met het woord: “Luister”
“Obsculta, fili mi”.
Dat is misschien wel het eerste
dat ik U zou willen toewensen
aan het begin van dit nieuwe jaar,
meer nog dan rijkdom, voorspoed
of zelfs gezondheid:
Luister!
Hoor en proef
de diepte en betekenis der dingen,
denk en spreek en leef
in een verbondenheid met God
en verwonder en bewonder,
overweeg het in uw hart.
Maria
We staan vandaag ook stil
bij Maria, de Moeder van God.
Deze dag is haar feest,
het feest van de Moeder van God
dat waarschijnlijk het oudste
van alle Maria-feesten is.
Op Maria’s voorspraak wil ik dus
vandaag veel zegen vragen
voor ons allemaal
voor onze dierbaren,
de wereld en deze kathedraal
opdat wij
net als die Moeder van allen die geloven,
trouw onze gelovige weg mogen gaan.
Besnijdenis
Vervolgens is deze dag ook de dag
waarop we de besnijdenis
van het pasgeboren kind gedenken.
Na acht dagen werd het Kind besneden
volgens de Joodse wet,
zoals alle Joodse jongetjes.
Ook dat is niet zonder belang of betekenis.
Bij dat gebeuren ontving Jezus Zijn naam:
“God redt” betekent die.
En die besnijdenis liet zien
dat Jezus heel eenvoudig kwam,
“geboren onder de wet” (2e lezing)
in een kribbe,
als Joodse jongen:
Hij kwam ons leven ten volle delen,
werd een gewone mens-van-Zijn-tijd,
in Hem kreeg God een gezicht
door Zijn mond sprak God mensenwoorden:
een gewoon leven,
gegeven
om ons vrij te maken
en ons te maken
tot zonen en dochters van God.
Wereldvredesdag
Behalve dat Hij wonderen deed,
had dit leven van Jezus nog een bijzonder aspect:
Jezus gebruikte geen geweld.
Hij leerde ons mensen
onze vijanden lief te hebben,
de andere wang toe te keren
en kwaad niet met kwaad te beantwoorden.
Zelf is Jezus een geweldloze weg gegaan
tot het einde toe, tot de dood aan het kruis,
die de weg werd waarlangs Hij
ons vrede bracht.
Paus Franciscus vraagt vandaag onze aandacht
voor dit belangrijk aspect.
Want deze eerste dag van het nieuwe jaar
is het ook Wereldvredesdag.
Oorlog is niet heilig!
Sinds 1967 geeft de paus jaarlijks
bij deze dag een vredes-boodschap
Dat is dit jaar dus
voor de vijftigste keer
en deze boodschap gaat dit jaar
over geweldloosheid
in het voetspoor van Jezus.
“Alleen vrede is heilig,
oorlog niet”, schrijft de paus,
“Geweld profaneert de naam van God”.
Hij noemt met ere de politici en diplomaten
die zich geweldloos voor vrede hebben ingezet,
en de namen van andere mensen
zoals Moeder Teresa en Martin Luther King.
Ook de katholieke kerk is zeer regelmatig
in vredesprocessen betrokken geweest.
Maar het begint eigenlijk heel in het klein,
in de gezinnen, onder mensen
door kleine gebaren en daden
kunnen we verzoening zoeken,
op eenheid gericht zijn
en bouwen aan vrede.
Wens
Van harte hoop en bid ik
dat dit voor ons allen
een goed en gezegend nieuw jaar mag zijn.
AMEN
