Dan krijg je juist geen antwoord op je vragen...

derde zondag van de 40dagentijd C

In het EO pro­gram­ma ‘Adieu God’ zag ik Jan Marijnissen die het maar raar vond dat gelo­vi­gen zich kwellen door in een pro­gram­ma als dit afvallige gelo­vi­gen te inter­viewen. Hij heeft zelf afstand gedaan van het geloof omdat het maar een rare God is als die almach­tig is en toch het onrecht in de wereld laat voort­be­staan.

Iedere reden die dat probeert te recht­vaar­digen, is voor Marijnissen onbestaan­baar en schandalig. Maar als we dit probleem iets min­der geharnast willen bena­de­ren: daar­on­der zit de aloude vraag naar het ‘waarom’ van het kwaad in de wereld, dat voor ons mensen een mysterie blijft, hoeveel we er mis­schien ook over kunnen zeggen. Ik denk alleen dat de ‘oplos­sing’ van Jan Marijnissen de beste manier is om zelfs geen begin van een begrip of ant­woord mee te krijgen. Dan blijf je bij de constate­ring dat de wereld een grote rot­zooi is.

Homilie

'T is me wat...

We zeggen het tegen elkaar ook weleens:
"'T is toch wat, wat er gebeurd is, hier of daar":
een aard­be­ving hier, een over­stro­ming daar,
oorlogen en terrorisme
in het Midden Oosten of Afrika.
Of wat dich­ter­bij huis:
een ongeluk op de weg
of iemand die in het water is gere­den.
Het zijn de nieuwtjes die wor­den uitgewisseld
en vaak gaat het over dit soort dingen
die anderen getroffen hebben.

Vaak wordt er dan ook een veron­der­stel­ling aan vast geknoopt, zoals:
mis­schien reed die chauffeur wel te hard
of de be­stuur­der van die auto die in het water reedhad vast te veel gedronken.

Rampen bespreken

In de tijd van Jezus deden ze dat ook al
en zo komt het dat het gesprek in het evan­ge­lie deze keer
gaat over twee gebeur­te­nissen die waren voor­ge­vallen.
De Romeinse landvoogd had een groepje mensen uit de landstreek Galilea
op wrede wijze laten ombrengen
toen zij voor het paas­feest
aan het offeren waren in de tempel.
En acht­tien mensen von­den de dood
toen een toren instortte bij de Siloam;
de Siloam was een groot reservoir
voor de water­voor­zie­ning van Jeru­za­lem.
Dit soort rampen wer­den be­spro­ken
en er werd ook een veron­der­stel­ling aan vastgeknoopt:
het ongeluk zal wel een straf zijn voor de zon­den
die de betrok­ke­nen had­den gedaan.
Men zei: ze hebben vast iets kwaads gedaan
dat God ze straft op die manier.
Het zal wel een gevolg zijn van hun eigen daden.

Waarom?

Die gedachte dat het lij­den een gevolg is van onze eigen slechte daden
komen we nu ook nog wel eens tegen,
bij­voor­beeld wanneer mensen zeggen:
"Waar heb ik het aan ver­diend",
als ze iets naars meemaken,
alsof ze dat alleen maar zou­den moeten hoeven maken
als straf voor hun zon­den.
Je kunt overigens die zin
"Waar heb ik het aan ver­diend?"
eigen­lijk beter zeggen
wanneer je iets moois of fijns ten deel valt.
Als je dat zo beleeft - "waar heb ik het aan ver­diend?" -
ont­vang je de mooie dingen met dubbele vreugde
omdat de dank­baar­heid er mee is vermengd.
Of mensen zeggen:
"Waarom word ik, of waarom wordt hij zo gestraft;
hij of zij heeft altijd goed geleefd;
er lopen zoveel min­de­ren rond".

God verwijten

Zo komt het voor dat mensen kwaad zijn op God,
Hem verwijten dat het zo is gegaan.

Soms zeggen mensen:
"Ik ga niet meer naar de kerk,
omdat God me dit aandoet".
Of: "Ik geloof niet meer
als dat een goede God moet zijn".
Als we er nuchter over nadenken,
voelen we wel
dat dit geen zin heeft.
Zo krijg je juist geen ant­woord op je vragen.
Je besluit alleen om - als het jezelf raakt -
bitter ver­der te gaan.
Je zou het ant­woord veel eer­der gekregen hebben
als je je juist had gekeerd tot God.
Op deze vragen kun je alleen in het gebed
een ant­woord krijgen,
omdat je daar de lij­dende Christus ontmoet.

Wat verdien je?

Jezus geeft een ant­woord aan die mensen
die in het evan­ge­lie van vandaag
over die gebeur­te­nissen praten
en er zo hun eigen veron­der­stel­lingen aan vast knopen.
Ten eerste zegt Jezus dat wij geen beter lot hebben ver­diend,
dan de mensen die bij die rampen waren betrokken.
Zeker, die rampen zijn gebeurd omdat het kwaad in de wereld heerst,
er is een mysterieuze macht van het kwaad aan het werk,
anders zou­den er niet zoveel oorlogen en rampen zijn.
Maar die rampen zijn niet als een straf
voor hun per­soon­lijke fouten en zon­den te zien.
De harmonie is verstoord in de schep­ping,
tussen mensen onderling en tussen God en mens
en daardoor is die schep­ping niet meer zo goed en mooi,
als zij was toen God haar maakte;
heel de schep­ping is gewond, aangetast.

houvast en zeker­heid?

Toch kunnen die negatieve gebeur­te­nissen
soms wel een functie hebben,
blijkt uit de woor­den van Jezus vandaag:
de rampen waar­van wij horen,
diepin­grij­pende gebeur­te­nissen die wij meemaken
kunnen ons tot nadenken brengen.
Je wordt gecon­fron­teerd met de reali­teit van het leven,
dat je zeker­he­den niet zo zeker zijn,
dat je houvast niet zo sterk en stevig is,
als je die zeker­he­den en dat houvast zoekt
buiten God.
Je zult maar stinkend rijk zijn,
of een mooie toe­komst voor je hebben,
en die toren van de Siloam valt boven op je.
Dan is het sprookje uit.
Niets is zeker.
Je hebt geen houvast
behalve als je de betrekke­lijk­heid van dit leven ziet,

als je houvast zoekt bij God,
in de eucha­ris­tie,
in het gebed,
in de manier waarop je probeert te leven,
niet voor jezelf,
maar vrucht­baar.

Vijgen­boom

Wij zijn die vijgen­boom,
waar­naar de Heer komt kijken
om te zien of Hij er vruchten vindt,
vruchten van geloof, hoop en liefde.
AMEN.