Antoine Bodar ere-kanunnik

Dank voor zijn inzet...

Dins­dag­avond was ik in de kerk en het college van Santa Maria dell' Anima, waar ik de eer had de benoe­ming van dr. Antoine Bodar bekend te maken tot ere-kanun­nik van het ka­the­draal kapit­tel van het bisdom Haar­lem-Am­ster­dam. Aan het einde van de homilie (zie hier­on­der) mocht ik hem de oor­konde uitreiken en een kanun­niken­man­teltje over­rei­ken als teken van de waar­de­ring voor de inzet van dr. Antoine Bodar voor het katho­lie­ke geloof, in het bij­zon­der in de media.

Onder de Duitse ori­gi­nele tekst is een Neder­landse vertaling te lezen.

Antoine Bodar

Onlangs heeft Antoine Bodar de 75-jarige leef­tijd bereikt en dat was de directe aan­lei­ding om hem deze benoe­ming te verlenen. De woor­den waar­mee ik Antoine Bodar heb toe­ge­spro­ken zijn hier­on­der na te lezen. Aan het eind van de Eucha­ris­tie­vie­ring heeft ook de rektor van het college daar een woord van felici­ta­tie aan toe­ge­voegd.

Antoine Bodar heeft in de media, door tal­loze publi­ca­ties, TV-uitzen­dingen, optre­dens in den lande een grote bete­ke­nis voor de katho­lie­ke kerk in Neder­land.

Santa Maria dell' Anima

De Santa Maria dell' Anima is een Duits­ta­lig college - voor alle Duits­ta­lige lan­den - maar gesticht door een echtpaar uit Dordrecht. Het ligt vlak bij het Piazza Navona, een bekende toe­ris­tische trek­pleis­ter. Nog steeds heeft ook de Neder­landse kerk­pro­vin­cie een band met dit college, waar bij­voor­beeld kar­di­naal Bernardus Alfrink heeft gewoond tij­dens zijn studie in Rome en waar ook nu Neder­landse pries­ters ver­blij­ven.

Feestdis

Na de Eucha­ris­tie­vie­ring in de kerk van Santa Maria dell' Anima, in con­ce­le­bra­tie met rector Prel. F. X. Brandmayr en de pries­ter-huis­ge­no­ten van dit college was er een fees­te­lij­ke maal­tijd waarbij Antoine Bodar een dank­woord ge­spro­ken heeft.

Homilie Santa Maria dell’ Anima

(evan­ge­lie Mc. 8, 14-21)

Kein Brot

Die Jünger sitzen mit Jesus im Boot auf dem See; sie haben das Essen vergessen und sie haben nicht mehr als ein Brot dabei; Sie erleben einen Mangel, obwohl es nicht so ganz dra­ma­tisch erscheint. Sie sitzen im Boot und können den Bedarf nicht decken, indem sie sich genügend Brot erwerben. Die Jünger haben selbst das Brot vergessen und wer­den über ihren dummen Fehler unglücklich sein.

Sauerteig

Jesus nutzt diese Situation, um seine Jünger vor dem Sauerteig der Pharisäer und Herodes zu warnen. Die Pharisäer und Herodes hatten eines gemeinsam: Sie strebten nach Ansehen, Ehre, Reichtum, Macht und Kontrolle. Bedrohungen in diesem Bereich brachten sie zusammen. Ihr Denken und Streben bleibt daher in menschlichen Rahmen gefangen. Genau diesem so weit verbreiteten Streben nach Ansehen, Reichtum und Macht wirkt die Befolgung der evan­ge­lischen Räte von Armut, Keuschheit und Gehorsam entgegen. Dieses menschliches Streben, dass sich auf die eigene Herrlichkeit und Macht konzentriert, ist der Kern der Versuchungen, denen Jesus zu Beginn seines öffentlichen Lebens widerstehen musste. Wir wer­den diese Episode natürlich am ersten Sonntag der Fastenzeit wie­der mal lesen und hören.

Materielle Gegenstände

Hier ist ein Kontaktpunkt zu den Jüngern im Boot, die vergessen haben, das Brot mitzunehmen: Die kümmern sich um etwas, das aufgrund ihrer Nachlässigkeit fehlt, um materielle Gegenstände, um Laibe, die sie ver­mis­sen. In diesem Sinne befassen die Jünger sich auch mit ihrer eigenen Zukunft - von der sie hoffen, dass die herrlich sein wird - und mit dem Platz, den sie im Reich ihres Herrn einnehmen wer­den.

Wie Er gesorgt hat...

Aber sie denken damit in Kate­go­rien menschlicher Fähigkeiten, des Besitzes, menschlichen Versagens oder menschlichen Erfolgs. De Sorge um den Brotmangel ist Zeichen dafür, das die Jünger auf eigene Vorsehung bauen, ihr Leben im menschlichen Rahmen verstehen.
Der Herr antwortet seinen Aposteln, indem er auf die Erfahrungen hinweist, die sie bis zu diesem Zeitpunkt gemacht hatten. Er erinnert daran wie der Herr für sie gesorgt hatte, wie er dafür gesorgt hatte, dass niemand an irgendetwas Mangel hatte und alles reichlich vorhan­den war.

