Kun je luisteren?

Opening van de diocesane consultatie voor de bisschoppensynode van 2023

Op 17 ok­to­ber wordt in alle bis­dom­men van de wereld het Synodaal proces geopend van consul­ta­tie ter voor­be­rei­ding op de Bis­schop­pen­synode van 2023 die over synodali­teit zal gaan. Vorige week vond de ope­ning in Rome plaats met een avond van re­flec­tie en gebed en de zon­dagse Eucha­ris­tie­vie­ring. In ons bisdom is dit synodaal proces geopend met de hoog­mis in de ka­the­draal en op dezelfde dag - 17 ok­to­ber - om 17.00 uur met de vespers in de Sint Nicolaas­basi­liek.

Vespers in de Sint Nicolaas­basi­liek

Voor de vespers in de Basiliek bij het Centraal Station van Am­ster­dam zijn alle pries­ters, diakens, pas­to­raal werkers en cate­chisten speciaal uit­ge­no­digd, maar ook de andere gelo­vi­gen zijn na­tuur­lijk welkom. Voor de pas­to­rale krachten is er na de Vespers een ont­moe­ting. Leden van het kapit­tel zullen meevieren en ieder dekenaat krijgt een speciale kaars overhan­digd die te gebruiken is bij de bij­een­komsten.

In ons bisdom wordt het proces geleid door een team bestaande uit: Corine van der Loos (organi­sa­tie; staf­me­de­werker Caritas), mgr. Jan van Burg­ste­den sss, diaken Philip Weijers en Lisette van Oordt (*vicekanselier).

Doordat alles op korte termijn is geor­ga­ni­seerd, is het niet voor ie­der­een moge­lijk om aanwe­zig te zijn; daarvoor is na­tuur­lijk alle begrip.

Samen luis­te­ren

Hierna gaat het proces van start met bij­een­komsten, minsten één bij­een­komst in elk van de tien de­ke­na­ten, maar dit kunnen er graag meer zijn; de bedoeling is dat ie­der­een gelegen­heid heeft om erbij betrokken te zijn en in die zin is dit een missio­nair proces: we openen de deuren voor ie­der­een die mee wil praten. Of liever: die mee wil luis­te­ren! Want het gaat om het luis­te­ren naar wat de heilige Geest ons wil zeggen en daarin speelt het geheel van alle gelo­vi­gen - zo zegt het tweede Vati­caans concilie al (LG 12) - een be­lang­rijke rol.

Maar kunnen we luis­te­ren? Die vraag kwam ook naar voren in het evan­ge­lie van deze zon­dag.

In de ka­the­draal waren er speciale gebe­den van de gelo­vi­gen (voor­beden) voor de synode, het gebed van de Synode is gebe­den en in de homilie is er aan­dacht aan besteed (zie hier­on­der).

HOMILIE

NEGENENTWINTIGSTE ZONDAG DOOR HET JAAR B - KATHEDRAAL -
OPENING VAN DE SYNODALE CONSULTATIE

Luis­te­ren?

Het zal ons mis­schien allemaal weleens over­ko­men zijn
en in ieder geval komt het heel vaak voor:
dat wij, dat mensen
zo vol zitten van iets
wat hen­zelf heel erg bezig houdt,
dat ze niet goed meer
naar een ander kunnen luis­te­ren.
Ze zou­den vaak heel graag
over hun eigen situatie willen ver­tellen,
over wat hen­zelf bezig houdt,
over wat zij willen,
maar het lukt hen niet goed
te luis­te­ren naar wat een ander te ver­tellen heeft,
naar wat voor die ander be­lang­rijk is,
daar belang­stel­ling voor op te brengen.

Geestes­hou­ding

Soms is dat te begrijpen:
mensen maken nu eenmaal dingen mee
die hen in de greep hou­den,
waar ze moei­lijk los van kunnen komen.

Maar soms is het ook meer een geestes­hou­ding:
het is iets wat we moeten leren,
waar aan­dacht voor mag zijn,
ook in de opvoe­ding:
het is be­lang­rijk dat we leren
om voor anderen open te staan,
echt mee te kunnen leven met anderen,
die mis­schien meer te ver­werken krijgen
dan wij­zelf.

Lang niet ie­der­een heeft die attentie.

Met zich­zelf bezig

Dat is wat we zien
in het evan­ge­lie dat vandaag is voor­ge­le­zen,
waar apos­te­len Jezus een vraag komen stellen.
Als dit gebeurt heeft Jezus net
voor de derde keer over Zijn Lijden ge­spro­ken,
dat Hij ver­wor­pen zal wor­den en gedood.
Dat is na­tuur­lijk een zeer erns­tig bericht:
de Meester zal als een ordinaire crimineel
ter dood wor­den ver­oor­deeld.
Jezus is hier met Zijn leer­lin­gen
op weg naar Jeru­za­lem
en Hij bereidt die leer­lin­gen voor
op wat daar te gebeuren staat.
Maar de apos­te­len lijken het niet te horen,
of althans het dringt niet tot hen door.
Zij bor­du­ren meteen daarop
gewoon door op het beeld
dat zij­zelf van de toe­komst van Jezus had­den,
dat is vooral een toe­komstdroom
voor hen­zelf:
zij vragen een prach­tige plaats in Zijn glorie,
een toppositie in Zijn ko­nink­rijk.

