Overheid, handhaaf Sila!
Ledenadministratie kerken
De Overheid houdt een internetconsultatie met betrekking tot het al dan niet verstrekken van gegevens uit de basisadministratie personen aan SILA, de interkerkelijke ledenadministratie waar ook de katholieke kerk aan meedoet. Dit in verband met een motie van de tweede kamer om die gegevensverstrekking af te schaffen. Dat lijkt logisch voor veel mensen die privacy willen beschermen. Maar is dat wel zo logisch? Hieronder mijn reactie.
De internetconsultatie is te vinden op:
Er zijn intussen uitzonderlijk veel reacties op de consultatie gekomen.
Reactie op de internetconsultatie m.b.t. verstrekken van gegevens uit de Gemeentelijke Basisadministratie Personen aan SILA
Het is goed dat de Overheid een internetconsultatie heeft geopend om reacties te verzamelen op het voorgenomen besluit aan de kerkgenootschappen die in SILA samenwerken niet langer gegevens te verstrekken uit de Gemeentelijke Basisadministratie Personen.
Anderen wel...
Deze gegevens blijven wel verstrekt worden aan pensioenfondsen, ziekenhuizen, zorgverzekeraars en onderzoeksorganisaties, aan vervoersorganisaties, zoals Connexxion, RET, HTM, Veolia en NS, Jeugdzorgorganisaties, onroerend goedregistraties, notariaten, gerechtsdeurwaarders, het centraal bureau voor genealogie, de Hoge Raad voor Adel enzovoorts. Met betrekking tot SILA was al de beperking van kracht dat burgers de gemeente konden vragen de gegevens niet aan SILA te verstrekken, ook als zij als lid van een kerkgenootschap zijn geregistreerd.
Met deze opsomming is tegelijk mijn eerste bezwaar aangegeven tegen het intrekken van het autorisatiebesluit om SILA toegang te geven: allerlei organisaties die van een zeker belang zijn voor de Nederlandse samenleving zijn geautoriseerd om gegevens uit de Basisadministratie te ontvangen; het is niet goed te verstaan waarom dit niet meer zou mogen gelden voor de kerkgenootschappen die wettelijk een eigen basis hebben in de Nederlandse samenleving - verankerd in boek 2 van het Burgerlijk Wetboek - en die in feite de concrete vorm zijn waarin gemeenschappelijk de vrijheid van godsdienst, gewaarborgd door art. 9 van de Grondwet, wordt beleefd.
Vrijheid van burgers verzekerd
De vrijheid van de burgers die geen doorgave van hun gegevens wensen, is voldoende verzekerd door de in het autorisatiebesluit opgenomen mogelijkheid om ervoor te kiezen dat de gegevens niet worden verstrekt.
Hard getroffen
De kerkgenootschappen worden door een besluit geen gegevens meer aan SILA te verstrekken bovendien onevenredig hard getroffen om verschillende redenen:
- de leden van de kerkgenootschappen zijn nooit gewend geweest zelf initiatief te moeten nemen hun gegevens aan het kerkgenootschap te doen toekomen; het zal uiterst lastig zijn om gedaan te krijgen (zo dat al mogelijk zal zijn) dat ieder lid nu voortaan consequent zelf die gegevens gaat verstrekken;
- de bejaarde leden van deze kerkgenootschappen zijn in veel gevallen zelf niet goed in staat om een verhuizing naar een zorginstelling of appartement door te geven of zij vergeten dat gemakkelijk; zij missen daardoor het sociale leven van hun kerkgenootschap, dat hen niet meer uitnodigt voor activiteiten en ontvangen geen bezoekjes en mantelzorg meer van de vrijwilligers of geestelijken;
- wanneer veel leden buiten een systeem van ledenadministratie gaan vallen, zoals te voorzien is wanneer SILA geen gegevens meer ontvangt, kunnen de kerkgenootschappen veel minder mensen benaderen om een bijdrage. De financiële situatie van veel kerkgenootschappen is al niet rooskleuring (in de katholieke bisdommen lijdt bijna 90% van de parochies verlies, een zeer groot deel van deze parochies heeft geen reserves). Hierdoor zullen de financiële middelen van de kerkgenootschappen nog sterker onder druk komen te staan.
- veel kerkgebouwen zijn gemeente- of rijksmonument; voor het onderhoud of restauratie van de rijksmonumenten wordt een rijksbijdrage gegeven, maar van de eigenaren van deze kerken wordt een grote inzet gevraagd om het resterende bedrag bijeen te brengen. Een flink aantal kerken moet al sluiten, maar als de financiële middelen ontbreken zullen ook de resterende kerkgebouwen niet onderhouden kunnen worden. Voor gesloten kerken blijkt het vaak onmogelijk of zeer moeilijk om een nieuwe, andere bestemming te vinden. Nu al wordt niet alle subsidie voor groot onderhoud gebruikt omdat kerkgenootschappen niet in staat zijn hun deel bij te dragen. Het gevolg van het afschaffen van de verstrekking van gegevens uit de Basisadministratie is de sluiting van nog meer monumentale kerken waarvoor geen bestemming is en een sterkere verwaarlozing van dit religieus erfgoed.
Goed en veilig
Daarnaast moet mijns inziens worden vermeld dat SILA altijd goed heeft gewerkt en veilig is; het is een praktisch systeem dat de kerkgenootschappen goed helpt hun ledenadministratie op orde te houden.
Vrijwilligerswerk
Tenslotte zou ik in overweging willen geven dat de kerkgenootschappen nog steeds een grote bijdrage geven aan vrijwilligerswerk ten behoeve van vluchtelingen, zieken, armenzorg enzovoorts. Onderzoeken wijzen steeds weer uit dat ook heden ten dage een groot deel van het vrijwilligerswerk door kerkelijke vrijwilligers en in kerkelijk verband geschiedt.
Ik zou dan ook sterk willen pleiten voor een handhaving van het huidige systeem, het verstrekken van gegevens uit de Gemeentelijke Basisadministratie aan SILA.
Haarlem, 14 december 2016
+ J.W.M. Hendriks
hulpbisschop van Haarlem-Amsterdam
