Kerk en corona-crisis: Hoe gaan we er mee om?

Berichten uit het veld om elkaar te inspireren...

De pastoors, allen die in het pas­to­raat werk­zaam zijn en vrij­wil­li­gers in de pa­ro­chies staan door de Corona-crisis voor een nieuwe uit­daging. Hoe kunnen zij het pas­to­rale werk door laten gaan en de zorg voor ouderen, alleenstaan­den en mensen in nood? Wat kan nog wel nu de vie­rin­gen op zon­dag achter gesloten deuren plaats vin­den? De bis­schop­pen hebben de kerken opge­roe­pen tot open­stel­ling en inzameling voor de voedsel­bank.

Hier alvast een eerste blik op de situatie, zodra er weer een aantal nieuwe mel­dingen binnen is, zullen we de bericht­ge­ving voort­zet­ten!

Zorg voor mensen in armoede en nood

Onge­do­cu­men­teer­den
Samen met Ernst Meyknecht is Corine van der Loos voor de Caritas in het bisdom Haar­lem-Am­ster­dam verant­woor­de­lijk. Zij schrijft over onge­do­cu­men­teer­den: “Door het corona­vi­rus raken ze nu van de ene op de andere dag hun werk en inkomen kwijt, waar­mee wellicht ook hun huis­ves­ting in gevaar komt. Daar­naast zijn de moge­lijk­he­den om met contant geld te betalen, waar­van zij af­han­ke­lijk zijn omdat ze geen bankreke­ning kunnen openen, ook steeds beperkter. Hiermee staan (mi­gran­ten)kerken voor een nieuw probleem, of in ieder geval voor een probleem dat we nog niet eer­der in deze omvang hebben mee­ge­maakt en waarvoor, wellicht in samen­wer­king met de PCI’s, een oplos­sing gezocht moet gaan wor­den, wetend dat het zeker niet alleen een kwestie is van geld geven”. Hierover wordt nader overleg gevoerd, vooral met het oog op de situatie in Am­ster­dam.

Voedsel­bank
Caritas Haar­lemmermeer heeft zich samen met de pa­ro­chie H. Johannes de Doper in Hoofd­dorp en O.L.V. on­be­vlekt Ont­van­gen in Nieuw-Vennep en samen met de Pro­tes­tante Kerken in Hoofd­dorp, sterk gemaakt om artikelen voor de Voedsel­bank in te gaan zamelen en ook in de Nieuwsbulletins en als mede­de­ling bij vie­rin­gen die online wor­den uitgezon­den de positie van de Voedsel­bank Haar­lemmermeer (en het bank­num­mer) onder de aan­dacht te brengen, meldt Hans Bruijn­zeels. Ook in de St. Odulphus­kerk in Assendelft wordt op de week­da­gen (ma. t.m. vrij) voedsel ingezameld voor de voedsel­bank, tij­dens het heilig Uur dat van 18.0-19.00 uur wordt gehou­den.

Mensen matchen
Vanuit RK Haar­lem en de Boaz-pa­ro­chies (Bloe­men­daal, Overveen, Aer­den­hout en Zand­voort) meldt Rowy van Dijk, mede­werkster geloofsop­bouw: “Vanuit de RK Haar­lem & BOAZ Pa­ro­chies matchen wij jon­ge­ren en jonge ge­zin­nen met alleenstaande ouderen. Zodat zij met elkaar kunnen bellen, kaartjes sturen en waar het nodig is een bood­schap kunnen doen”. Rowi en diaken Gert-Jan van der Wal coör­di­ne­ren deze actie.

Bedrijven in nood...
In de Water­kant zijn de pa­ro­chies ook in contact met de vele agra­rische bedrijven die nu in nood komen te verkeren, vooral als ze bloemen kweken. Zo zijn er helaas veel mensen die een grote finan­ciële terug­slag krijgen door de crisis. Gelukkig dat de bur­ger­lijke over­heid een steun­pro­gramma heeft ont­wik­keld, maar het zla voor velen toch een tijd duren voor ze deze crisis te boven zijn. Er wordt ook voor hen gebe­den! Ook de kerk heeft het nu moei­lijk: er zijn geen collectes en de kosten lopen door, terwijl veel pa­ro­chies toch al niet veel “vet op de botten” hebben. Pastoors hopen dat de gelo­vi­gen toch iets willen overmaken... en som­mi­ge pa­ro­chies vermel­den dan toch ook maar even het reke­ning nummer van de pa­ro­chie bij de live-stream... in plaats van de collecte.
Maar onge­do­cu­men­teer­den en mensen op straat zijn er erger aan toe...

