Wat doet de Kerk? Initiatieven in corona-tijd

Hoe gaan de parochies met de viruscrisis om?

Vanuit de De­ke­na­ten en pa­ro­chies zijn allerlei reacties geko­men op onze vraag: Hoe gaan de pa­ro­chies en de pas­to­rale mensen met de Corona-crisis om? Welke ini­tia­tie­ven wor­den er geno­men nu publieke vie­rin­gen, bij­een­komsten, catechese en veel huis­be­zoek geen doorgang kunnen vin­den? Graag doen we weer ver­slag, om elkaar te in­spi­re­ren...

In een eer­der artikel Kerk en corona-crisis: Hoe gaan we er mee om? zijn al heel wat in­spi­re­rende acties aan bod geko­men. Voor een meer volle­dig beeld moet U dat artikel er dus bij lezen. Veel pa­ro­chies zijn bezig om op een of andere manier de ouderen bij te staan en tele­fo­nisch huis­be­zoek te doen of zamelen voedsel voor de voedsel­bank in, zoals de bis­schop­pen hebben gevraagd. Ver­schil­lende pries­ters geven aan dat dit voor hen een tijd is van extra gebed en inkeer.

Ini­tia­tie­ven om mensen te helpen

De Jon­ge­ren van Haar­lem zijn voor ouderen in de weer: In het filmpje van het Noveen­ge­bed voor de achtste dag komen jon­ge­ren uit het Joseph-huis in Haar­lem aan het woord. Zij ver­tellen over hun actie om te zorgen voor bood­schappen en contact voor ouderen en zieken. In Laren namen twee pa­ro­chi­anen van de Sint Jan - Goede Herder het ini­tia­tief om voor de demen­te­rende bewoners van de Stichtse Hof (Vivium) een oud, voor­oor­logs heel bekend kin­der­boek (Bruintje Beer) in te spreken, op CD te zetten en de teke­ningen in het boek te kopiëren en te bun­de­len, zodat het op de afdeling afgespeeld kan wor­den. Voor veel bewoners zal dit een feest van herken­ning zijn.

In Hilversum is in de pa­ro­chies van de Heilig Hart en Onze Lieve Vrouw een oproep gedaan aan de pa­ro­chi­anen om zich te mel­den bij se­cre­ta­riaat of de pries­ter als zij mensen willen helpen met bijv. bood­schappen of medicijnen halen, of gewoon om een praatje te maken. Ook kunnen mensen zich mel­den die hulp nodig hebben. Ver­schil­lende pa­ro­chi­anen mel­den dat ze hier blij mee zijn, niet omdat zij op dit moment hulp nodig hebben maar dat het een gerust­stel­ling is dat zij in geval van nood op de pa­ro­chie kunnen terug­val­len. De diaken belt in Diemen met veel pa­ro­chi­anen, met name met degene die tot de risico-groep behoren en zoekt dan waar nodig naar moge­lijk­he­den om hulp te bie­den.

In de pa­ro­chies van Alkmaar is men bezig met een inzamelingsactie "Paas­pak­ket­ten" voor de armen, deze actie wordt geor­ga­ni­seerd door de inter­ker­ke­lijke caritas.

De Johannes de Doper pa­ro­chie in Hoofd­dorp heeft diverse acties ont­wik­keld. Zo vragen ze in Hoofd­dorp aan­dacht voor de Voedsel­bank en blijven ze voedsel inzamelen. Onder de banner Niet Alleen hebben ze daar een hulp pro­gram­ma opgezet waar vraag en aanbod bij elkaar kunnen komen. Dit wordt ge­coör­di­neerd door een aantal vrij­wil­li­gers. Ook is er aan­dacht voor SchuldHulpMaatje en de Vas­ten­ac­tie. Voor een over­zicht hebben ze dit filmpje gemaakt en dat vorige week voor­af­gaand aan de Live­stream vanuit de pa­ro­chie uitgezon­den. Alle in­for­ma­tie is te vin­den op de web­si­te van de pa­ro­chie Johannes de Doper, die zich terecht een ‘bruisende pa­ro­chie’ noemt.