'Ik wil rijk wor­den'

Het is een beetje zoals met een verhaal
dat ik las in een dag­blad.
Temid­den van alle berichten
over vluch­te­lingen, oorlogen, toe­slagenaffaire,
gebrek aan voedsel
en nog veel meer ellende,
stond een kort inter­view met een jonge man.
‘Wat wilde hij wor­den’,
vroeg de jour­na­list.
Het ant­woord van de jongen was
dat hij als doel had
om rijk te wor­den.

Kleine wereld

Dat gebeurt vaak:
mensen willen iets voor zich­zelf,
zij zoeken iets waar zij­zelf beter van wor­den,
rijker, machti­ger, succes­voller;
maar kunnen zij er ook voor een ander zijn?
Kunnen zij hun eigen wensen
en op zich­zelf gerichte levensdoelen
loslaten of althans rela­ti­ve­ren,
om iets voor een ander te doen,
om open te staan voor de noden van mede­mensen?

Toch is dat be­lang­rijk
en zelfs een weg om gelukkig te wor­den.
Hoe meer we voor ons­zelf leven,
hoe kleiner onze wereld wordt
en hoe moei­lijker het wordt
om het geluk te bereiken.
We wor­den gelukkig
door wat we geven;
we wor­den gelukkig
door er voor anderen te zijn,
door voor anderen open te staan.

Ze gaan eraan voorbij

Dat de apos­te­len bezig zijn
met hun eigen ere-positie
en met egoïstische doel­stel­lingen
- wat zit er in voor mij? -
is op het moment van het evan­ge­lie van deze dag
extra pijn­lijk:
Jezus spreekt over Zijn lij­den en kruis,
de leer­lin­gen hebben het
over hun eigen positie,
dat is het wat hun in­te­res­seert.
De leer­lin­gen gaan helemaal voorbij
aan Zijn gevoelens, Zijn pijn.

Een gevaar voor de samen­le­ving en... voor de Kerk

Dit gevaar bedreigt onze samen­le­ving:
het er zijn voor een ander,
je geven, een offer brengen,
jezelf op de tweede plaats zetten,
is zeker niet van­zelf­spre­kend meer.

Dit gevaar bedreigt ook de Kerk:
als kerk vormen wij een ge­meen­schap,
we zijn ge­roe­pen elkaar aan te vullen
verbon­den en dienst­baar te zijn,
als ledematen van één lichaam.

Drie kern­woor­den van de Synode

Deze zon­dag wordt een proces geopend
dat door paus Fran­cis­cus in gang is gezet.
De paus wil dat wij - gelo­vi­gen
en ook de min­der kerk-betrokken mensen -
in gesprek komen
rond drie thema’s:
ge­meen­schap - par­ti­ci­pa­tie en missie.
Hoe kunnen wij ons ge­meen­schaps­ge­voel ver­ster­ken,
ons toebe­ho­ren bij elkaar
als broe­ders en zusters;
hoe kunnen we de deelname aan het ker­ke­lijk leven
verbe­te­ren:
wat kunnen we doen om ervoor te zorgen
dat niemand een drempel ervaart
en ge­mak­ke­lijk kan participeren,
ook in de vorm­ge­ving van het ker­ke­lijk leven
en wat kunnen we doen
om te bevor­de­ren
dat ieder bewust deelneemt
aan de zen­ding, aan de missie van de kerk?

Gespreks­bij­een­komsten

Deze vragen, nog wat meer uit­ge­werkt,
zullen aan bod komen
in gespreks­avon­den
die in ieder dekenaat van ons bisdom
- dat zijn er tien -
zullen wor­den geor­ga­ni­seerd,
minimaal één bij­een­komst per dekenaat..
De deken zal bin­nen­kort daarvoor
een uit­no­di­ging doen
en ie­der­een is aange­moe­digd en uit­ge­no­digd
om daaraan mee te doen.
De ver­slagen van die gesprekken
zullen wor­den verzameld,
in ons bisdom en lan­de­lijk
en daarna naar Rome gaan,
waar op basis van die bijdragen
een werk­do­cu­ment zal wor­den opge­steld
voor de bis­schop­pen­synode van 2023.
Als de gesprekken in ons bisdom zijn afgerond,
zullen we in een bij­een­komst en vie­ring
laten horen hoe die gesprekken verlopen zijn.

Samen luis­te­ren, naar elkaar en naar de Geest

Het gaat niet erom
dat er een soort enquête wordt gehou­den
of een peiling of een stem­ming,
het gaat veel meer
om het samen luis­te­ren naar wat de heilige Geest
ons te zeggen heeft.
Het is dus ook een proces van gebed, van luis­te­ren,
open staan voor elkaar en voor de stem van God.

Graag bid ik en hoop ik
dat dit proces van synodale consul­ta­tie
veel mooie vruchten mag dragen.

