Wat maakt je gelukkig?

Zaligsprekingen, 4e zondag door het jaar A

De zalig­spre­kingen zijn een soort evan­ge­lische grondwet, de kern van de weg die Jezus tegen de erfschuld in is gegaan... Deze zon­dag ston­den die zalig­spre­kingen in de li­tur­gie van het Woord centraal.

Homilie

Groot is je loon

Vandaag hebben we
naar een be­lang­rijk evan­ge­lie geluisterd.
Want we hebben precies gehoord
wie er door Jezus wor­den zalig geprezen,
dat wil zeggen:
wie het echte geluk te pakken hebben,
van wie Jezus belooft
dat hun loon groot zal zijn in de hemel.
Als je zo'n mens bent
als die in deze zalig­spre­kingen wor­den genoemd,
dan zul je je loon in de hemel ont­van­gen.

Zalig zijt gij...
Wij zou­den zeggen: "Echt gelukkig ben je...".
Wanneer ben je wer­ke­lijk gelukkig?
Wanneer zou je je echt gelukkig voelen?

Wat is geluk?

Je hebt daarin allerlei niveau's,
allerlei gradaties van geluk.

Materie?

Kijk bij­voor­beeld naar de reclame:
allemaal gelukkige mensen wor­den ons daar voor getoverd.
Ze zijn blij omdat ze een bepaald product gebruiken,
bepaalde kle­ding dragen,
een levens­ver­ze­ke­ring hebben af­ge­slo­ten,
een bepaald merk auto hebben gekocht
en ga zo maar door.
Soms kan dat helpen:
bij­voor­beeld: iemand heeft weinig zelfver­trouwen;
het feit dat hij die kle­ding draagt
of in die auto rijdt,
kan maken dat hij voelt dat hij er toch een beetje bij hoort.
Maar we zullen het er mis­schien gauw over eens kunnen wor­den
dat je toch gelukki­ger leeft
als je dat niet nodig hebt,
als je net zo goed gelukkig bent met als zon­der
die auto, die kleren, die producten.

Waar­de­ring?

We zou­den ons ook gelukkig kunnen voelen
als we waar­de­ring ont­van­gen,
als mensen ons vrien­de­lijk en goed bejegenen.
En na­tuur­lijk: waar­de­ring en aan­dacht voor elkaar is heel be­lang­rijk,
iedere relatie verschraalt als er geen aan­dacht is
en harte­lijk­heid;
en als je je werk goed en met zorg doet,
is het heel terecht als je ook eens een compli­mentje krijgt.
Toch wor­den we het er mis­schien ook wel weer gauw over eens,
dat je beter af bent
als je daar niet te zeer van af­han­ke­lijk bent,
als je geluk daar niet te zeer van af­han­ke­lijk is.
Mis­schien hebt U dat ook wel, dat U denkt:
die keek me niet aan, daar en daar,
ze mag me zeker niet,
wat denkt ze wel
of wat is er toch?
Zou het niet fijn zijn
als je daar niet zo'n last van had?

Het dier­baarste...

Maar als iemand zich echt zorgen maakt over een eigen kind
of iemand die heel dicht bij haar of hem staat,
of als je een dier­baar iemand moet missen,
is het nog weer anders:
dan valt al het andere in het niet,
het wordt heel onbe­lang­rijk,
je kunt je zelfs niet voor­stel­len
dat je je daarover druk hebt gemaakt.
Maar ook dan ben je weer het beste af
als je het weet af te staan, weet over te geven.

Niet gehecht zijn...

Welnu, heel het leven is een soort proef­tijd,
een voor­be­rei­dings­tijd:
het eigen­lijke komt hierna.
Dit leven is een soort wacht­ka­mer
voor de mooiste ont­moe­ting van je leven,
voor een feest van altijd­du­rend geluk.
En alles wat we hier bezitten is maar tij­de­lijk,
we moeten het weer loslaten
en daarom leven we het fijnste en gelukkigste
als we er niet te veel aan vast zitten,
als we proberen niet gehecht te zijn
aan aardse, mate­rië­le dingen,
aan alles wat toch voorbij gaat.

Wie niet veel nodig heeft,
is gauw tevre­den en gelukkig.

Niet gesettled

Jezus prijst daarom vandaag al die mensen "zalig"
die hier op aarde niet gesettled zijn,
maar altijd de gedachte met zich mee dragen
dat we hier maar voorbij­gan­gers zijn,
op weg naar iets beters.

Zalig de armen van geest, zegt Jezus aller­eerst.
Je kunt let­ter­lijk "arm" zijn, geen bezit hebben;
je kunt ook "gees­te­lijk" arm zijn
als je ge­mak­ke­lijk afstand kunt doen
van mate­rië­le be­zit­tin­gen,
er niet aan gehecht bent.

Zalig de treuren­den

Zalig de treuren­den, zegt Jezus dan.
Hiermee wor­den de mensen bedoeld
die beroofd zijn van wat hun kost­baar en dier­baar is,
maar hun lot vol overgave in Gods han­den leggen.
Zij zullen troost ont­van­gen.

Zalig de zacht­moe­di­gen

Zalig de zacht­moe­di­gen:
degenen die niet met macht en geweld
zich een plaats proberen te veroveren.
Zoals God eens aan de Joden het beloofde land heeft gegeven,
zo zal Hij dat andere land van belofte, de hemel,
geven aan zacht­moe­dige mensen.

Zalig de barm­har­tigen en vrede­bren­gers

Ongeveer het­zelfde betekent het
als Jezus de barm­har­tigen en de vrede­bren­gers zalig prijst:
het zijn de mensen die niet met intriges,
met gekonkel en leugens en ellebogen­werk
de beste plaatsen voor zich­zelf
proberen te veroveren:
zij zijn Gods kin­de­ren
en krijgen hun belo­ning in het hiernamaals.

Zalig de zuiveren van hart.

Zuiver van hart ben je
als je eer­lijk bent en oprecht,
als je een doorzich­tig, transparant mens bent,
zon­der verborgen bijbe­doe­lin­gen.

Zalig die ver­volgd of belasterd wor­den

Zalig ook degenen die ver­volgd wor­den
om de ge­rech­tig­heid
of laster­lijk van kwaad wor­den beticht.

Het zijn mensen
die op een gegeven moment in hun leven
voor een keuze kwamen te staan:
blijf ik nu eer­lijk en oprecht,
dan verlies ik iets of krijg ik iets niet,
dan werkt dat in mijn nadeel;
probeer ik het toch te bereiken,
dan word ik oneer­lijk en onop­recht.
Moet ik het halen, koste wat kost
of blijf ik op de eerste plaats toch
een mens op weg naar God?

Later...

Jezus prijst de mensen zalig
die dan hun carrière, hun positie,
hun geld of hun goed los durven laten,
hun verlies over durven geven,
omdat alles op aarde maar te leen is
en de belo­ning hierna pas komt.