Contemplatief in de actie

homilie bij de bisschoppenvergadering

Op dins­dag 9 ok­to­ber werd de maan­de­lijkse bis­schop­pen­ver­ga­de­ring gehou­den. Bij de af­slui­ten­de Eucha­ris­tie­vie­ring heb ik deze homilie gehou­den.

Homilie

9-5

Bis­schop-zijn is voor niemand van ons
een baan van negen tot vijf,
net zo min als de taak van de se­cre­ta­ris-generaal.
Er zijn vele zaken die onze aan­dacht vragen
en er zijn bijna voort­du­rend dead-lines
die moeten wor­den gehaald,
brandjes die moeten wor­den geblust.

Gregorius de grote

We vin­den het vast en zeker heel herken­baar
als we op het feest van Gregorius de Grote
de vader­le­zing bid­den
waarin deze heilige paus en kerk­le­raar
de veel­heid van zijn taken beschrijft
en ver­zucht dat hij niet meer in staat is
- zoals toen hij monnik was -
zijn geest in­ge­keerd te hou­den
en onver­deeld op hemelse zaken gericht.
Dat over­komt ons ook!
Maar de troost van paus Gregorius is
- zo blijkt aan het einde van die vader­le­zing -
dat hij de last van zijn ambt draagt
uit liefde voor Christus:
“Uit liefde voor Christus
spaar ik me immers niet,
als het erom gaat Hem te ver­kon­di­gen”.
Caritas Christi urget nos!

Het eerste gebod

Meteen na de parabel van de barm­har­tige Samari­taan,
die het tweede gebod van de liefde tot de naaste illustreert,
plaatst Lucas het bezoek van Jezus
aan Maria en Marta,
dat gelezen kan wor­den
als een onderstre­ping van het belang
van het eerste gebod, van de liefde tot God,
het belang van de liefde­volle aan­dacht
voor het woord van God
dat Jezus verkon­digt en belichaamt.
Marta wordt in beslag geno­men
door de zorgen voor de maal­tijd,
door alles waar­van zij wellicht denkt
dat de gast­vrij­heid dit van haar vraagt.
Zij maakt zich druk over een veel­heid, “over veel dingen”,
terwijl maar weinig,
eigen­lijk maar één ding, nodig is.

Het unum necessarium

Er zijn veel tekstvarianten over­ge­le­verd
van dit laatste deel van Jezus’ ant­woord,
maar het is dui­de­lijk dat het
niet alleen gaat
over het aantal gerechten
dat nodig is voor de maal­tijd van deze hoge gast.
Ook hoeft hier niet
een voor­keur voor het con­tem­pla­tieve leven
uit begrepen te wor­den
boven een leven in ac­ti­vi­teit.
De Heer zelf heeft ons het voor­beeld gegeven
van een actief, rondtrekkend leven.

De rijke jongeman

Dat “unum necessarium”,
dat ene dat nood­za­ke­lijk is,
komt later terug in het Lucas-evan­ge­lie
waar Jezus de rijke jongeman ontmoet:
“Toch ontbreekt u een ding”
en dat ene dat ontbreekt
blijkt zo be­lang­rijk
dat Jezus zal zeggen
dat het moei­lijk is voor wie geld heeft
om het ko­nink­rijk Gods binnen te gaan (Lc. 18, 24).
Het grote bezit weerhield de rijke jongeman ervan
alles te verkopen en Jezus te volgen.

Con­tem­pla­tief in de actie

Het gaat in ons evan­ge­lie dus niet zozeer om een keuze
voor actief of con­tem­pla­tief leven,
maar het gaat erom bij Jezus te zijn;
dat “unum necessarium” is de bron
die nooit mag ont­bre­ken.
Zonder die bron wordt ons spreken en han­de­len
kil en koud, functioneel en zake­lijk
of emo­tio­neel en violent;
vanuit die bron
wordt het de liefde van Christus die ons dringt
en krijgt de veel­heid van ac­ti­vi­teiten
een samenhang, een een­heid.
We zijn dus ge­roe­pen om con­tem­pla­tief
in de actie te zijn.

Dat de Heer ons mag geven
dat uit ons rusten bij Hem,
uit ons luis­te­ren en Hem aan­dacht geven
al onze ac­ti­vi­teit zal voort­vloei­en,
zodat die het stempel draagt
van het ene dat nood­za­ke­lijk is.

Moge Gods goed­heid ons dat geven.