Vrouwen-emancipatie in de Middeleeuwen
Feest van de H. Birgitta
Op zondag 23 juli was ik buiten ons bisdom, in Weert, waar de Birgittinessen het hoogfeest vierden van hun stichteres, de heilige Birgitta. Een vrouw die van wanten wist. De zusters hebben een gastenhuis waar mensen kunnen logeren voor een retraite of vakantie in een spirituele stijl.
Het gastenhuis van de zusters is ook via Booking.com te bekijken en te reserveren! Er is een internationale communiteit van zusters, onlangs zijn er nog twee zusters vanuit Indonesië bij gekomen.
De feestelijke H. Mis was vol bezet, zelfs het doksaal - de zangzolder - zat vol mensen. Na afloop van de Mis was er een ontvangst in de tuin met heerlijke internationale hapjes.
In de middeleeuwen was het ook voor vrouwen mogelijk om een hoge positie te bereiken en wel als abdis. Abdissen gaven leiding aan grote kloostercomplexen en in sommige gevallen hadden zij de zeggenschap over een groot exempt gebied, bijgestaan door een paar hulpbisschoppen die de sacramentele taken uitoefenden, maar onder het gezag van een abdis.
De heilige Birgitta stond dat niet onmiddellijk voor ogen, maar wel wilde zij dubbelkloosters - voor mannen en vrouwen apart - met een abdis aan de algehele leiding. En zij zelf was een vrouw met grote invloed, in kerk en maatschappij, al lukte ook niet alles wat zij wilde
HOMILIE
Beste zusters, broeders en zusters,
Birgitta
We mogen vandaag
een bijzondere heilige vieren,
één die door de H. paus Johannes Paulus II
werd uitgeroepen tot mede-patrones van Europa,
waarmee al iets van haar betekenis werd aangegeven.
De heilige Birgitta, echtgenote, moeder, weduwe en religieuze,
werd ruim zevenhonderd jaar geleden geboren,
maar de betekenis van haar leven en werk
is nog steeds actueel.
Zij was een pittige vrouw, geëmancipeerd,
zij kwam uit voor haar geloof en haar principes
en voedde haar kinderen daarin op.
De lezingen (Judith 8, 2-8; 1 Tim. 5, 3-10 en Lc. 2, 26-40)
In de lezingen uit de heilige Schrift
hoorden we over verschillende vrouwen:
Judith: weduwe, God vrezend, een capabele vrouw;
de profetes Hanna: een hoogbejaarde weduwe,
steeds in de tempel, God dienend
en uitziend naar de komst van de Verlosser;
en tenslotte de weduwen in de jonge kerk,
in de tijd van de eerste christenen:
zij zijn een voorbeeld voor anderen,
qua geloof, toewijding, opvoeding en naastenliefde.
In deze rij van grote, krachtige vrouwen
past de heilige van deze dag helemaal.
Rode draad
Die lezingen waren dan ook eigen aan dit hoogfeest;
ze getuigen van de verschillende perioden
in het leven van de H. Birgitta
én van de rode draad
die altijd door alles heen liep:
haar liefde voor de Goddelijke Verlosser
en haar liefde voor de naaste.
Doordat haar leven
zoveel verschillende fases heeft gekend,
is Birgitta niet alleen een voorbeeld en model
voor kloosterzusters,
maar net zo goed voor gehuwden.
voor ouders en weduwen.
Birgitta heeft dat allemaal meegemaakt.
Echtgenote en moeder
Zij was getrouwd en kreeg acht kinderen,
waarvan er één ook een heilige is geworden;
Zij bracht in haar huis die positieve, godsdienstige sfeer,
zij was daarin de spil;
met haar man leefde zij in de geest van Franciscus.
Als gezin gingen ze op bedevaart, ze baden samen
en ze stonden de armen en zieken bij,
dat hoorde bij de gezinsspiritualiteit..
Toen zij weduwe werd,
besloot zij de relatie met haar Heer te verdiepen
en zij stichtte de gemeenschap van Birgittinessen en Birgittijnen,
met elkaar verbonden kloosters van mannen en vrouwen,
maar een vrouw moest in haar visie
als abdis de algehele leiding hebben.
Vuur en inzet
Haar bedevaarten,
haar devotie voor het lijden van Christus,
haar liefde voor de Moeder Gods Maria
en voor de H. Franciscus
kunnen ons allemaal nog steeds inspireren,
maar wat voor bijzondere devotie wij ook mogen hebben,
haar vuur en haar inzet om door te geven
wat zij aan geestelijke kracht en gelovig vertrouwen
in zich had,
dat is iets waar we ons allemaal
aan mogen spiegelen,
of we nu religieus zijn
of in de wereld leven.
Visioenen
Toen ik in Rome studeerde
bezocht ik met een zekere regelmaat
de kapel in de basiliek van Sint Paulus buiten de Muren
waar de H. Brigitta kwam bidden
en in visioenen haar Verlosser zag.
De heilige Birgitta heeft vele visioenen gehad
van het leven en lijden van onze Heer Jezus Christus
en van het leven van Zijn moeder Maria,
maar ook over allerlei eigentijdse politieke situaties,
zo probeerde zij bijvoorbeeld
de paus weer naar Rome te krijgen,
die toen in Zuid Frankrijk was gevestigd.
Die visioenen zijn kenmerkend
voor de mystica die zij was;
die gebeurden regelmatig
sinds zij weduwe was geworden.
De boeken met haar openbaringen
behoren tot de klassieke katholieke literatuur.
De kerk heeft zich over die openbaringen
niet als zodanig uitgesproken
maar paus Johannes Paulus II heeft
daar wel het volgende over gezegd:
“Door de heiligheid van de heilige Birgitta te erkennen,
heeft de Kerk ... de globale authenticiteit
van haar innerlijke ervaring erkend”.
Deugden van Maria
In één van die visioenen zag Birgitta
de moeder van God, Maria,
met een prachtige kroon met lelies en edelstenen.
Die kroon duidde op de geestelijke rijkdom van Maria,
en iedere lelie is tegelijk een aanmoediging voor ieder mens:
want de eerste lelie is haar eenvoud, haar nederigheid;
de tweede is haar Godvrezendheid;
de derde haar gehoorzaamheid,
de vierde haar geduld;
de vijfde is haar standvastigheid,
de zesde is haar hartelijkheid;
de zevende is haar medeleven en barmhartigheid.
Mooie deugden zijn dat,
die deugden van de maagd Maria!
Ja, dat kunnen we vandaag
bidden en vragen op het feest van Birgitta:
dat wij allen
op de voorspraak van de maagd Maria:
die zeven lelies mogen bezitten
als een kroon op ons leven
en dat die bloemen
steeds mooier mogen bloeien.
Bede
De H. Birgitta is ons voorbeeld;
met Gods hulp heeft zij zich
krachtig door alles heen heeft weten te slaan.
Zij ging door
met haar roeping in dit leven
als vrouw en moeder, als weduwe en religieus
en zij liet zich niet van de wijs brengen!
H. Birgitta, bid voor ons.
En U allen wens ik vandaag
een mooie en gezegende feestdag toe!