Filmpjes en Catechese op afstand

In het samen­wer­kings­ver­band Clara-Fran­cis­cus in Am­ster­dam werken de ABG (Anna Boni­fa­tius Gerardus Majella) pa­ro­chie en die van de HH Mar­te­la­ren van Gorcum met de St. Petrus ban­den­paro­chie van Diemen samen in het project voor de Eerste Heilige Communie. Ze waren nét be­gon­nen met de bij­een­komsten! Die zijn nu na­tuur­lijk geannuleerd. Ze zijn er nu bezig met plannen om een vorm van afstands­on­der­wijs (zoals de kin­de­ren dat ook gewend zijn van hun basis­school) aan te gaan bie­den. De diaken werkt aan diverse filmpjes waar­mee pa­ro­chi­anen thuis toch nog iets van de Goede Week kunnen beleven. Bij­voor­beeld een filmpje over de kruis­weg met ook een vie­ring van de Kruis­weg in de Diemense kerk. Vanuit de ka­the­draal zullen behalve de vie­rin­gen ook cateche­tische bij­een­komsten wor­den gestreamd.

Kerken open voor gebed

Hoewel nu de Eucha­ris­tie­vie­ringen op week­da­gen ook niet meer publiek kunnen zijn, is het nog steeds moge­lijk de kerk te openen en mensen gelegen­heid te geven binnen te lopen om even te bid­den en een kaarsje op te steken. Som­mi­ge pa­ro­chies zoals Naar­den-Bussum had­den juist extra gebeds­mo­menten gehou­den om mensen door de week meer gelegen­heid te geven, maar hebben de door­de­weekse Missen en andere gebeds­vie­ringen moeten stoppen. Soms gebeurt dat op ini­tia­tief van pa­ro­chi­anen zelf. Zo schrijft een pries­ter (Heems­kerk-Uitgeest): “Gisteren was wel even een treurige dag: Een aantal doopsels uit­ge­steld en een huwe­lijk en de vie­rin­gen van de eerste Communie”. Maar de mensen komen wel naar de open kerk: “We hebben nu drie keer per week twee uur lang de Maria­kerk open voor stil gebed en daar wordt goed gebruik van gemaakt”.
In de open kerken ligt vaak de gebeds­kaart met het gebed van de Neder­landse bis­schop­pen en de Corona-noveen tot Onze Lieve Vrouw ter Nood klaar of het gebed dat we eer­der ter beschik­king had­den gesteld. Die noveen blijft na­tuur­lijk be­schik­baar op deze web­si­te, zolang het virus niet verdwenen is blijft die actueel!

Na­tuur­lijk hangt een open­stel­ling af van vrij­wil­li­gers of de pastoor, diaken of pas­to­raal werker of cate­chist die aanwe­zig is. De pries­ters geven dan gelegen­heid tot het ont­van­gen van het biecht­sa­cra­ment in een ruimte met flinke afstand. De vier kerken van Samen­wer­kings­ver­band MeerLiede zijn bij­voor­beeld op zon­dag van 10.00 uur tot 11.00 uur geopend voor in­di­vi­dueel gebed, het opsteken van een kaarsje en de gebeds­kaart ligt er klaar. In Diemen is de St Petrus’ ban­den kerk elke werk­dag en op zon­dag ochtend een uurtje open voor het aansteken van kaarsjes, stil gebed. De ka­the­draal is van 10-11.00 uur dage­lijks open en dan is er zolang er biech­telingen zijn een pries­ter aa nwe­zig; ook in het dekenaat Alkmaar zijn ver­schil­lende kerken door de week geopend, meldt ons de deken. De kerk in Diemen zal op Stille Zater­dag extra open zijn voor in­di­vi­duele bezoekers. Ook in Volen­dam is de kerk open, net als in de regio Hoorn: de kapel van de Koepel­kerk in Hoorn is alle dagen open van 10.00-16.00 uur en de Lourdes­ka­pel van Zwaag is dage­lijks geopend van 9.00-12.00 uur. In Medem­blik is de kapel open voor gebed, in West­fries­land Zuid Oost zullen drie kerken op zon­dag open zijn, van 11.00-12.00 uur. De kerk­ge­bouwen zijn die van Hoog­karspel, Bo­ven­karspel en Venhuizen. Uiter­aard zullen ook de Goede Week vie­rin­gen plaats­vin­den in besloten kring op andere tijdstippen. Ook wordt voor in­for­ma­tie verwezen naar de web­si­te van het bisdom. In Den Helder en de wijde regio zijn de kerken even­eens open en er is aanbid­ding en rozen­krans. Zo zijn ook de kerken van de pa­ro­chies rond Hilversum op diverse momenten door de week open voor per­soon­lijk gebed. De Krijt­berg (geen paro­chie­kerk) meldde dat helaas het besluit was geno­men de kerk tij­de­lijk te sluiten. De Vredes­kerk in Am­ster­dam is op week­da­gen open voor gebed en een kaarsje van 13-15 uur. Op don­der­dag is er uit­stel­ling van 13-15 uur. Op zon­da­gen is de kerk open van 10.30-13.30. Er zijn steeds 2 vrij­wil­li­gers aanwe­zig voor vragen e.d. De organist speelt op zon­dag regel­ma­tig. De Schaapskooi (Landsmeer) is open op Palm­zon­dag, 5 april, tussen 10.00 en 12.00 uur en op Goede Vrij­dag, 10 april, tussen 14.00 en 16.00 uur.

