De stal staat open, wie gaat er binnen?
Nachtmis in Sint Jansbasiliek in Laren
De Kerstnacht heb ik in de Sint Jansbasiliek in Laren gevierd. De Heilige Mis waarbij de pastoor Jan Vriend concelebreerde en diaken Henk Veldhuis assisteerde, begon om middernacht en het koor van de basiliek zong prachtig onder meer Mozart en Gregoriaans. Er is in de kersttijd tot Maria Lichtmis in de basiliek een prachtig triptiek van Geert Hüsstege tentoongesteld dat de geboorte van Christus voorstelt. Daarnaast is er natuurlijk ook een kerststal. De kerk is als een kerststal waar ieder welkom is, al klinkt daar ook een oproep tot bekering.
Er waren drie druk bezette avondvieringen in de Sint Jan: na een kinderviering, volgden de beide heilige Missen, waarvan de tweede een meer Latijns-Gregoriaans karakter droeg. Ook daarvoor waren vele honderden mensen gekomen.
HOMILIE
De stal is open
Nogmaals hartelijk welkom deze nacht.
Iedereen is hier welkom.
Het is met deze basiliek
als met de stal van Bethlehem:
Die staat aan alle kanten open
en ieder kan er zo naar binnen lopen
en je vindt er eenvoudige mensen:
een kind, een man en een vrouw,
wat dieren en herders.
Een kerk: je kunt er zomaar binnen lopen
Zo is het ook met een kerk,
er wordt niet gevraagd wie je bent
en wat je komt doen,
je hoeft niet te betalen,
je kunt er zomaar binnen lopen;
Hier mogen we even op onszelf, in de stilte zijn,
hier kunnen we bezinnen en huilen,
bidden, praten en biechten,
vergeving ontvangen en kracht.
We mogen hier onszelf zijn,
we hoeven geen schijn op te houden,
ons geen rol aan te meten,
we mogen ervaren
dat we hier staan in een ruimte
die veel groter is dan wijzelf;
en dat we klein zijn, nietige mensen
- hoe belangrijk we ook schijnen -,
want alles is breekbaar en broos;
klein in een groot universum
en tegelijk geborgen in God,
die Vader en die liefde is
en die ons kent.
In tijden dat het echt moeilijk is,
doen geld en goed en positie
niet terzake,
dan tellen alleen de liefde
van dierbare mensen om ons heen
en onze eigen geestelijke kracht,
die Godsverbondenheid.
Hier zijn we allen welkom
op een plek die in zekere zin
een geestelijk thuis voor ons wil zijn,
welkom als in de stal van Bethlehem.
Faro herdenking
Zo heeft deze basiliek
in de afgelopen dagen
weer vele mensen mogen ontvangen
die voor de 25e en laatste officiële herdenking
van de Faro-ramp zijn gekomen
en de slachtoffers hebben herdacht.
Buitenstaanders
Welkom. Dat is kerstmis,
zo ging het toen ook
in die eerste kerstnacht.
Niet dat iedereen naar de stal was gekomen
of het Kind had begroet.
Nee, dat niet.
Veel mensen zijn toen niet gekomen,
eigenlijk waren er maar een paar.
Want in het kerstverhaal
dat we hebben gehoord,
kwamen we wel allerlei mensen tegen,
maar velen van hen zijn niet gekomen.
Zij waren en bleven buitenstaanders,
zoals bijvoorbeeld keizer Augustus,
die vanuit Rome zijn bevelen gaf
en zich er verder niet om bekommerde
wat daar de gevolgen van waren;
hij lag er echt niet wakker van
dat een hoogzwangere vrouw
op een ezel van Nazareth naar Bethlehem moest.
Ook de mensen van Bethlehem
bleven buitenstaanders
toen aan hun deur werd aangeklopt,
ze voelden er niet voor
zich in hun leven te laten storen.
Zij hielden de deuren gesloten
en kregen dus ook niets meer mee
van wat er verder nog gebeurde.
Zij zagen geen engelen en geen Kind,
geen ster of helder licht
en hoorden ook
de vreugdevolle boodschap niet,
laat staan dat die hun hart kon raken.
Voor hen was dat er niet, het bestond gewoon niet.
Andere goden
Zeker, dat is ook voor ons een verleiding.
We zijn gewoon vaak druk met onze eigen dingen
en er is weinig tijd om naar een ander om te zien,
om je deur te openen.
En we zijn in onze samenleving
er ergens aan gewend geraakt
de god van het geld
en de god van de macht te aanbidden.
We zitten vaak in een maalstroom
die ons vraagt te presteren,
carrière en indruk te maken,
waardoor we afgesloten kunnen raken
en opgesloten
in onze eigen werkelijkheid.
Wie weet wat er zich afspeelt
in een bijstandsgezin,
in een gezin waar misbruik is en geweld,
onder mensen in oorlogsgebieden?
En hoe goed kennen we onszelf?
Teruggebracht tot de kern
Als Jezus in een goed-bewaakt paleis geboren was,
had niemand kunnen binnen gaan,
maar deze stal
staat wagenwijd aan alle kanten open.
En als we binnengaan
zie we een kind, heel gewoon;
alles is er trouwens heel eenvoudig,
alles is als het ware terug gebracht tot de kern.
Camino
Misschien hebt U weleens gelezen
van een viersterren generaal
of een CEO van een grote multinational
die op bedevaart ging naar Santiago de Compostela,
de “Camino”, zoals dat wordt genoemd.
Die moet je eigenlijk lopend doen
en niet te veel meenemen,
want je loopt er natuurlijk maar mee te zeulen
en het is een wekenlange tocht...
Ik heb die verhalen gelezen en trouwens vaker gehoord
van mensen die daardoor veranderd waren.
Hun status, alles bleef thuis,
ze waren een pelgrim,
zoals iedereen
die ze onderweg tegen kwamen.
En dat zijn wij allemaal:
we zijn pelgrims door het leven.
Dat leert Kerstmis ons:
loop zonder ballast,
wie los laat,
open staat,
zal het Kind kunnen vinden.
Er zijn ook mensen die naar Santiago gaan
met onderweg reeds geboekte viersterren hotels,
een busje dat de koffers brengt
van het ene naar het andere adres,
dat hun e-bike vervoert
en dat ze kunnen oproepen
als ze het lopen zat zijn.
Die mensen beleven eigenlijk
helemaal niets.
Een keuze
Het kerstverhaal houdt ons een soort van keuze voor:
keizer Augustus en de bewoners van Bethlehem
of de herders en de wijzen?
Gesloten of open,
eenvoudig ontvangend of “in control”?
Zonder bagage
lopen we lichter
en zonder koffer
vertrekken we uiteindelijk van hier.
Als we onszelf niet te veel gewicht geven,
zijn we open voor anderen
en komen we beter vooruit.
Dat geldt voor de “camino”,
dat geldt voor ons leven.
Open en eenvoudig
was de stal van Bethlehem;
daar lag het Kind,
in doeken gewikkeld,
zo kostbaar, want Hij
is het mens geworden Woord van God.
Dat we Hem mogen vinden!
Ik wens U allen
een zalig en gezegend kerstfeest!
