Op weg naar Rome...
Op donderdag 30 april vertrokken de bussen met bedevaartgangers uit het bisdom Haarlem-Amsterdam in alle vroegte naar Rome. Ik moest om 6.30 uur bij station Amsterdam Amstel zijn!
Een belangrijke eerste grote stop was Speyer waar we de heilige Mis vierden in de Kaiserdom. In deze kerk heeft ook de heilige Bernardus van Clairvaux nog gepreekt en hij zou daar voor het eerst de laatste zin aan het Salve Regina hebben toegevoegd: “O clemens, o pia, o dulcis virgo Maria”. De legende zegt dat hij bij iedere aanroeping van Maria een grote sprong richting altaar maakte, ter herinnering waaraan gedenkstenen in het plaveisel zijn geplaatst! De stad Speyer is mooi en we hadden nade Mis nog een uur om wat te bekijken. Daarna gingen we verder naar Ulm waar we om ongeveer 19.15 uur aankwamen bij het hotel.
Tijdens de Mis heb ik de volgende homilie gehouden:
Homilie
Broeders en zusters,
Op onze eerste etappe
van de bedevaart naar Rome,
zijn we aangeland in één van de meest
betekenisvolle kathedralen van Europa.
Wie is de baas: keizer of paus?
Door de Duitse keizer Konrad II
in 1025 begonnen,
is dit de grootste Romaanse kerk
ter wereld!
En dat terwijl het stadje toentertijd
nauwelijks vijfhonderd inwoners telde.
Maar dit is een kerk die nauw verbonden is
met het Duitse Keizerrijk
- het heilige Roomse rijk der Duitse natie -
en zij werd gebouwd in een tijd
dat de keizer Heinrich IV duidelijk wilde maken
dat hijzelf zeggenschap had in het kerkelijk leven.
Die keizer liet zelfs een deel van de kerk
die zijn grootvader was begonnen te bouwen.
afbreken om het geheel nog groter en imposanter
te maken!
Het is de tijd van de investituurstrijd
en het is dezelfde keizer die uiteindelijk
berouwvol de gang naar Canossa moest maken,
waar de paus zich toen bevond
om daar geknield in de sneeuw
de paus om vergeving te vragen.
Kruistochten
Dit is ook de kerk
waar een kleine eeuw later,
in het jaar 1146
de heilige Bernardus van Clairvaux
de kruistocht kwam preken.
Het was een situatie
die wij nu goed kunnen herkennen.
Delen van het huidige Syrië en Turkije
werden onder de voet gelopen,
de christenen werden vermoord,
de bevolking van hele steden werd afgeslacht
of in slavernij weg gevoerd,
waaronder vele Armeniërs
en de gebieden werden ge-islamiseerd.
Bernardus trok toen Europa rond
om overal te prediken
en op te roepen tot de kruistocht
om iets voor de christenen in die landen te doen.
Iedereen in Europa had een grote bewondering
voor de monnik, theoloog en predikant
die Bernardus was
en velen werden enthousiast.
Maar niet de Duitse keizer!
Daarom trok Bernardus naar Duitsland.
In december 1146 kwam de keizer
hier het kerstfeest vieren
met de groten van zijn rijk.
Bernardus kwam iedere dag preken,
maar de keizer bleef afkerig van het initiatief.
Totdat op één van de dagen na kerstmis
Bernardus tijdens de preek
de keizerlijke banier vastnam
en die de keizer in zijn handen drukte
met de beroemd geworden woorden
“God wil het, vooruit”.
Toen gaf de keizer zich gewonnen.
Franciscus
Zeker, over de kruistochten
zijn de nodige negatieve dingen te vertellen.
De oorspronkelijke gedachte
om mensen in nood, medechristenen
te hulp te komen,
was goed en mooi
en velen waren bezield
door edele en christelijke gedachten.
Maar de uitwerking van die gedachte
is niet altijd zo mooi geweest
en in de kruistochten
vinden we zeker niet één op één
het antwoord op de situatie van nu.
We moeten geen haat en verdeeldheid stichten,
proberen met diplomatieke middelen,
met economische en juridische sancties
druk uit te oefenen
opdat vrede, vrijheid en recht
worden bevorderd en hersteld.
En mensen mogen zich ook verdedigen
tegen gewapende terreur.
Tegelijk moeten we ook
het voorbeeld van de heilige Franciscus van Assisi
niet vergeten:
hij was zestien jaar eerder al
naar Egypte gegaan
om mee te trekken met de kruisvaarders
en vreedzaam te strijden,
met het woord.
Voor de Sultan getuigde hij
van Jezus Christus.
Hij wilde de Sultan tot Christus bekeren,
zo nodig als martelaar sterven
en vrede stichten.
De Sultan was onder de indruk,
gaf Franciscus een mooi geschenk,
maar de oorlog kon daarmee
niet worden gestopt....
Geef vrede, Heer!
Met deze geschiedenis voor ogen
in deze bijzondere kerk,
kruispunt van de weg van Europa
door de geschiedenis,
mogen wij bidden,
dat wij mensen van vrede mogen zijn,
gericht op het bevorderen van eenheid,
gemeenschap en verzoening,
maar tegelijk ook mensen
die opkomen voor rechtvaardigheid,
die zwakken, onschuldigen verdedigen.
Want als onschuldige mensen
voor onze ogen worden vermoord,
is het geen optie om te zwijgen
en aan de kant te blijven staan.
Wij zijn op weg naar Rome
en eigenlijk zijn wij altijd op weg:
ons leven is een reis.
Het is een reis vol wederwaardigheden,
zoals de geschiedenis van Europa,
maar ook met een behouden aankomst,
onder de leiding van Jezus onze grote Gids
en van Maria,
“O clemens, o pia, o dulcis Virgo Maria”
O goedertieren, o liefdevolle, o zoete maagd Maria.
Amen.
