Wat denkt hij wel, dat hij is...; over roddel en kwaadsprekerij (14e zondag B)

Een woord over de Canadese internaten

Zondag 4 juli was ik voor de Eucha­ris­tie­vie­ring in de Vredes­kerk in Am­ster­dam, waar ze ook kunnen merken dat het ker­ke­lijk leven weer op gang komt. Na­tuur­lijk hopen we dat het steeds die kant mag opgaan naar meer vrij­heid. In het evan­ge­lie (Mc. 6, 1-6) hoor­den we de mensen van Jezus' vader­stad nega­tief en lelijk over Hem praten. Roddel en kwaad­spre­kerij... dat gebeurt nog steeds... En er was een vraag naar die Canadese internaten.

De internaten voor inheemse kin­de­ren

Na afloop van de Mis vroeg één van de kerk­gan­gers me over de internaten voor Canadese inheemse kin­de­ren. Meer dan 150.000 van hen wer­den in een periode van zo'n 130 jaar (tot 1996) door de Canadese over­heid in internaten geplaatst, vele daar­van katho­lie­ke in­stel­lingen. Sinds 1991 is door betrokken katho­lie­ke reli­gi­euze in­sti­tu­ten en bis­dom­men afstand geno­men van dit systeem. In die internaten heeft psy­chi­sch mis­bruik, geweld en seksueel mis­bruik plaats gevon­den, in zo'n mate dat er sinds 1991 door de be­tref­fen­de bis­dom­men en reli­gi­euze in­stel­lingen verontschul­digingen zijn uit­ge­spro­ken en processen van gene­zing en ver­zoe­ning zijn ingezet. Do­cu­menten daarover zijn te lezen op een speciale afdeling voor het thema “indigenous peoples” van de web­si­te van de Canadese Bis­schop­pen­con­fe­ren­tie (dat geeft al aan hoe groot deze wond is):

• Indigenous Peoples - Canadian Conference of Catholic Bishops (cccb.ca)

De laatste tijd zijn de begraaf­plaatsen van deze internaten in het nieuws geweest; het gaat om graven die niet gemar­keerd zijn met een kruis of gedenksteen. Het gaat om kin­de­ren die in de internaten gestorven zijn, velen van hen tij­dens griep-epidemieën, door pneumonia of door tuberculosis (900 leer­lin­gen alleen al door deze ziekte). De ‘heropvoe­ding’ van de kin­de­ren en de arme­lijke en harde omstan­dig­he­den hebbent geen goed gedaan aan het klimaat op de internaten. De medische omstan­dig­he­den waren slecht, het pande­mische karakter maakte dat veel kin­de­ren tege­lijker­tijd stierven en de kin­de­ren wer­den na hun over­lij­den niet gerepatrieëerd.

Op de web­si­te van de Canadese bis­schop­pen zijn - naast allerlei andere in­for­ma­tie - berichten te zien over ont­moe­tingen van de laatste pausen met slacht­of­fers en families. In de­cem­ber zal opnieuw een ont­moe­ting plaats vin­den, met paus Fran­cis­cus.

Het spreekt denk ik van­zelf dat ik niet goed op de hoogte ben van deze trieste ge­schie­de­nis die weegt op de ge­schie­de­nis van Canada en van de katho­lie­ke kerk waar­van bis­dom­men en reli­gi­euze in­sti­tu­ten bij deze over­heidspooli­tiek betrokken waren. Betrokken in­sti­tu­ten en bis­dom­men hebben verontschul­digingen aan­ge­bo­den en gaan de laatste der­tig jaar een weg van gene­zing van deze won­den. Onlangs nog heeft paus Fran­cis­cus zijn afschuw uit­ge­spro­ken naar aan­lei­ding van de nieuwe publi­ci­teit rond deze zaak, bij het Angelus van 6 juni:

“With sorrow I follow the news from Canada about the shoc­king discovery of the remains of two hundred and fifteen children, pupils at the Kamloops Indian Resi­dential School in the Province of British Columbia. I join the Canadian Bishops and the whole Catholic Church in Canada in expres­sing my closeness to the Canadian people, who have been traumatized by this shoc­king news. This sad discovery further heightens awareness of the pain and suffe­rings of the past. May the political and religious authorities in Canada continue to work together with determination to shed light on this sad event and humbly commit themselves to a path of healing and reconciliation. These difficult times are a strong call for everyone to turn away from the colonial model and also from the ideological colonizations of the present, and walk side by side in dialogue, mutual respect and recognition of the rights and cultural values of all the daughters and sons of Canada. We commend to the Lord the souls of all the children who have died in the Canadian resi­dential schools, and we pray for the grief-stricken indigenous families and communities of Canada.”

Tijdens de Mis in de vredes­kerk heb ik de volgende Homilie gehou­den.

Wat denkt Hij wel!?

VEERTIENDE ZONDAG DOOR HET JAAR B

De tong

Het gemeenste wapen van de mens
is vaak zijn tong.
het is maar een klein onder­deel van het lichaam,
maar het zit een beetje los,
het komt ge­mak­ke­lijk in actie.
Als je iemand een klap geeft,
voel je dat mis­schien vijf minuten
Die klap gaat wel over,
maar wat er achter zat vaak niet.
Meer dan de klap zelf,
voelen we het gees­te­lijk conflict.
En als je over de tong gaat,
als is er geen klap uitge­deeld,
kun je daar een leven lang
toch last van hebben,
het kan je leven zelfs bepalen.
Kin­de­ren die wer­den gepest
of geen liefde­vol thuis had­den,
dragen daar vaak een leven lang
de gevolgen van mee.
En een roddeltje is vlug ver­teld,
maar we zijn wel
verant­woor­de­lijk voor onze woor­den.

