Is de bijbel gewelddadig?

20e zondag door het jaar C in Wormer

Op zon­dag 14 au­gus­tus - 20 e zon­dag door het jaar C - was ik in Wormer voor de Eucha­ris­tie­vie­ring en de doop en het vormsel van een vol­was­se­ne. In het evan­ge­lie stond dat Jezus geen vrede komt brengen maar ver­deeld­heid. Is Jezus, is de bijbel dan toch geweld­da­dig?

George Johan Kristians ont­ving deze morgen het doopsel, het vormsel en de eerste communie tij­dens de heilige Mis. Het Wormerse zomer­koor zong en daarbij ben je geneigd om te denken aan een groepje zan­gers dat toevallig niet op vakantie is, maar nee: er was een groot koor dat een meerstemmige mis zond. Veel pa­ro­chi­anen bleven koffie drinken en van­wege de fees­te­lij­ke dag was daar een gebakje bij.

Homilie

Aanslagen

Nou, we hebben weer een mooi evan­ge­lie vandaag!
Er is al zoveel strijd in de wereld,
ook deze maand au­gus­tus
von­den er in onze wereld
al meer dan vijf­tig ter­ro­ris­tische aan­slagen plaats,
de meesten ervan uit naam van religie.

Paus Fran­cis­cus

Paus Fran­cis­cus kan dan wel allerlei gesprekken beginnen
met gema­tigde Islami­tische lei­ders
om samen op te staan
tegen terrorisme en geweld
in naam van een gods­dienst
en hij kan dan wel zeggen
dat we allemaal één God eren,
dat we elkaar
als broe­ders en zusters moeten res­pec­teren
en dat we in vrede moeten leven met elkaar,
maar we horen het nu Jezus zelf zeggen:
“Denk je dat ik op aarde vrede ben komen brengen?
Nee, zeg ik u, juist ver­deeld­heid.
Want van nu af
zullen er vijf in één huis ver­deeld zijn”.

Geweld goedge­keurd?

Is het dan toch zo
dat ook de bijbel geweld goed­keurt
in naam van het geloof?
Mag je bij­voor­beeld volgens de bijbel
van je vijand de kop afhakken?

Vrede laat ik U na!

Maar Jezus zegt het heel dui­de­lijk
tegen de apos­te­len
in de Hof van Olijven
als die hun Heer en Meester
willen gaan verde­digen met het zwaard
tegen de soldaten die Hem
gevangen komen nemen:
“Steek het zwaard in de schede,
want allen die naar het zwaard grijpen,
zullen door het zwaard omkomen” (Mt. 26, 52).
En een andere keer
als de Samaritanen Jezus niet willen ont­van­gen
en de leer­lin­gen
vuur uit de hemel willen afroepen
om hen te verdelgen,
wijst Jezus hen op strenge toon terecht (Lc. 9, 55).
En hoe vaak staat er niet
dat de liefde het hoogste gebod is
en dat die lei­dend moet zijn in ons leven
en dat we ook onze vijan­den moeten lief­heb­ben?
Bemint uw vijan­den! (Lc. 6, 27vv.)
Geen wraak, geen geweld!
En Jezus zegt ook: “Vrede laat ik U na” (Jo. 14,27).

En het Oude Testa­ment dan?

Soms wijzen mensen dan nog wel
op het Oude Testa­ment
waar toch allerlei oorlogen wor­den uitgevochten
en ook mannen Gods
soms geweld­da­dige dingen doen
en waar de wraakge­dachte speelt:
oog om oog, tand om tand.

Daar is veel over te zeggen,
veel meer dan past in het kader van een preek.
Ik beperk me er nu maar even toe
te zeggen
dat de bijbel ons in het Nieuwe Testa­ment
meegeeft
dat Jezus Christus
de vol­heid van de open­ba­ring is,
het woord van Jezus is de toetssteen
in Hem heeft God met ons
een nieuw verbond gesloten.
Hij is het Woord van God
dat de Door­slag geeft!
De brief aan de Hebreeën zegt daarover:
“Was dat eerste verbond
zon­der fout geweest,
dan had men niet omgezien naar een tweede
... door te spreken over een nieuw verbond
heeft God het eerste
voor ver­ou­derd verklaard” (Hebr., 8, 7. 13).
De bijbel zegt dus zelf
dat er in het Oude Testa­ment veel staat
wat nog onvolmaakt is,
dat dat in zekere zin ver­ou­derd is
en dat we alles wat we daar lezen
moeten zien en begrijpen
in het licht van Christus.
Wat Hij zegt en doet
heeft het laatste woord.

