Wat voor toekomst voor onze parochies?

Kerkbesturendag rond notitie 'Kerk in een verander(en)de samenleving'

Zater­dag 4 februari was er in en rond de Haar­lemse Sint Bavo ka­the­draal een dag voor de kerk­be­stuurs­le­den rond de nieuwe gespreks­no­ti­tie van het bisdom ‘Kerk in een veran­der(en)de samen­le­ving’. De opkomst was veel groter dan verwacht.

Die notitie gaat over de toe­komst van de pa­ro­chies: wanneer is een pa­ro­chie vitaal genoeg om door te gaan? Hoe kunnen we de pa­ro­chie levens­krach­tiger maken, maar ook: wanneer moet een kerk sluiten? Voor de kerk­be­stuurs­le­den was het tege­lijk een dag om te proeven van de nieuwe editie van de kerk­besturen/manage­ment cursus, die het bisdom in samen­wer­king met KSBW voor de derde keer ver­zorgt.

Oor­spron­ke­lijk zou de dag in Heiloo zijn, maar daar was de lokatie uit­ein­delijk te klein, zodat moest wor­den uitgeweken naar de Haar­lemse ka­the­drale basiliek. Zo'n 165 kerk­be­stuurs­le­den had­den zich aangemeld. Dat was eigen­lijk Voor­zienig­heid: voor ie­der­een was het een goede erva­ring om een dagje kennis te maken met de nieuwe ruimten onder de ka­the­draal en in het bis­schops­huis daar­naast.

De dag begon met de Eucha­ris­tie­vie­ring in de ka­the­draal, waarbij ik on­der­staan­de homilie heb gehou­den bij het evan­ge­lie van de dag (Mc. 6, 30-34).

Homilie

Druk, druk, druk

Het was een prima evan­ge­lie
voor drukbezette mensen,
die woor­den die we zojuist hebben gehoord.
Het bekende “druk, druk, druk”
gold blijk­baar ook wel voor Jezus en Zijn leer­lin­gen:
zij had­den zelfs geen tijd om te eten
en als zij zich even terugtrekken,
weten de mensen
hen toch weer in groten getale te vin­den:
Jezus ging aan land
en zag een grote menigte;
weer wordt een beroep op Hem en de leer­lin­gen gedaan,
waar Jezus zich niet aan kan of wil ont­trek­ken.

Herken­baar

Het lijkt me dat dit evan­ge­lie
over die drukke Jezus en Zijn apos­te­len
met al die ver­schil­lende mensen om hen heen
en volop bewe­ging,
voor ons wel herken­baar is.
Ons eigen leven is vaak zo.
Op allerlei gebied
doen wij een veel­heid aan indrukken op
en alles moet snel:
veel en vlug,
dat is ons leven, onze maat­schap­pij.

Saartje

Velen van ons leven met drukke agenda’s,
in een baan wordt veel van je verwacht,
mensen moeten lan­ger werken
we moeten produc­tief zijn,
altijd in bewe­ging
en we zijn altijd bereik­baar,
kijken om de paar minuten
op onze tele­foon.
Zelfs de kin­de­ren en klein­kin­de­ren
zitten allemaal op drie clubs
en leven bij hun agenda.
Als ik dan nog eens aan Saartje denk
in de keuken van de burge­mees­ter,
die Bromsnor en Swiebertje
van koffie voorzag!
Of als we nog eens denken
aan onze groot- of overgroot­ou­ders,
maar een hon­derd jaar terug,
die kwamen mis­schien zelfs het dorp nooit af
en lazen naast hun kerk­boek
hooguit de krant.
Ja, is er veel veran­derd.

Eenzaam­heid

We zijn voort­du­rend on line,
er is veel digi­taal contact,
tege­lijk is er min­der tijd
voor per­soon­lijk contact in ‘real life’.
Nog nooit is een­zaam­heid
zo’n groot probleem geweest als nu.
Gebrek aan contact is zelfs
dé reden
waarom mensen
het leven niet meer zien zitten.
Eutha­na­sie en stervens­hulp
zijn dus ergens ook het failliet
van onze samen­le­ving.

Het leven is veran­derd,
we zijn druk,
maar er is min­der tijd
voor per­soon­lijke aan­dacht.

