Er komt geen vrede als zoveel mensen niet mee kunnen doen
Encycliek Populorum progressio 50 jaar
Op 26 maart aanstaande vieren we de vijftigste verjaardag van de Encycliek Populorum Progressio van de Z. Paus Paulus VI. In het licht van onder meer de vluchtelingenproblematiek zou deze Encycliek herlezen moeten worden. De paus zelf voorspelde dat velen zijn document een ‘utopie’ zouden vinden (n. 79). Maar de Gemeenschap van Sant’ Egidio geeft concrete invulling aan dit verlangen naar een meer solidaire wereld door de ‘Humanitaire corridors’.
Kernzin uit het document: ontwikkeling is de nieuwe naam voor vrede. Juist deze dagen kwam het bericht dat ook Frankrijk meedoet met het initiatief van de humanitaire corridors die voorzien in het screenen van vluchtelingen die op een veilige manier in veiligheid worden gebracht.
Ontwikkelingssamenwerking
De voorstellen van de Encycliek Populorum Progressio waren nogal radicaal. Toch kreeg de Encycliek een breed en warm welkom bij verschijnen al werd de grote lijn van dit schrijven niet in de daad om gezet. Zeker, we zijn in de lijn van Populorum Progressio naar het bijstaan van arme landen meer gaan kijken als ‘ontwikkelingssamenwerking’ dan als paternalistische hulp aan arme mensen.
Internationale solidariteit
Maar de wereldsituatie is nog ver van een internationale samenwerking met een nieuwe rechtsorde en een (versterking van) universeel gezag, zoals de paus voorstelt; de internationale solidariteit die volgens de paus bevorderd moet worden met alle middelen - ook door geld en goederen te delen en daar zelfs extra belastingen voor op te leggen in de rijke landen - is ver te zoeken.
Als mensen geen toegang krijgen tot welvaart...
Maar wat zeker herkenbaar is, zijn de gevolgen die de paus schetst, als we niet tot een eerlijker verdeling van de welvaart komen en alle mensen niet tot dezelfde middelen en mogelijkheden toegang krijgen: verstoring van de vrede, vluchtelingenstromen. Als we niet in staat zijn een globale samenleving te scheppen waarin ieder mens mee kan doen, zullen we dan wel in staat zijn de muren hoog genoeg te bouwen om ieder buiten te houden die van onze welvaart wil proficteren?
Citaten
Tot besluit, enkele kern-citaten uit de Encycliek:
De al te grote economische, sociale en culturele ongelijkheid tussen de volken, is de oorzaak van spanningen en conflicten en levert een groot gevaar op voor de vrede (n. 76).
Deze internationale samenwerking op wereldniveau vereist instellingen, die haar voorbereiden, ordenen en er leiding aan geven om tenslotte te komen tot een nieuwe juridische orde, die algemeen wordt aanvaard (n. 78).
Het ontwikkelingswerk, ondernomen in een gemeenschappelijke arbeid, zal de volken dichter bij elkaar brengen, wanneer alle burgers, vanaf de regeringsleiders en gezagsdragers tot en met de eenvoudigste expert, bezield zijn door broederlijke liefde en het oprechte verlangen koesteren, een universele wereldbeschaving op te bouwen. Dan zal een dialoog kunnen beginnen, die als middelpunt heeft niet de producten of de techniek, maar de mens zelf (n. 73).
Staatslieden, op u rust de plicht, in uw gemeenschappen het elan te wekken voor een nauwere wereldsolidariteit en de burgers ertoe te brengen om de nodige belastingheffing op hun luxueuze uitgaven te aanvaarden teneinde de ontwikkeling van de volken te bevorderen en de vrede te handhaven (n. 84).
HUMANITAIRE CORRIDORS
Deze week kwam het nieuws dat het initiatief van Sant’ Egidio tot het inrichten van humanitaire corridors niet alleen door Italië maar nu ook door Frankrijk is omarmd. Ik ben zo vrij het bericht van Sant’ Egidio uit de nieuwsbrief van deze Gemeenschap te citeren (de tussenkopjes zijn van mij):
Uit de nieuwsbrief van Sant’ Egidio:
“Heuglijk nieuws deze week! Ook in Frankrijk werd op initiatief van de Gemeenschap van Sant’ Egidio een ‘humanitaire corridor’ geopend voor vluchtelingen uit Syrië. De ondertekening van het protocol gebeurde op het Elysée in Parijs in aanwezigheid van de Franse president François Hollande.
Het concept ‘humanitaire corridors’
Voor wie het gemist moest hebben, nog even het eenvoudige, maar revolutionaire concept: de ‘humanitaire corridor’ is een luchtbrug voor kwetsbare oorlogsvluchtelingen uit Syrië, Irak en elders. Vluchtelingen worden gescreend, krijgen een humanitair visum en worden overgevlogen naar het land dat hen wil ontvangen. Dat systeem biedt veiligheid aan de vluchtelingen - die nu hun leven niet meer moeten riskeren in gammele bootjes op de Middellandse Zee - en aan de ontvangende landen, die op voorhand weten wie de mensen zijn die ze toelaten op hun grondgebied om daar asiel aan te vragen.
Verloop van dit project
In Italië werden de afgelopen maanden al honderden vluchtelingenfamilies op deze manier overgevlogen om een nieuw bestaan in Europa op te volgen en er zullen er nog vele volgen. In Frankrijk gaat het in eerste instantie om 500 vluchtelingen.
Inzet van kerken
Bovendien is het niet de staat, maar zijn het christelijke kerken en organisaties die instaan voor de vlucht, de opvang en de begeleiding van de vluchtelingen. Dat garandeert een vlotte inschakeling. In Italië verloopt de samenwerking met verschillende protestantse kerken, vooral de Waldenzische, en Caritas en in Frankrijk met de Katholieke bisschoppenconferentie en de Federatie van Protestantse kerken en hun respectievelijke hulporganisaties.
Verdere samenwerking
De Gemeenschap van Sant’ Egidio hoopt stellig dat dit pilootproject navolging kan vinden in andere Europese landen. Er is alvast interesse vanuit Spanje en Polen.
Het is bovendien een mooie vorm van oecumene. Andrea Riccardi, stichter van de Gemeenschap van Sant’ Egidio, roept op om een Europese oecumenische synode te organiseren over de vluchtelingenkwestie".
Tot zover het bericht van de Gemeenschap van Sant’ Egidio.