Ich werde mit dir sein

Die Worte des Herrn gelten auch für uns: Sie laden uns ein, darüber nachzu­denken, was der Herr für uns getan hat, darüber nachzu­denken, wie unser Leben bisher verlaufen ist, und darin seine Hand, Gottes Vorsehung, zu erkennen, damit wir uns seine Vorsehung anvertrauen.
Diese Vorsehung Gottes ist Kern und Funda­ment unseres Vertrauens: Der Herr hat sich um uns gekümmert. Er hat mich nicht verlassen. Ich war ein Sünder, Er hat mir vergeben; Ich hatte eine harte Zeit. Er gab mir einen Ausblick. Ich bemerkte, dass ich unzulänglich war, aber er war da und führte mich weiter. Er hat mich gerettet, Er hat mich geführt, Er war immer da, Er ist meine Zukunft.
Nicht der Sauerteig der Pharisäer, das Streben nach Ehre, Positionen, menschlichem Erfolg, son­dern Loslassen, Hingeben und Vertrauen. Die Zusicherung des Glaubens lautet: Ich werde mit dir sein.

Antoine Bodar

Heute darf ich in dieser Eucha­ris­tie Gott danken für all seine Gaben, und insbeson­dere möchte ich dem Herrn heute für die Gabe des Lebens und der Werke von Antoine Bodar danken. In einem dreivier­tel Jahrhun­dert, in mehr als 27 Pries­terjahren, haben Sie, Antoine, einen außergewöhnlichen Beitrag zur Verkündigung des katholischen Glaubens geleistet.

Fernsehen

Viele wun­der­ba­re Programme im natio­nalen Fernsehen - ich denke zunächst spontan an "Eeuwigh gaat voor ogenblick", die Serie über Assisi und Franziskus, die über Paulus, die Weih­nachtssendungen, aber es gibt noch viel mehr. Wenn es um eine katholische Position zu sensiblen Themen ging, waren Sie immer bereit, die katholische Vision in den am häufigsten gesehenen Programmen als Frontkämpfer dar zu legen und zu erklären - wie ein Miles Christi. So haben Sie oft ihre Stimme erhoben gegen die Tendenzen einer säkula­risierende, zunehmend deka­dente Kultur.

Ökume­nische Bedeutung

Darüber hinaus gab und gibt es Ihre Lehrtätigkeit an den Universitäten von Leiden und Tilburg, Ihre unzähligen Auftritte im ganzen Land - Vorträge, Foren, Versammlungen, heilige Messen - und es gibt viele Bücher und andere Veröffentlichungen, durch die Sie zu einer gründlichen Reflexion beigetragen haben im Feld der Spiritualität, Kultur, Glaube. All dies hatte und hat auch in den Niederlan­den eine große ökume­nische Bedeutung. Pro­tes­tan­tische Stu­den­ten sind Ihre treuesten Fans.

Willems-Orden

Der frühere Ministerpräsident Dries van Agt hat einmal gesagt, dass Ihr Engage­ment die höchste kirchliche Variante des Militär-Willems-Ordens verdient, das ist die höchste militärische Auszeichnung, die die Niederlande kennen, aber ich kann sie Ihnen lei­der nicht geben. Ich komme heute mit einem Tribut, den Sie hoffentlich schätzen und in aller Einfachheit annehmen und der ein Zeichen großer und aufrichti­ger Wertschätzung für Ihren außeror­dentlichen Dienst als Pries­ter, Jour­na­listen und Gelehrten ist. Sie wollten all dies tun und Sie wer­den es weiterhin tun als Dienst an Christus und seiner Kirche und daher als Dienst an vielen Menschen. Vielen Dank dafür. Ich darf also jetzt bekannt geben dass der Bischof von Haar­lem-Am­ster­dam in Anerkennung dieser Verdienste Sie ernannt hat zum ehren-Domkapitular.

Neder­landse vertaling:

De leer­lin­gen zitten met Jezus in de boot op het meer; zij hebben het voedsel vergeten en ze hebben niet meer dan één brood; ze ervaren dus een nood, al mag die ook niet zo dra­ma­tisch lijken; ze zitten in de boot en kunnen niet in de nood voor­zien door brood in te slaan. De leer­lin­gen zelf zijn in gebreke ge­ble­ven en dus zullen ze zich onge­luk­kig voelen over hun domme fout.

