Willibrord kwam leven brengen...
Wereldjongerendag in Bisschopshuis
Overweging Bezinning - gepubliceerd: zondag, 5 april 2020 - 1224 woorden
Zondagmiddag 5 april vierden we de jaarlijkse Wereldjongerendag in het bisschopshuis. Het thema was ‘Bringing life’ (leven brengend). Dat is precies wat de heilige Willibrord deed toen hij als missionaris naar ons land kwam. Hoe kunnen we iets van hem leren, iets van het vuur dat in hem brandde, ontvangen en uitdelen aan anderen?
Het behoeft al geen vermelding meer dat het hele programma ge-live-streamd moest worden, omdat Corona niet toeliet dat het een real-life-bijeenkomst was.
Hieronder is een samenvatting te vinden van de lezing die ik daarover heb gehouden. Het hele programma met ook de aanbidding en zegen, de getuigenissen en het creatieve gedeelte is te volgen via het YouTube-kanaal van het bisdom vanuit de kathedraal:
Missionaris, gekomen van over de zee
- Willibrord leefde van 658 tot 739 en is de patroonheilige van ons bisdom Haarlem-Amsterdam. Hij is onze hoofdpatroon,
- Bonifatius en zijn gezellen zijn de bij-patronen. Dat zijn allemaal heiligen die ons hebben gemissioneerd, zij hebben het evangelie hier gebracht.
- Willibrord is onze patroon omdat hij met ons bisdom is verbonden en er gewerkt heeft als missionaris. Hij was niet bisschop van Utrecht maar aartsbisschop van de Friezen, al was een van zijn zetels lange tijd in Utrecht gevestigd, althans het klooster dat hij daar stichtte was een van zijn belangrijkste rustpunten. En onder die Friezen waarvan Willibrord dus aartsbisschop was, waren de West-Friezen prominent; de meeste Friezen woonden in wat nu het bisdom Haarlem-Amsterdam is.
- Vroeger omvatte ons bisdom - toen nog bisdom Haarlem geheten - trouwens ook de provincie Zuid-Holland en daar ligt de monding van de Rijn, bij Katwijk. Dat is de plaats waar Willibrord ons land is binnen gekomen, althans volgens Alcuinus (735-804) die bijna zestig jaar na Willibrord’s dood een levensbeschrijving heeft gemaakt (hoofdstuk 5). Volgens andere historici is het waarschijnlijker dat hij in Noord-Frankrijk of bij de monding van de Schelde is geland.
- Er zijn verder allerlei Willibrordusputten, die door Willibrord geslagen zouden zijn en waardoor hij de bevolking voorzag van drinkwater. In totaal zijn er meer dan twintig van zulke putten verspreid over heel Nederland, maar de meest bekende bevindt zich in Heiloo in het centrum van het dorp bij het witte kerkje. Die put is dus niet de Runxputte, de put die zich op het heiligdom van Onze Lieve Vrouw ter Nood in Heiloo bevindt, maar een andere put die in de loop van de tijd een paar keer is hersteld en veranderd en er nu zo uitziet als je op het plaatje ziet. Deze zeer oude put geeft een aanwijzing dat Willibrord hier heeft gewerkt.
- Willibrord kwam dus niet uit ons land, maar uit Engeland, Northumbria. Zijn ouders waren pas bekeerde, vurige christenen en vrome, godsdienstige mensen. Zijn vader, Wilgils, is later zelf in het klooster getreden.
- Zijn ouders vertrouwden Willibrord al jong toe aan het klooster van Ripon bij York als oblaat om daar onderwezen te worden. Willibrord is in dat klooster ingetreden, maar toen hij twintig was wilde hij strenger leven en hij kreeg een verlangen naar de peregrinatio, dat is een pelgrimstocht die een missietocht is, om het geloof te verkondigen.
- Omdat de Ierse abdijen bekend stonden om hun grote gestrengheid en de kwaliteit van hun wetenschappelijk onderricht, vroeg en kreeg hij toestemming van de abt om daarheen te gaan, hij werd monnik in Rathmelsigi.