Kwaad­spre­kerij publiek

Roddel of kwaad­spre­kerij
gebeurt ook in de media
en niet alleen in de roddel­bla­den.
We her­in­ne­ren ons mis­schien nog
de politieman die vele jaren gele­den
met een groot arres­ta­tie­team
per helikopter op Schiermonnikoog werd opgepakt
Het hele verhaal over het misdrijf
dat hij had gepleegd,
bleek later verzonnen te zijn,
maar de man was intussen met naam en toe­naam
overal bekend.

Bescha­digd

Of Lucia de B. of kar­di­naal Pell,
die waren ver­oor­deeld
en pas uit­ein­delijk wer­den vrij­ge­spro­ken,
“gerechte­lijke dwalingen”,
noemt men dat.
Zo wor­den mensen
door valse beschul­digingen
en lelijke opmer­kingen
soms zwaar bescha­digd.
Mis­schien iets min­der hef­tig
maken we het bijna allemaal wel mee:
iemand zegt iets lelijks
om ons gehaat of zwart te maken.
Dat raakt ons.

Ze kennen Hem

Ook Jezus heeft iets derge­lijks mee­ge­maakt.
Hij komt in het evan­ge­lie van vandaag
in Zijn vader­stad,
Hij is er bekend,
de mensen weten wel wie Hij is.
Het zijn beken­den!
Maar ze moeten het niet
dat Hij zich anders gedraagt
dan de andere dor­pe­lin­gen,
dat zijn kop boven het maai­veld uitsteekt.

Hij valt op doordat Hij
verbluffend mooi
het woord voert in de synagoge
en omdat ze gehoord hebben
van de won­de­ren die Hij verricht.
Dan ont­staat er een sfeer van:
"Wat denkt Hij wel wie Hij is?
Hij is een timmerman uit het dorp,
maar Hij doet zich voor als ik-weet-niet-wie;
wat denkt Hij wel
dat Hij als een rabbi - een leraar - rondtrekt,
won­de­ren doet en preekt?"
Jaloezie zit er achter en afgunst,
ze vin­den Hem daar niet sympathiek
en aan­vaar­den zeker niet
dat Hij door God gezon­den is.
Jezus moet niet denken dat Hij méér is.

Stem­ming maken

Ze maken stem­ming tegen Hem
en de mensen laten zich door elkaar beïn­vloe­den;
dat heeft effect op Jezus,
het laat Hem niet onbewogen:
“Hij stond ver­won­derd over hun ongeloof”,
zegt het evan­ge­lie vandaag
en: "Hij kon daar geen enkel won­der doen,
behalve dat Hij een klein aantal zieken genas".

Geen won­der zon­der geloof

Jezus kan alleen maar won­de­ren doen
als we ervoor open staan,
als we iets van Hem ver­wach­ten,
als we geloven.
Als je toch niet gelooft,
er toch niet voor open staat,
zul je nooit het won­der zien,
zul je niet de hand van God herkennen.

Dat maken we zelf ook mee:
som­mi­ge mensen kunnen we gewoon niet bereiken
al doen we nog zo ons best,
een echt contact komt niet tot stand,
omdat daarvoor de open­heid er niet is.

“Een profeet wordt niet geëerd
in zijn eigen kring”

Verbin­ding maken?

Als we zelf nega­tief wor­den bejegend,
we merken dat open­heid ontbreekt,
is de verlei­ding
om zelf iets naars van die ander te zeggen
of er flink tegen in te gaan
om ons gelijk te bewijzen.
We proberen ons groter en sterker te maken
dan die ander.
Toch is dat vaak jammer, hoe be­grij­pe­lijk ook.
In feite maken we de kloof daardoor meestal groter.
Alle negatieve verhalen maken stem­ming,
de po­si­tie­ve insteek gaat verloren.
Maar voor wie weet te wachten en te zwijgen,
kan het moment komen
dat hij/zij verbin­ding kan maken.

Zo ver­ging het Jezus

Jezus heeft het lot van verwer­ping en afkeer
zelf gedragen,
Hij heeft geen banvloek afge­roe­pen
en is naar andere dorpen gegaan.
Hij heeft ervoor gekozen
om de minste te zijn.

Uit­ein­de­lijk hebben die negatieve kracht,
die kwaad­spre­kerij en die roddel
bij­ge­dragen aan de negatieve stem­ming
die Jezus aan het kruis bracht.

Bijt er eens op!

Dit geeft aan dat we voorzich­tig moeten zijn
met onze woor­den.
Denk na over wat je zegt,
of het juist is en goed wat we zeggen,
uit liefde tot God en de mensen.

Als die mensen van Jezus’ vader­stad
elkaar niet had­den opgestookt
in hun negatieve gevoelens,
hoe anders zou het dan verlopen zijn...!

Af en toe moeten we maar even
op onze tong bijten...