Contact met de pa­ro­chi­anen

Tele­fo­nisch huis­be­zoek
Diaken Eugène Brussee ver­telt over Ouder­kerk: “Er komen gelukkig veel ini­tia­tie­ven van de grond voor de ouderen. Wij hebben in Ouder­kerk vandaag aan alle pa­ro­chi­anen een brief bezorgd met een bemoe­digend woord, de ver­wij­zing naar de plaat­se­lijke TV waar elke week een Eucha­ris­tie­vie­ring vanuit een van de kerken van RK Amstelland is te zien en het noveen­ge­bed.... Veel mensen willen wat doen en hou­den ook mensen in hun omge­ving in de gaten. En velen zien ook de po­si­tie­ve kanten in van dit gebeuren: een halt aan een doordraaiende economie en samen­le­ving, on­der­lin­ge soli­da­ri­teit en een betere milieu”.

Pastoor Nico van der Peet (Am­ster­dam Noord) voert veel tele­foon­ge­sprekken met ouderen, een­za­men en zieken. Hij houdt Skypesessies en mailt met eerste com­mu­ni­can­ten en vor­me­lin­gen. Er is ook hier een live-stream van de besloten parochiële li­tur­gie. Hij schrijft: “In ‘mijn’ pa­ro­chie heb ik weet van drie corona-pa­tiën­ten onder de katho­lie­ken. Ik on­der­houd met een tweetal contact per tele­foon, met de derde (dement) met de familie”. Pastoor Sandor Koppers van Almere belt veel zieken en ouderen op; waar het kan en met de nodige voorzich­tig­heids­maat­re­ge­len probeert hij ook huis­be­zoek te doen.

Tele­fo­nisch bezoek van wijk­con­tact­personen

In Driehuis is van­wege de Corona­cri­sis een tele­fo­nische bezoek­groep in het leven ge­roe­pen: "Bent u aan huis gebon­den door het virus of omdat het beter voor u is om binnen te blijven en wilt u graag eens per tele­foon met iemand van gedachten wisselen? Een goed gesprek doet een mens goed! We hebben elkaar nodig om het leven mooi te maken. De wijk­con­tact­personen zijn er om u te woord te staan". Het centrale nummer 0255 537225 brengt mensen in contact met Edmee Bohnen die het contact legt met de wijk­con­tact­persoon .

Deken George Paimpillil (Haar­lem Noord, Driehuis e.o.) had al een tele­fo­nisch spreekuur van het pastores­team. In Corona-tijd is dat uit­ge­breid. Hij schrijft: “Wij hebben het tele­fo­nisch spreekuur van de pastores uit­ge­breid. Wij hebben nu dui­de­lijk aan de mensen ver­teld dat ze ons kunnen bellen. Ze voelen zich nu dui­de­lijk meer op hun gemak om met de pastores tele­fo­nisch contact op te nemen”. De pas­to­raat-groep van De Goorn (Water­kant) belt mensen op, ouderen vooral, zeker een keer in de week.

Attent zijn om besmet­ting te voor­ko­men
Terecht wijst deken George erop dat het be­lang­rijk is mensen van het kader van de pa­ro­chie en medepastores er op te atten­de­ren dat ze de regio’s in ons land die zwaar getroffen zijn niet moeten bezoeken. Als iemand dat wel gedaan heeft, moet die persoon zich­zelf in qua­ran­tai­ne plaatsen en alle contacten vermij­den en het pa­ro­chie­werk dus maar even laten rusten...