- Daar is Willibrord priester gewijd en toen hij 33 jaar oud was is hij met elf (sommigen zeggen twaalf) gezellen naar onze streken gekomen. Hij zocht en kreeg steun van hofmeier Pepijn II , die net een overwinning had behaald op de Fries Radboud (maar die strijd met de Friezen ging op en neer, pas na 719 was de weg naar Friesland weer vrij voor de missionarissen). Willibrord is met een paar gezellen naar Radboud geweest om hem Christus te verkondigen, maar zonder succes.
- In 691 ging Willibrord naar Rome om relieken te krijgen voor de kerken die hij wilde bouwen, in 695 werd Willibrord in Rome tot bisschop gewijd, volgens Alcuinus in de Sint Pieter, maar volgens de bekende monnik en kerkleraar Beda Venerabilis (672-735) die ook uit Northumbria komt en meer een tijdgenoot is van Willibrord, gebeurde dat in de Sint Caeciliabasiliek, op het feest van die heilige.
- Willibrord doorkruiste een groot gebied vermoedelijk van Denemarken en Helgoland (tegen Denemarken) tot aan Luxemburg en België, waarbij hij een aantal jaren met Bonifatius samenwerkte. In het hoge noorden bij Radboud - voor wie hij moedig getuigde - en bij de Denen had Willibrord weinig succes, toen ging hij maar terug naar andere gebieden.
- Hij heeft op verschillende plaatsen kerkjes gebouwd en kloosters gesticht. Soms had Willibrord aparte acties: zo doopte hij drie mannen in een bron die door de heidenen werd vereerd als heilige bron die niemand aan durfde te raken. Iedereen dacht dat Willibrord dood neer zou vallen, maar dat gebeurde niet. Zo liet hij de heidenen de macht van de God van de christenen zien. Ook op Walcheren deed hij zoiets: daar verbrijzelde hij een heidens heiligdom.
- Van Willibrord worden ook enkele wonderen verhaald, waaronder verschillende wijnwonderen: in het klooster van Echternach bijvoorbeeld, was nog maar één vat wijn en daar zat niet veel meer in. Willibrord kwam in de kelder, stak zijn staf in het vat en het vat begon zich geheel te vullen en zelfs over te lopen. De keldermeester kreeeg van Willibrord het consigne om niemand hierover te vertellen voor zijn dood.
- Op 81 jarige leeftijd was dat zover en is hij gestorven en in Echternach begraven, de laatste tien jaar van zijn leven woonde hij daar. Dit betekent dat hij bijna veertig jaar - met de laatste tien jaar Echternach erbij bijna vijftig jaar - in onze streken heeft gewerkt.
- Hoe kun jij uitdelen van je geloofservaring naar het voorbeeld van Sint Willibrord en wat is daarvoor belangrijk?
- Willibrord kreeg een goede christelijke opvoeding met eerlijkheid en soberheid en vorming in het gebed
- Willibrord was vurig, zocht verdieping en koos voor méér: hij ging voor radicaliteit (in Rathmelsigi)
- Hij was bezield om het geloof door te geven en bezielde anderen om datzelfde te doen (met elf gezellen gingen zij op weg)
- Hij ging met overleg te werk, vroeg raad en zocht hulp (hij ging Pepijn die al christen was en het Frankische rijk bestuurde, die wees hem geschikte plaatsen om te beginnen)
- Hij gebruikte de hulpmiddelen die hem konden helpen (indruk maken door een heidens heiligdom te vernietigen of te dopen in een heidense bron; pauselijke zegen en relieken, 691)
- Niet zoeken, niets weigeren (dit devies van Johannes XXIII was ook dat van Willibrord die door Pepijn in 695 naar Rome werd gestuurd om zich door de paus tot bisschop te laten wijden. Hij vond dat hij de kwaliteiten miste en de eer niet waardig was, maar toen Pepijn en anderen aandrongen, deed hij het).
- Willibrord ging er op uit, hij kwam onder de mensen, zocht de mensen op, moest af en toe naar een ander gebied gaan omdat het ene niet lukte maar hij gaf niet op.
- Hij stichtte kloosters en kerken die ook centra waren waar ziekenzorg was, scholing, bedrijvigheid. Zo trok hij de mensen ook met andere zaken, wist hij het gewone leven met het geloof te verbinden en gaf hij aan mensen een gemakkelijker toegang tot het geloof via de dagelijkse dingen waarin dat geloof tot uiting kwam.