Leven met ver­deeld­heid

Maar waar gaat het vandaag
in het evan­ge­lie dan over
als Jezus over die ver­deeld­heid spreekt?
Het gaat niet over een ver­deeld­heid
die wij willen,
het gaat niet over een strijd
die wij voeren,
het gaat niet over geweld dat wij plegen,
maar het gaat erover
dat we niet van slag moeten raken
als er toch ver­deeld­heid en narig­heid komt.
Stel, je wilt met ie­der­een in vrede leven,
je zou graag goed willen zijn met je kin­de­ren,
met de buren, met je collega’s op het werk,
met je mede-vrij­wil­li­gers in de kerk,
je zet je er voor in
om met ie­der­een
op goede voet te staan
en toch gebeurt er iets
waardoor er ver­deeld­heid ont­staat,
toch wor­den je be­doe­lin­gen niet begrepen,
wordt je mening of je over­tui­ging niet aanvaard
en lukt het je niet
om de een­heid en vrede te her­stel­len.
Wat Jezus ons zegt is eigen­lijk:
Je hebt niet altijd alles in de hand,
je krijgt het niet altijd zo
als je het graag zou hebben,
denk bij­voor­beeld niet dat God
ons als gelo­vi­ge mensen
nu pret­tig en rus­tig, in vrede zal laten leven,
dat christen-zijn het recept is
om voor moei­lijk­he­den gespaard te blijven, nee:
we moeten ons erop instellen
dat ook de kruisen en tegen­val­lers,
ook gebroken relaties, ver­deeld­heid en mis­ver­stan­den
erbij zullen horen.

Een doopsel

Jezus heeft het daarbij over een doopsel
dat Hij moet onder­gaan.
Vandaag wordt er iemand gedoopt:
het water wordt straks over het hoofd
van de dopeling gegoten
en hij krijgt een nieuw leven in Christus.
Heel vroe­ger, in de eerste eeuwen na Christus,
werd je gedoopt
door onderdompeling.
De dopeling ging kopje onder
en kwam weer boven water.
Het beeld was:
Hij gaat ten onder
en komt weer boven
als een nieuwe mens, herboren, verlost.
Dat is een mooi beeld van ons leven.
Dat doopsel waarover Jezus het heeft in het evan­ge­lie
is Zijn lij­den en kruis.
Ook ons leven loopt langs het kruis,
de grote en de kleine kruisjes,
ze horen erbij,
ook in de relaties met andere mensen.

Bomgordel

In ter­ro­ris­tische moslim-organi­sa­ties
wordt iemand
die zich opblaast met een bomgordel
een marte­laar genoemd.
Maar dat is iemand die anderen mar­telt!
Voor ons is een marte­laar juist iemand
die zelf helemaal geen geweld gebruikt,
die niets kwaads heeft gedaan
die opkomt voor geloof en ge­rech­tig­heid
en daardoor onrecht moet onder­gaan.
Dan ben je pas een echte marte­laar!
Geweld lost niets op.

Herboren wor­den

En de weg van ons doopsel is
dat we wel ten onder gaan,
als mens vaak ondergedom­peld zijn
in lij­den, rampspoed, oorlog en geweld
- dat geldt voor zoveel on­schul­dige mensen
in deze wereld -
maar dat we bestemd zijn
om herboren te wor­den
tot eeuwig leven
en eens te wonen
In Gods rijk van vrede en liefde.

Bouwers van ge­rech­tig­heid

Van harte wens ik onze dopeling toe
dat hij deze weg
met veel liefde, moed en ver­trouwen zal gaan.
En ik wens ons allen toe
dat we bouwers mogen zijn
aan een wereld van ge­rech­tig­heid
ook als dat moet
door onrecht gedul­dig te verdragen.
Amen