Aquarel met tekst
Een leuk ini­tia­tief kwam ook uit de ABG-pa­ro­chies in Am­ster­dam (HH. Anna, Boni­fa­tius en Gerardus Majella, onder­deel van Samen­wer­kings­ver­band St. Clara en Fran­cis­cus). Daar werd onder de pa­ro­chi­anen een aquarel verspreid met de tekst: "Als teken van ‘wel uit het oog, niet uit het hart’ wil ik dit dit symbool met jullie delen. Ieder op zich­zelf heel: én onder­deel van een geheel!" -Ver­bon­den­heid!

Pries­ter en pas­to­rale team

Wat kunnen de pries­ters, diakens, pas­to­raal werkers en cate­chisten doen? Daarover is al veel gezegd, maar er is meer. Op de eerste plaats is er na­tuur­lijk het gebed. Pastoor Nico van der Peet schrijft: “Laten wij pries­ters getrouw het brevier, de rozen­krans, de kruis­weg bid­den en de dage­lijkse Mis vieren”.

Ook is regel­ma­tig goed overleg nodig. Pastoor Nico Knol: “Dankzij een snelle en goede com­mu­ni­ca­tie tussen dage­lijks bestuur / pastores team en pa­ro­chie­bestuur met de pa­ro­chiera­den kunnen we alle aanpas­singen binnen een paar uur in de hele regio op scherp hebben staan... Wij merken dat dit door de pa­ro­chi­anen zeer wordt ge­waar­deerd”. Een oudere pries­ter is de beno­digd­he­den bij elkaar aan het verzamelen om nu voor­taan dage­lijks thuis de Mis te kunnen vieren.

Gees­te­lij­ke steun bie­den, de steun van het geloof

Kerk open, week­dag­mis­sen, aanbid­ding
In veel pa­ro­chies zijn de kerken extra vaak en extra lang open en op veel plaatsen is er Aanbid­ding van het heilig Sacra­ment. Pastoor Nico Knol schrijft over de pa­ro­chies van de Water­kant en de Emmaüspa­ro­chie (Obdam e.o. en Nib­bix­woud e.o.): “In regio 'de Water­kant' waren we al gewoon om op vier plaatsen in de veer­tig-dagen­tijd elke week een uur stille aanbid­ding te hebben, dit wordt nu uit­ge­breid naar elk van de 10 kerken.... en we merken hoe fijn mensen het vin­den dat ze even kunnen binnenlopen.... in de stilte kunnen zijn, al is het maar 10 minuten... De tijdstippen zijn door de week en overal net even ver­schil­lend zodat er variatie genoeg is....”.

De St. Vitus­kerk in Hilversum is dage­lijks open van 11.00 - 17.00 uur voor een kaarsje en gebed; op zater­dag (16.30-19.00 uur) en op zon­dag (10.30-12.30 uur) is er aanbid­ding. In de Sint Odulphus­kerk van Assendelft is er van maan­dag tot en met vrij­dag een uur aanbid­ding van 18.00-19.00 uur met aan­slui­tend de heilige Mis. Tijdens de uit­stel­ling is er biecht­gele­gen­heid. Ook in andere pa­ro­chies van de Zaanstreek (Kalf) zijn er door de week enkele Missen en is er biecht­gele­gen­heid.

In het samen­wer­kings­ver­band van De Water­kant (De Goorn, Obdam e.o.) zijn bij diverse kerken ook Maria­ka­pellen - vlak bij of op het kerkhof. Pastoor Nico Knol schrijft: “We zien daar meer kaarsjes bran­den dan normaal..”

Gees­te­lijk voedsel
Deken George Paimpillil, pastoor van de pa­ro­chies van het samen­wer­kings­ver­band St. Fran­cis­cus (Haar­lem Noord, Driehuis, Santpoort, Ijmui­den) biedt gees­te­lijk voedsel op de web­si­te van de pa­ro­chie. Hij schrijft: “In deze crisis tijd zoekt men naar houvast .Er is nu dui­de­lijk meer vraag naar het gees­te­lijk voedsel en daarom zijn we be­gon­nen met een extra rubriek ‘Gees­te­lijk voedsel’ op de web­si­te. Hier wor­den een­vou­dige gebe­den van de kerk ge­mak­ke­lijk toe­gan­ke­lijk gemaakt voor de mensen die zoekende zijn. Het werkt goed. De eerste po­si­tie­ve reacties hierover zijn al binnen”. Dit gees­te­lijk voedsel is te vin­den op: www.pa­ro­chiefran­cis­cus.net/gees­te­lijk-voedsel