Gebed van de gelo­vi­gen (voor­bede)

NB Deze voor­beden zijn een vertalinge en lichte bewer­king van de gebe­den die door het se­cre­ta­riaat van de Bis­schop­pen­synode in Rome ons zijn voor­ge­steld

B. Nu we met verlangen uitzien naar de komst van onze Heer Jezus Christus, willen we met nieuwe toe­wij­ding Zijn barm­har­tig­heid afsmeken. Zoals Hij in de wereld is geko­men om het Goede Nieuws te brengen aan de armen en hen te genezen die berouw­vol zijn van hart, zo moge Hij ook in onze tijd verlos­sing brengen aan allen die in nood zijn.

Voor de Kerk

1. Voor Gods heilige Kerk: dat zij een licht mag zijn voor alle naties en een uni­ver­seel sacra­ment van red­ding en verlos­sing; dat zij met alle volkeren op weg mag zijn naar het Ko­nink­rijk van God, Laat ons bid­den

Voor de Synode

2. Voor onze paus Fran­cis­cus en Johannes onze bis­schop en voor heel het gelo­vi­ge volk van God van ons bisdom Haar­lem-Am­ster­dam; dat de vie­ring van de Synode ons zal helpen om Gods wilt te kunnen on­der­schei­den en die krach­tig in praktijk te brengen, Laat ons bid­den

Voor de bur­ger­lijke over­he­den

3. Voor alle bur­ger­lijke autori­teiten en allen met een publieke functie: dat zij altijd het alge­meen wel­zijn zullen nastreven en recht­vaar­dig en inte­ger zullen han­de­len. Laat ons bid­den.

Voor allen die lij­den

4. Voor de zieken, degenen die een­zaam zijn, voor de onderdrukten en de lijden­den: dat zij niet als afval behandeld zullen wor­den, maar dat zij juist als kost­ba­re mensen zullen wor­den gezien en goede zorg ont­van­gen, want zij zijn het gelaat van Christus in een lij­dende wereld. Laat ons bid­den

Voor ons­zelf en dit Synodaal proces

5. Voor ons­zelf, voor ons die hier bijeen zijn: dat dit Synodale proces ons dieper de ge­meen­schap van de Kerk zal binnenlei­den, onze par­ti­ci­pa­tie in het ker­ke­lijk leven zal sti­mu­leren en ons toe zal rusten om erop uit te gaan en onze missie als christen te vervullen. Laat ons bid­den

Slot­ge­bed

B. O God, onze toevlucht en onze kracht; hoor de gebe­den van Uw Kerk voor U die de bron bent van alle toe­wij­ding en geef, zo bid­den we U, dat we wer­ke­lijk mogen ver­krij­gen wat we in geloof vragen, door Christus onze Heer.

Gebed voor gespreks- en gebeds­bij­een­komsten ter voor­be­rei­ding op de synode

1. Vertaling voor­be­reid door SRKK

Wij staan voor U, Heilige Geest,
terwijl wij bijeen­ko­men in uw naam.
U alleen hebben wij om ons te gelei­den,
maak dat U thuis bent in ons hart;
leer ons de weg die wij moeten volgen
en hoe wij deze moeten gaan.
Wij zijn zwakke mensen en zon­daars;
laat niet toe dat wij de wanorde bevor­de­ren.
Laat onwetend­heid ons niet
op de ver­keerde weg brengen,
noch partij­dig­heid ons han­de­len beïn­vloe­den.
Maak dat wij in U onze een­heid vin­den,
opdat wij samen kunnen gaan
naar het eeuwige leven
en ons niet verwij­de­ren
van de weg van de waar­heid
en van wat juist is.
Dat alles vragen wij U,
die overal en in iedere tijd werk­zaam bent,
in de ge­meen­schap van de Vader en de Zoon,
in de eeuwen der eeuwen. Amen

2. Vertaling voor­be­reid door het Se­cre­ta­riaat van de Bis­schop­pen­synode in Rome

We staan voor U, Heilige Geest,
in Uw naam komen we samen.
U die onze raadgever zijt,
kom tot ons, sta ons bij,
woon in onze harten.
Leer ons wat we moeten doen,
toon ons hoe we samen op weg kunnen zijn.
Behoed ons ervoor,
kwets­baar en zon­dig als we zijn,
de rich­ting kwijt te raken
en ver­war­ring te veroor­zaken.
Laat niet toe dat onwetend­heid
ons op het ver­keerde pad brengt.
Geef ons de gave van onder­schei­ding:
dat we ons laten lei­den
door wat waar en goed is
zon­der dat vooroor­de­len onze daden beïn­vloe­den.
Breng ons tot een­heid in U:
dat waar­heid en ge­rech­tig­heid
ons tot gids zijn
op de weg naar het eeuwig leven.
Dit vragen wij U,
Gij die werkt in alle tij­den en alle plaatsen,
in ge­meen­schap met de Vader en de Zoon,
in de eeuwen der eeuwen. Amen

Alle in­for­ma­tie op:

• Synode 2021 - 2023 (synod.va)