Die situatie grijpt Jezus aan om Zijn leer­lin­gen te waar­schu­wen voor het zuurdeeg van de Fari­zeeën en Herodes. De Fari­zeeën en Herodes had­den één ding gemeen: zij streef­den naar perfectie, eer, macht en zeggen­schap. Drei­gingen op dat terrein brachten hen bij elkaar. Hun denken en streven blijft dus in men­se­lijke kaders gevangen. Het is precies dit zo alge­meen verbreide streven dat wordt tegen gegaan door de navol­ging van de evan­ge­lische raden van armoede, zuiver­heid en ge­hoor­zaam­heid. Dit op eigen glorie gerichte men­se­lijk streven is de kern van de beko­ringen die Jezus aan het begin van Zijn open­baar leven moest weerstaan; we zullen die episode op de eerste zon­dag van de Vasten na­tuur­lijk weer lezen en horen.
Hier ligt een raak­punt met die leer­lin­gen in de boot, die het brood vergeten hebben mee te nemen: ze maken zich zorgen over iets wat niet goed is gegaan door hun nala­tig­heid, over mate­rië­le voorwerpen, bro­den die zij missen. In deze zin zijn zij ook bezig met hun eigen toe­komst - waar­van zij hopen dat die glorieus zal zijn - en met de plaats die zij zullen gaan bekle­den in het rijk van hun Heer.
In beide gevallen denken zij in cate­go­rieën van men­se­lijk kunnen, van bezitten, van men­se­lijk falen of men­se­lijk succes. Zo staat de zorg om het gebrek aan brood als het ware symbool voor het bouwen op eigen voor­zienig­heid, op de men­se­lijke kaders.

De Heer ant­woordt Zijn apos­te­len door te wijzen op de erva­ringen die ze tot dan toe had­den opgedaan: hoe de Heer voor hen gezorgd had, hoe Hij op andere momenten van nood en gebrek aan brood, ervoor gezorgd had dat niemand iets tekort kwam en alles over­vloe­dig aanwe­zig was.

Die woor­den van de Heer gel­den ook voor ons: ze nodigen ons uit om terug te denken aan wat de Heer voor ons heeft gedaan, om te bedenken hoe ons leven tot nu toe verlopen is en daarin Zijn hand, Gods voor­zienig­heid in te herkennen
en dan ook tot overgave te komen, door het streven, het willen hebben en hou­den, men­se­lijke voor­zienig­heid los te laten.
Dit hoort tot onze diepste over­tui­ging en het is de grond van ons ver­trouwen: de Heer heeft voor mij gezorgd. Hij heeft mij niet in de steek gelaten. Ik was een zon­daar, Hij heeft mij ver­ge­ven; Ik had het moei­lijk, Hij gaf mij uit­zicht; Ik merkte dat ik tekort schoot, maar Hij was er en heeft mij ver­der geleid. Hij heeft mij bewaard, Hij heeft mij geleid, Hij was er altijd, Hij is mijn toe­komst.

Niet het zuurdeeg van de Fari­zeeën, het streven naar eer, naar posities, naar men­se­lijke successen, maar loslaten, overgave en ver­trouwen. Onze geloofszeker­heid is: Hij zal er zijn.

Vandaag mag ik met U God danken voor al Zijn gaven in deze Eucha­ris­tie en in het bij­zon­der wil ik vandaag de Heer danken voor de gave van het leven en werken van Antoine Bodar. In de driekwart eeuw van Uw leven, in meer dan 27 pries­ter­ja­ren, hebt U, Antoine, een uitzon­der­lijke bijdrage gegeven aan de ver­kon­di­ging van het katho­lie­ke geloof. Vele prach­tige pro­gram­ma’s op de natio­nale tele­vi­sie - ik denk spon­taan het eerst aan “Eeuwigh gaet voor ogenblick”, de series over Fran­cis­cus, Paulus, de kerstuitzen­dingen, maar er is veel meer. En als het ging om een katho­liek stand­punt in gevoelige kwesties was U steeds bereid om als een strij­der in de frontlinie - als een Miles Christi - in de meest bekeken pro­gram­ma’s de katho­lie­ke visie uit te leggen en toe te lichten. Vaak was U een tegen­ge­luid in een secu­la­ri­se­rende, steeds deca­denter cultuur.
Daar­naast was en is er Uw on­der­richt aan de Uni­ver­si­teiten van Leiden en Tilburg, Uw ontel­ba­re optre­dens in heel het land - lezingen, fora, bij­een­komsten, heilige Missen - en zijn er de zeer vele boeken en andere publi­ca­ties waardoor U hebt bij­ge­dragen aan be­zin­ning, ver­die­ping, spiri­tua­li­teit, cultuur, geloof. Dat alles had en heeft ook een grote oecu­me­nische bete­ke­nis in Neder­land. Pro­tes­tantse stu­den­ten zijn Uw trouwste fans. Oud-minister presi­dent Dries van Agt heeft eens gezegd dat Uw inzet de hoogste ker­ke­lijke variant van de Mili­tai­re Willemsorde verdient, dat is de hoogste mili­tai­re onder­schei­ding die Neder­land kent, maar die kan ik U helaas niet geven. Ik kom vandaag met een eerbe­wijs, waar­van ik hoop dat U het in eenvoud wilt aan­vaar­den en dit wilt zien als een teken van grote en oprechte waar­de­ring voor Uw bui­ten­ge­wone dienst als pries­ter, jour­na­list en weten­schapper. U hebt dit alles willen doen en blijft het gelukkig doen als een dienst aan Christus en Zijn kerk en dus als een dienst aan vele mensen. Harte­lijk dank hier­voor.

Ik mag dus hierbij bekend maken dat de bis­schop van Haar­lem-Am­ster­dam U heeft benoemd tot ere-kanun­nik van het bisdom Haar­lem-Am­ster­dam.