Contact met de pa­ro­chi­anen

Veel pa­ro­chies laten weten dat het contact met de pa­ro­chi­anen vooral ver­der gaat via tele­foon en andere com­mu­ni­ca­tie­mid­de­len. In het jon­ge­ren­pas­to­raat speelde na­tuur­lijk Snapchat of Instagram en Whatsapp groepen altijd al een be­lang­rijke rol, maar nu komt dat ook veel meer voor andere groepen in beeld. Uit de regio Hoorn bericht de deken: “Wij hou­den contact via de web­si­te en de mail met de pa­ro­chi­anen voor be­lang­rijke mede­de­lingen, wij hebben de tele­fo­nische bereik­baar­heid verbeterd en zijn altijd be­schik­baar om mensen te bezoeken reke­ning hou­dend met de maat­regelen; de eerste heilige communie en alle ver­ga­de­ringen zijn afgelast”.

In de Water­kant ver­ga­deren ze via een Skype-verbin­ding of derge­lijke techno­lo­gie. In Medem­blik wordt vooral via de tele­foon ver­ga­derd en contact gehou­den met de pa­ro­chi­anen. In het dekenaat Den Helder verloopt het contact met de mensen via whatsapp, Messen­ger en tele­foon, ook met video-gesprekken. Er wordt gelegen­heid gebo­den om met iemand van het pas­to­raal team te kunnen spreken en in som­mi­ge pa­ro­chies van het dekenaat wor­den kaartjes gestuurd naar ouderen en zieken met een bemoe­digend woord, ver­telt de deken. In het dekenaat Alkmaar wordt in ver­schil­lende pa­ro­chie de web­si­te gebruikt voor een pas­to­raal woord en om uit te nodigen voor een pas­to­raal gesprek per tele­foon. In het dekenaat Hilversum begon de ver­an­de­ring zich enkele weken gele­den al af te tekenen toen pa­ro­chi­anen be­gon­nen af te bellen voor de zieken­com­mu­nie of een gepland huis­be­zoek. Het werd dui­de­lijk: mensen met een zwakke ge­zond­heid be­gon­nen sociaal contact al te mij­den. Nu speelt dat contact zich vooral af via Whatsapp, FaceTime enz. “Dit is ook sinds een dag of tien het meest gebruikte middel om met de pa­ro­chi­anen in contact te blijven. Bellen, whatsapp berichten sturen, de Eucha­ris­tie­vie­ring via live­stream en de gebeds­in­ten­ties via de web­si­te gebeds­in­ten­tie.com”, laat het pastores­team weten.

In de KAN pa­ro­chies (Kortenhoef, Ankeveen, Nederhorst den Berg) is een kaartenactie gestart. Er wor­den kaarten verstuurd naar ouderen en een­za­men, bekend bij de bezoekers­groepen. In de Emmaus-Paulus pa­ro­chie (Hilversum Loosdrecht) is door de diaken een tele­fooncirkel opgezet. In de regio Weesp - Muiden is van dins­dag t/m vrij­dag tussen 10.00 en 12.00 uur het se­cre­ta­riaat geopend voor tele­foon en email. De mede­werksters bellen ouderen en alleenstaan­den en bie­den prak­tische hulp aan. Oudere pa­ro­chi­anen die graag bezocht wer­den en de heilige Communie ont­vingen, wor­den in Naar­den-Bussum sinds het uit­bre­ken van het Corona­vi­rus, alleen bezocht als zij zelf contact opnemen en als na afwe­ging er geen risico is om op bezoek te gaan. Pa­ro­chi­anen die in verpleeg­hui­zen of ver­zor­gings­hui­zen zitten, kunnen in ieder geval niet meer bezocht wor­den, maar de pastoor-deken en de kape­laan nemen tele­fo­nisch contact op om hen te bemoe­digen.

