Wij zijn geen marionetten....

De verloren zoon en de barmhartige vader, zondag 'Laetare'C

De verloren zoon - die eigen­wij­ze jongen die zijn eigen gang ging - stond centraal op de vierde zon­dag van de veer­tig­da­gen­tijd. Die zon­dag heet naar de Introitus (intredezang) ook wel zon­dag "Laetare", want op halfvasten straalt ons toch al iets van het licht van Pasen tegemoet. De kleur van het kazuifel (misgewaad van de pries­ter) is paars of roze.

Bij de uitgang van de kerk maakten ver­schil­lende mensen er een opmer­king over dat de cele­brant en de diaken geen roze gewa­den had­den gedragen en zelfs bood iemand aan een kazuifel in die kleur te kopen voor de ka­the­draal. Ik stond er van te kijken dat die kleur van halfvasten (en hal­ver­wege de advent) zo leeft in het katho­lie­ke geheugen.

De vraag naar het waarom van zoveel kwaad in de wereld - nu ook weer deze oorlog in Oekraïne - houdt veel mensen bezig. We ston­den erbij stil naar aan­lei­ding van de parabel van de verloren zoon.

We zijn geen marionetten

VIERDE ZONDAG VAN DE VEERTIGDAGENTIJD C zon­dag Laetare - ka­the­draal

Ingrijpende gebeur­te­nissen

We hebben allemaal soms weleens
een periode in ons leven nodig
die ons tot be­zin­ning brengt.
Dat kan soms door een vreug­de­volle gebeur­te­nis gebeuren
die ons vervult van dank­baar­heid en geluk,
maar meer ingrijpend en exis­tentieel zijn vaak nog
de nood en de moei­lijke erva­ringen
waar we echt mee moeten worstelen;
soms zijn die verbon­den
met dingen die we mis­schien zelf
ook niet helemaal goed hebben gedaan,
soms gaat het om gebeur­te­nissen
die ons zomaar over­ko­men:
ziekte en dood, zware tegen­val­lers
of denk ook aan de mensen in Oekraïne,
die ineens een oorlog over zich heen hebben gekregen.
Dat zet alles op z’n kop!
Maar het kan inder­daad ook zijn
dat een beslis­sing die we zelf hebben geno­men
- mis­schien omdat we dachten er beter van te wor­den -
toch allerlei nare gevolgen heeft.

Waar ik recht op heb...

Dat overkwam de verloren zoon
in de parabel die Jezus ver­telt.
Die jongen raakte in de ban
van wat hij allemaal kon doen
met het geld van zijn vader,
het erf­deel waar hij recht op had.
Maar zijn vader was nog helemaal niet dood!
Dus dat “deel van het bezit waar ik recht op heb”,
waar die zoon het over heeft,
is nog niet zo on­mid­del­lijk
als bezit van die zoon te be­schou­wen.
Toch gaat die vader mee in dat verhaal,
hij ver­deelt bij leven
zijn vermogen onder hen.
Waarom doet die vader dat?
Had hij niet beter kunnen zeggen:
“Daar komt niets van in”?

Toch grijpt God niet in...

Wel, die vader is een beeld van God.
Ze noemen deze parabel ook wel
de parabel van de barm­har­tige vader.
Die vader, God, res­pec­teert onze keuzes,
Hij heeft ons allemaal een vrije wil gegeven
en ook al wordt die vrije wil vaak beïn­vloed
door ver­keerde intenties,
door heb­zucht, haat of machtswellust
- om maar iets te noemen -
toch grijpt God niet in.
Als Hij dat wel zou doen
dan waren wij uit­ein­delijk maar marionetten,
maar God heeft ons gemaakt
tot mensen die verantwoor­ding dragen.
Hij zorgt er niet voor dat Poetin dood neervalt
of dat alle wapens niet meer func­tio­ne­ren,
maar hij heeft de mensen verstand gegeven,
vrij­heid én een geweten,
dus een soort aanvoelen van wat goed is,
met de bood­schap dat ie­der­een
verantwoor­ding af zal moeten leggen,
na dit leven, voor de troon van God.

Hoe kan God het laten gebeuren?

Vanuit ons men­se­lijk per­spec­tief
vin­den we dat vaak maar onbe­grij­pe­lijk:
hoe kan God dit toelaten,
hoe kan Hij dit laten gebeuren?
Het ant­woord kan ik U niet bevre­digend geven.
We kunnen er mis­schien wel iets van snappen,
want het is dui­de­lijk dat God
de men­se­lijke vrij­heid en verant­woor­de­lijk­heid
bovenaan stelt
- ook als dat men­se­lijk han­de­len
natuur- en klimaatrampen en oorlogen tot gevolg heeft -
maar uit­ein­delijk kunnen we het allemaal niet uitleggen
en is het kwaad een groot mysterie.
We weten bij­voor­beeld maar al te goed
dat plastics enorme schade aanrichten
aan klimaat en milieu
en dat dit zo niet goed kan gaan,
toch gaat het gebruik van plastics maar gewoon door...
Maar mensen moet hun roe­ping verstaan
en verant­woor­de­lijk han­de­len...
Dat is de opdracht aan ons van de hemelse Vader.

Hij res­pec­teert onze keuzes

Zo doet dus ook die vader in de parabel:
hij res­pec­teert de keuze van die zoon,
hoeveel pijn die keuze hem ook doet.
En hij wacht gedul­dig, vol erbarmen,
niet passief, maar actief uitkijkend naar die zoon,
die hij al in de verte aan ziet komen.

Hij inspireert ons

Zo doet God:
Hij inspireert ons met goede gedachten,
met mooie intenties,
met de kracht van Zijn Geest.
Open je hart en bid om die Geest
en alles wordt anders!
God hoopt en wacht
of wij onze harten
af willen stemmen op die Geest,
door een geest van dienst­baar­heid, geloof en liefde.
Hij ziet naar ons uit.

Toen de nood hoog was...

Voor die weggelopen zoon
die uitbun­dig genoten heeft
van het geld dat hij kreeg uit­ge­keerd
- alles voor zich­zelf -
voor hem kwam het moment van be­zin­ning pas
toen hij echt in nood kwam te zitten
en de gevolgen van zijn eigen han­de­len
zich keihard deden voelen.
Pas toen de nood heel hoog was,
kwam de gedachte aan zijn vader weer op...
Die nood had hem tot nede­rig­heid ge­dwon­gen.
“Hoeveel dagloners van mijn vader
hebben het beter dan ik”.

Terug...

Zo gaat het vaak.
Mensen maken keuzes uit heers­zucht of heb­zucht,
ik-gericht of verblind,
zo komen oorlogen ook tot stand
en ook de kleine strij­den
die er onder mensen kunnen woe­den.
De per­soon­lijke nood
en de moei­lijke erva­ringen
zijn het dan vaak
die ons tot be­zin­ning brengen
- wat is nu wer­ke­lijk be­lang­rijk? -
en die ons weer bezielen
met een geest van eenvoud en dienst­baar­heid
waardoor we op onze schre­den kunnen terug keren,
zoals die verloren zoon,
die een harte­lijk en begrip-vol welkom kreeg.

Open

Maar veel ellende wordt al voor­ko­men
wanneer we de goede God open vragen:
“Heer, wat wilt U dat ik doen zal”?
En als Hij kan zeggen:
“Jij bent altijd bij mij”.