Rozenblaadjes dwarrelden in de kathedraal

Hoogfeest van Pinksteren

Het Hoog­feest van Pink­ste­ren werd in de ka­the­draal gevierd met fraaie zang en het nieuwe altaar dat de dag voor Pink­ste­ren op de nieuwe onder­grond was geplaatst. En aan het eind van de Mis kwamen rozen­blaadjes uit de koepel als teken van de gaven van de heilige Geest. Een van de be­lang­rijk­ste gaven van de Geest is het geloof. Hoe werkt de Geest en wat is nodig om tot geloof te komen? Daarbij ston­den we stil in de preek.

Op Pink­ste­ren ein­digt de Paas­tijd. De Paas­kaars brandt voor het laatst in de 'gewone vie­rin­gen'. Maar de paas­kaars blijft gebruikt wor­den bij het doopsel en vormsel en ook wel bij uit­vaar­ten.

De rozen­blaadjes dwarrelen niet alleen in de ka­the­draal omhoog. Het was ooit een wijd verspreid gebruik en in het Pantheon gebeurt dat nog steeds. Rosita Steenbeek schreef er een mooie column over in de zater­dagbijlage van dag­blad Trouw. In de ka­the­draal zijn die rozen afge­beeld op de glazuur-tegels op de zuilen als teken dat de heilige Geest over de ge­meen­schap van gelo­vi­gen is geko­men.

Homilie

De Gave van Geloof

De heersende cultuur

In onze samen­le­ving
zijn er mensen die geloven
en mensen die niet gelovig zijn.
De heersende cultuur is momen­teel
niet-gelovig;
media bij­voor­beeld laten vaak blijken
dat je uitzon­der­lijk bent als je gelooft
en geloof wordt nogal eens getypeerd
als bron van geweld en kwaad,
in plaats van als bron
van zorg­zaam­heid en naasten­liefde.
Je moet je verant­woor­den
als je gelovig bent
en veel mensen zwijgen maar
of hou­den zich op de vlakte.

Die algemene sfeer
helpt mensen inder­daad niet
om gelovig te zijn.

Genade en open­heid van nature

Geloof is een genade,
een gave van God,
maar tege­lijk zijn er mensen
die er van nature meer voor open staan
dan andere mensen;

Re­flec­tie en het gees­te­lijk klimaat

ook van belang is het
als mensen gewend zijn te reflec­te­ren
op het leven en hun doen en laten
of juist niet;
en de sfeer waarin we leven,
de gees­te­lij­ke lucht die we inademen,
helpt ook veel of juist niet
om tot geloof te komen.

Geraakt door de Geest

Velen van ons zullen
een moment of gebeuren in hun leven
kunnen aan­ge­ven
dat ons heeft geholpen
om tot een per­soon­lijk geloof te komen:
Toen hebben we
de wer­king van de heilige Geest ervaren.
Maar dat geldt niet voor ie­der­een
in onze samen­le­ving.

Enquêtes en onder­zoeken zijn er vele,
zoals deze: dat veel meer mensen
in Corona-tijd met zin­ge­vings­vra­gen
zijn bezig geweest.

Het onbekende Pinkster­feest

Ik hoop na­tuur­lijk
en verwacht dat ook eigen­lijk wel
dat u weet wat het Pinkster­feest inhoudt.
Mocht u het niet weten,
dan behoort U in ieder geval
bij de meer­der­heid van de Neder­lan­ders.
Kerst­mis wil nog wel lukken,
Pasen gaat al wat min­der,
maar Pink­ste­ren is rela­tief onbekend,
behalve dat er een extra vrije dag is.

Een beetje is dat te begrijpen,
want Pink­ste­ren heeft iets ongrijp­baars
voor de seculiere mens.

Wat raakt ons?

Wij raken ge­mak­ke­lijker onder de indruk
van iets wat groot en imponerend is
of iets wat verte­de­rend is.
Als mensen bij­voor­beeld voor het eerst
deze ka­the­draal binnen komen,
zien ze het majestueuze gebouw
en de hoogte van de koepel,
en dan raken ze onder de indruk;
maar ook bij­voor­beeld als we
een be­lang­rijk persoon gaan ont­moe­ten,
op een sollici­ta­tie­ge­sprek komen
of eind­exa­men moeten doen
(zoals zoveel jon­ge­ren nu),
kunnen we door het bij­zon­dere belang
van het gebeuren,
onder de indruk zijn;
ook bij­voor­beeld de geboorte van een kind
of een gevoelig lied
of een over­lij­den
kunnen ons raken,
al zijn die dingen
 na­tuur­lijk niet met elkaar te ver­ge­lij­ken.

Gevoelig­heid voor het gees­te­lij­ke

En in ieder van die voor­beel­den
zal het per persoon verschillen
of we er erg van onder de indruk zijn
of niet zozeer:
de één is gevoeli­ger dan een ander.

Het werkt door...

Som­mi­ge gebeur­te­nissen
maken trouwens meer indruk
dan mensen aan zich­zelf willen toe­ge­ven.
Een militair die thuiskwam na een missie
dacht zijn leven gewoon weer
op te kunnen pakken,
maar wat hij had mee­ge­maakt
greep hem meer aan
dan hij­zelf had gedacht
en hij moest behandeld wor­den
voor een post­trau­matisch stress-sydroom.
En als we druk zijn en gehaast,
ons pro­gram­ma is vol,
maken afzon­der­lijke gebeur­te­nissen
veelal min­der indruk op ons.

Zaaier en akker

God dringt zich meestal niet aan ons op,
ge­woon­lijk is de heilige Geest
in ons leven werk­zaam
als een zachte kracht.
Er is een zaaier die zaad uitstrooit
en er is de bodem, de akker
waarop dat zaad wordt ont­van­gen.
God is die zaaier
maar Hij maakt gebruik van men­se­lijke han­den,
ons hart is de bodem.
Er is een gave van boven nodig
- genade, de heilige Geest -
en een open en ont­vanke­lijk hart
- mede door re­flec­tie en levens­er­va­ring -
om tot geloof te komen.

De leer­lin­gen

Vandaag vieren we
de komst van de heilige Geest.
Hij kwam op het Pinkster­feest
over de leer­lin­gen,
die wer­den bezield
met vuur voor het evan­ge­lie
en de moed
om hun af­ge­slo­ten ruimte
te verlaten
en naar buiten te gaan.
De leer­lin­gen hebben op Pink­ste­ren
de angst van zich afgegooid
en zon­der vrees en onverschrokken
zijn ze erop uit gegaan.

Die leer­lin­gen had­den eerst
tien dagen lang bid­dend gewacht
op dat be­lang­rijke moment.
Zo was hun hart gevormd en voor­be­reid,
de akker omgeploegd en bemest.

Tekenen

Bij de apos­te­len
ging de nederdaling van de heilige Geest
nog gepaard met bij­zon­dere ver­schijn­selen:
een hevige wind stak op,
althans zo leek het,
en er verscheen hun iets
dat op vuur geleek.

Die uiter­lijke tekenen moeten wij missen.
Maar nog steeds
kunnen we de uit­wer­king van de Geest
in ons hart ervaren:
een vuur dat we voelen,
een inzicht dat we ver­krij­gen,
een vertroos­ting die we ervaren,
een inge­ving waar­van we merken:
dat kwam niet van ons.

De akker voor­be­rei­den

En nog steeds is daarbij nodig
dat we die akker van ons hart
een beetje voor­be­rei­den
met een zekere rust
en tijd voor re­flec­tie,
met een open­heid die ons doet bid­den:
“Kom, heilige Geest”.
Dat die Geest ons hart mag aanraken...