Voor veel pa­ro­chi­anen is het een teleur­stel­ling dat zij op zon­dag niet naar de kerk kunnen komen. Dat wordt door velen als een echt gemis ervaren. “Fijn hoor dat jullie dat YouTube kanaal hebben en dat ik zo de H. Mis kan volgen,” schreef een pa­ro­chi­aan, “Maar ik vind er niet veel aan”, schreef ze ver­der, “ ik hoop snel weer naar de kerk te kunnen komen”. Van andere mensen krijgen we als reacties dat ze het wel mooi vin­den en blij zijn zo verbon­den te kunnen zijn, maar dat ze er toch naar uitzien zelf weer aan de sacra­menten te kunnen deel­ne­men. In de Vredes­kerk in Am­ster­dam wordt een paas­kaartenactie gaan hou­den; 80 plussers die nu niet meer in de kerk kunnen komen voor de mis, gaan ze daar een kaartje sturen. Ze vragen aan pa­ro­chi­anen die mee willen helpen of ze vijf adressen willen doen (zoals Amnesty dat ook doet met de kerst­groetenactie).

Live-stream-missen

In steeds meer plaatsen is een live-stream opgezet, ge­woon­lijk één per samen­wer­kings­ver­band. Som­mi­ge pa­ro­chies vermel­den de live-stream van de ka­the­draal. In de Matteüspa­ro­chie van Zwaag en Hoorn bij­voor­beeld is geen strea­ming maar alle moge­lijk­he­den om op die manier of via de TV (KRO of RTV Noord Holland) wor­den in de pa­ro­chie bekend gemaakt. ook in het dekenaat Alkmaar zijn ver­schil­lende live-stream-missen, meldt de deken. In Volen­dam is er van maan­dag t/m zater­dag elke avond om 19 uur, en op zon­dag om 9.45 uur gelegen­heid de Mis thuis mee te vieren via de lokale tv en op zon­dag­mor­gen is de lokale radio met d ekerk verbon­den, wat via live-stream ook elders gevolgd kan wor­den. Ook in Wognum en De Goorn wordt de zon­dagse mis in live­strea­ming uitgezon­den, zoals al eer­der is vermeld. In Medem­blik en Den Helder en in de KAN pa­ro­chies is dat ook het geval. Dage­lijks wordt vanuit de Emmaus­kerk in Hilversum de vie­ring uitgezon­den. Deze wordt ges­teamd via YouTube of de kerkomroep. Het is een samen­wer­king tussen de pa­ro­chies Heilig Hart, Onze Lieve Vrouw en de Emmaus. De St. Vitus­kerk in Hilversum is de plaats van de KRO-uitzen­ding via de web­si­te; de Eucha­ris­tie­vie­ring wordt uitgezon­den van maan­dag tot en met zater­dag, evenals een dag­slui­ting om 19.30 uur. De kape­laan van Heems­kerk-Uitgeest meldt: “Ik ben wat aan het experimen­te­ren met ver­schil­lende dingen via in­ter­net: gis­te­ren rozen­krans via skype en H. Mis via live stream”. Ook onze mede-katho­lie­ken van de Oosterse ritus zijn hiermee bezig: De Eritrese katho­lie­ken hebben dage­lijks ver­schil­lende gebeds­bij­een­komsten via Skype. Dat deden ze al voor de Corona-crisis omdat de Eritreeërs op grote afstand van elkaar wonen.

Een paar voor­beel­den (er zijn er veel meer):

• Hilversum, www.kerkomroep.nl/#/kerken/10639
• Hilversum, St. Vitus: KRO-web­si­te
• Volen­dam
  radio: www.rtvlove.nl/live­stream.php
  tv: www.rtvlove.nl/live­stream-tv
• Hoofd­dorp: Live­streams
  Weke­lijks zon­dag 10:00 uur
  Palm­zon­dag 09:30 uur (voor­pro­gramma voor kin­de­ren 10:00 Palm­zon­dag­vie­ring);
  Witte Donder­dag 19:30 uur;
  Goede Vrij­dag 19:30 uur
  Paas­wake 21:00 uur;
  Eerste Paas­dag 10:00 uur;
  Alles te volgen via YouTube of via de web­si­te van de Johannes de Doper­paro­chie
  (ook terug te kijken)