Week van het katholiek onderwijs: ‘Christen zijn is een keuze’
Het is een soort mini College Tour op de vroege vrijdagochtend van 9 oktober. Bisschop Jan Liesen van Breda beantwoordt de vragen van 5 VWO-leerlingen van het Cambreur College in Dongen onder leiding van hun docent levensbeschouwing Peter Kuipers. De twee ontmoetingen vinden plaats als onderdeel van een lessenreeks over het thema ‘Secularisatie en Geloof’ en in het kader van de Week van het katholiek onderwijs (meer info: www.nksr.nl).
Klassieke talen of theologie
De meeste leerlingen kennen Liesen niet, dus hij stelt zich eerst voor. Daarin zoekt hij de verbinding met de leefwereld van de leerlingen. Dat probeert hij steeds gedurende deze ontmoeting. Hij ervaart zijn komst naar het Cambreur als een thuiswedstrijd. Hij is geboren in Oosterhout (1960), maar kwam en komt veelvuldig bij familie in Dongen, vlak om de hoek bij deze school. Liesen vertelt dat hij ook VWO heeft gedaan, maar dan in Oosterhout. Hij was geïnteresseerd om wis- en natuurkunde of klassieke talen te gaan studeren. Al ingeschreven voor klassieke talen koos hij ervoor om theologie aan het seminarie Rolduc te gaan studeren. ‘Ik was sterk geïnspireerd door de religieuzen van de drie kloosters in Oosterhout die in onze parochie meehielpen: hoe ze spraken, maar ook handelden naar wat ze zeiden.’ Na zijn studie theologie in Nederland en bijbel in Rome promoveert hij en gaat hij lesgeven. Liesen vertelt dat hij de functie van bisschop nooit zelf gekozen zou hebben, ‘ik was tevreden met het leven dat ik leidde, maar de keuze voor het priesterschap betekent dat je doet wat er van je gevraagd wordt. Het is een totale keuze. Je groeit en wil trouw zijn aan die keuze.’
Inhoud van het werk
Kuipers geeft een leerling het woord om zijn vraag te stellen. Deze is benieuwd wat een bisschop eigenlijk doet. Liesen vertelt over hoe zijn week er ongeveer uitziet, dat hij veel post krijgt, maar ook dat veel tijd gaat zitten in het bezoeken van de veertig parochies van het bisdom dat in een reorganisatie zit. Daardoor zijn er veel vragen. Hij heeft landelijk ook zijn eigen beleidsterreinen: liturgie en bijbel. ‘Krijgt u een salaris? En van wie?’, vraagt een leerling. De bisschop antwoordt dat iedereen in het bisdom hetzelfde verdient en wijst erop dat je dit werk niet voor het geld moet doen.
All in
Wanneer Liesen de vraag krijgt wat hij vindt van de toenemende secularisatie, van een wereld waarin geloof niet meer vanzelfsprekend is, antwoordt hij dat hij dat enerzijds jammer vindt, ‘maar tegelijk is er een kans. Vroeger deed iedereen mee, het hoorde erbij, maar de vraag is in hoeverre christen zijn een bewuste keuze was. Dat is nu veel vaker het geval. Het is mooi als je belijdt dat je christen bent, maar het is niets waard als je er niets mee doet in je dagelijkse leven.’ Hij vraagt wie de term ‘all-in’ kent. Ja, die kennen de leerlingen uit het pokerspel. En weer spreekt Liesen over een totale keuze, ‘je moet er helemaal voor gaan. Dat deed Jezus en dat is waar paus Franciscus ook op wijst. Dat je zelf een verantwoordelijkheid hebt.’ Liesen vraagt in dat verband of de leerlingen zich realiseren, wanneer ze bijvoorbeeld een mobieltje kopen, dat wij in het Westen 80% van de beschikbare grondstoffen in de wereld gebruiken terwijl we maar 20% van de wereldbevolking uitmaken. ‘Willen we dat? Denk na bij hoe je leeft en wat je doet.’
Buitenland
Liesen, die zelf lang in verschillende buitenlanden heeft gewoond, spoort de leerlingen, waarvan een deel tweetalig onderwijs volgt, aan om ook een periode in het buitenand te gaan studeren of werken. ‘Het verruimt je blik op de wereld enorm’. Op zijn vraag of leerlingen ook zouden kiezen voor een leven buiten het Westen, zeggen ze te kiezen voor het Westen.
Op de vraag van een leerling of kerk en persoonlijke geloofsbeleving bij elkaar horen omdat mensen steeds vaker wel in iets geloven, maar niet binnen de kerk antwoordt Liesen dat beiden niet los van elkaar verkrijgbaar zijn. ‘Ze horen bij elkaar zeg ik, omdat kerk en bijbel richting geven, een kader, anders kom je nergens. Persoonlijk geloof alleen verplicht je tot niets.’
Klassiekers
De twee lessen vliegen om. Een discussie over onder andere de stellingen ‘Als God bestaat zou er niet zoveel ellende in het leven en de wereld zijn’ en ‘zonder godsdienst zou er veel minder oorlog en geweld zijn’ blijft liggen. De stellingen zijn klassiekers, maar houden de leerlingen blijkbaar bezig. Na afloop laten de leerlingen blijken dat ze het persoonlijke verhaal van bisschop Jan Liesen en zijn openhartigheid kunnen waarderen. Zelf had Liesen op meer interactie gehoopt, maar de leerlingen bleven wat terughoudend. Toch heeft hij de smaak te pakken gekregen. Als blijk van waardering schenkt hij de leerlingen het boek ‘Katholicisme voor dummies’. ‘Niet omdat ik jullie dummies vind, maar omdat in het boek precies de vragen die jullie hadden, terugkomen,’ zegt Liesen.
Week van het katholiek onderwijs - Kiezen voor elkaar - 9 t/m 13 november www.nksr.nl
