Sweelinck in de kathedraal

400e sterfdag

In de Sint |Bavo ka­the­draal in Haar­lem werd zon­dag 17 ok­to­ber ook (zie vorig bericht) de 400^e sterf­dag van Jan Pietersz. Sweelinck her­dacht. Op 16 ok­to­ber 1621 is deze com­po­nist gestorven, maar was hij eigen­lijk wel pro­tes­tant zoals veel publi­ca­ties stellen?

De titulair organist van de ka­the­draal, dr. Ton van Eck, speelde de 1^e, 2^e en 3^e variatie van psalm 140 aan het begin van de Hoog­mis, terwijl de 4^e en 5^e variatie op die­zelfde psalm aan het eind van de Mis wer­den gespeeld.

Na de Mis kwam ik nog even in gesprek met de musici van de ka­the­draal over de gods­diens­tige over­tui­ging van Sweelinck, die ik in mijn ope­nings­woord pro­tes­tant had genoemd. Is dat eigen­lijk wel zo? Kin­de­ren van Sweelinck schijnen katho­liek ge­ble­ven te zijn. Sweelinck zelf heeft veel katho­lie­ke kerk­mu­ziek gemaakt, maar ook koraalvariaties op het Geneefs psalter. Hij was katho­liek opgevoed, zelfs de buitenechte­lijke zoon van een pries­ter en nergens blijkt dat hij tot het pro­tes­tantse geloof is over­ge­gaan. Het was de tijd van de Alteratie - de overgang naar het pro­tes­tantse geloof en het verbod op de katho­lie­ke gods­dienst -, die in Am­ster­dam in 1578 plaatsvond. De katho­liek gewor­den Vondel schreef een graf­schrift voor hem. Hij was Am­ster­dams stadsmusicus en bespeelde in die kwali­teit het orgel van de oude Sint Nicolaas­kerk voor en na de pro­tes­tantse diensten, maar dat wil niet zeggen dat hij­zelf ook de nieuwe religie was toe­ge­daan.

Hoe het ook zij, hij heeft in ieder geval door zijn muziek een brug­func­tie vervuld en vervult die nog steeds...