Goede week
Ver­schil­lende pa­ro­chies mel­den dat zij gelegen­heid geven om palm­tak­jes af te halen na de Eucha­ris­tie­vie­ring van Palm­zon­dag (Zaan­dam; Assendelft). De pa­ro­chies van Haar­lem (Ka­the­draal, St. Joseph, Schalk­wijk, Groen­markt) bie­den pakketjes aan met ook het paas­kaarsje er al bij, zodat mensen dat kunnen ontsteken als zij thuis op het scherm de Paas­wake meevieren. In de Water­kant is dat ook al gere­geld. Pastoor Knol schrijft: “.... In de goede week kunnen mensen [bij de Maria­ka­pellen in de pa­ro­chies] hun gewijde palm­tak­ken afhalen en wanneer de kerk open is voor stille aanbid­ding....en na de Paas­wake zijn daar de paas­wake kaarsjes voorhan­den en flesjes wij­wa­ter”. In de Water­kant heeft het pastores team (vier personen) voor de goede week al af­ge­spro­ken twee aan twee te gaan vieren - elke vie­ring met muziek, zang van een kleine cantorij of iemand met een gitaar.... in elk geval steeds goed ver­zorgd.

Live-streams

Bisdom en ka­the­draal
Voor het bisdom Haar­lem-Am­ster­dam is een live-stream opgezet vanuit de ka­the­draal die op zater­dag 21 maart 21.00 uur van start gaat met een virtuele, gees­te­lij­ke Stille Omgang. De Mis op zon­dag begint om 10.30 uur en wordt ook via RTV Noord Holland uitgezon­den. Deze live-stream is te volgen via de web­si­te van het bisdom (www.bisdomhaarlem-amster­dam.nl of de web­si­te www.rkhaarlem.nl). Vanuit de ka­the­draal wor­den ook allerlei andere vie­rin­gen en pro­gram­ma’s gestreamd, een over­zicht daar­van zal steeds op de bisdom­web­site wor­den gegeven. Zo kwam al de vraag of het een idee is dat iemand uit het bisdom be­schik­baar is om via de live­streams vragen van de mensen te beant­woor­den. We gaan dit bekijken.

KRO
Op de web­si­te van de KRO is de dage­lijkse uitzen­ding van de week­da­gen-mis vanuit de St. Vitus­kerk te volgen: https://kro-ncrv.nl/katho­liek/nieuws/live­stream-stvitus­kerk en op zon­dag is er na­tuur­lijk ook de TV-Mis van de KRO.

Hei­lig­dom van Heiloo
Het hei­lig­dom van Onze Lieve Vrouw ter Nood, onze dio­ce­sane bedevart­plaats, start zon­dag 22 maart even­eens met live-stream: youtube.com/user/olvter­nood. De Mis is om 10.30 uur.

Pa­ro­chies
Maar er is een momen­teel sterk gegroeid aantal pa­ro­chies dat even­eens een liv-stream-verbin­ding heeft opgezet, zodat de pa­ro­chi­anen thuis de vie­rin­gen kunnen volgen, nu dat - tenminste op zon­da­gen - niet in de kerk kan. In Almere gebeurt dat, ver­telt pastoor Sandor Koppers en ook in Ouder­kerk is dat bij­voor­beeld het geval, zo meldt diaken Eugene Brussee. Vanuit Wognum en De Goorn wor­den de vie­rin­gen uitgezon­den, ver­telt pastoor Nico Knol. “Wognum doet dat met beeld en geluid via een live­stream op de web­si­te, de Goorn via kerk­dienstge­mist.nl, nu alleen nog geluid, bin­nen­kort ook met beeld.... Ook vie­rin­gen door de week - 'ochtend missen' - wor­den op die manier ver­zorgd... Na het eerste weekend van de slui­ting al heel veel reacties gehad....en we merken dat veel meer mensen hier­van gebruik maken”.