Zappen

Tege­lijk is het voor mensen moei­lijker
om een vast stramien aan te kunnen.
We zijn aan afwisseling gewend geraakt.
We krijgen min­der ge­mak­ke­lijk mensen
voor vereni­gingen of vaste taken
en stabiele “commit­ments”,
zoals een huwe­lijk
vragen veel meer aan­dacht en zorg­vul­dig­heid,
omdat ze min­der van­zelf­spre­kend zijn.

We zijn we gewend om weg te “zappen”
als iets saai wordt.

Hoe sluit ik aan?

Dit alles maakt dat onze inzet
voor geloof en kerk
niet zo ge­mak­ke­lijk succes­vol is.
Het is een voort­du­rend zoeken
naar een ant­woord op de vraag:
hoe kan ik gewone mensen,
kin­de­ren, jon­ge­ren, ge­zin­nen, ouderen
trekken naar een stukje be­zin­ning
en ver­die­ping,
naar een ont­moe­ting met de Heer?
Hoe sluit ik aan op hun moge­lijk­he­den,
bij hun bele­vings­we­reld en in­te­res­se,
hoe kan ik hen afhalen waar ze staan
om hen van­daar mee te nemen met de woor­den:
“Komt nu eens mee naar een eenzame plaats...”.

Minder

En daar komt na­tuur­lijk bij
dat wij met min­der mensen zijn dan vroe­ger,
min­der pries­ters, min­der vrij­wil­lige krachten
en min­der mensen die gelovig gevormd zijn.

Is dit alles?

Jezus heeft begrip voor het feit
dat wij in een hec­tische wereld leven.
Hij leeft zelf in een hec­tiek
van voort­du­rend menigten mensen om Hem heen
en steeds weer andere gebeur­te­nissen
en ziet er naar uit om met Zijn apos­te­len
alleen te zijn in een tijd van rust en be­zin­ning,
een tijd van gebed.
Dat is een verlangen dat wel leeft
bij mensen van onze tijd.
Als het even stil valt,
als er even een vacuüm ont­staat,
vraagt ook de mens van nu zich af:
“Is dit alles?”

Wie met een auto langs de snelweg raast,
neemt maar enkele aspecten in zich op
van wat zich langs de weg bevindt,
niet veel en niet diep;
wie dit­zelfde traject zou lopen,
beleeft dat traject vol­ko­men anders.
Het is niet voor niets dat zoveel mensen
de Camino lopen
nar Santiago de Compostela

Be­zin­ning en kijk om je heen

Jezus zelf houdt bij Zijn drukke werk­zaam­he­den
voor ogen dat het nodig is
om er even uit te breken,
de stilte op te zoeken.

Jezus zoekt en verlangt
naar de een­zaam­heid en de rust,
Hij gaat daarvoor naar een bepaalde plaats,
maar daar wacht Hem die grote menigte
en dan begint Hij toch maar weer
uit­voerig te on­der­richten,
want Hij heeft medelij­den met hen,
ze zijn als schapen zon­der her­der.

Het is voor ons niet anders:
we hebben zelf die stilte en be­zin­ning nodig
en we moeten dan ook weer om ons heen kijken
naar de vele mensen die ergens toch zoekende zijn.

Niet alleen om krimp

Het gaat vandaag dus niet alleen om krimp,
om het sluiten van kerken, om finan­ciële problemen
en schaalvergro­ting.
Het gaat om het evan­ge­lie,
om het leven van Jezus
en Zijn sacra­menten,
om gees­te­lij­ke voe­ding en spirit
voor onze weg.
En het gaat erom
hoe we struc­tu­ren en plaatsen kunnen scheppen
waar dat evan­ge­lie
aan­trek­ke­lijk wordt beleefd en doorge­ge­ven,
zodat het ook naar nieuwe mensen
uit kan stralen.

Verbre­den

Het laatste wat we zou­den moeten doen
is dus ons af te sluiten
in onze groep, onze mensen, ons dorp.
Deze dag is ook een oproep
om een open ge­meen­schap te zijn
waar nieuwe mensen aan­slui­ting kunnen vin­den
en welkom zijn.
Daarvoor moeten we in onze tijd
de eigen ge­meen­schap vaak verbre­den.
Het gaat erom samen kerk te zijn,
een levende, harte­lijke, uit­no­di­gende,
katho­lie­ke kerk!
AMEN.