Nieuwe kunst én kerkelijke onderscheidingen in Haarlemse kathedraal

Vrij­dag­mid­dag 21 ok­to­ber vond een bij­zon­der gebeuren plaats in de ka­the­draal: nieuwe kunst­werken van Jan Toorop en Gijs Frieling wer­den fees­te­lijk in gebruik geno­men. Drie grote motoren achter de res­tau­ra­tie van de ka­the­draal kregen hoge ker­ke­lijke onder­schei­dingen. Burge­mees­ter drs. Jos Wienen was bij dit fees­te­lijk gebeuren aanwe­zig.

Nieuwe mozaïeken van Gijs Frieling

De ka­the­draal was flink gevuld toen om 16.00 uur het symposium over de nieuwe kunst in de ka­the­draal begon nadat de aanwe­zigen eerst gelegen­heid had­den gekregen om de nieuwe kunst­werken te bewon­de­ren: kleur­rijke mozaïeken aan de de voorzijde van de ka­the­draal in het ingangspor­taal van Gijs Frieling. Bezoekers en gelo­vi­gen wor­den voor­taan uit­ge­no­digd om binnen te gaan door de Goede Herder, gekleed in een hedendaags fitnesspak, lopend door een weel­derige tuin, een paradij­se­lijke omge­ving. Het timpaan straalt een harte­lijk welkom uit. Boven de zij­in­gangen zijn natuurtaferelen te zien, bei­den beschenen door de zon. Op het timpaan ter linkerzijde is een leven­dige natuur met tulpen, hyacinten en narcissen (de bollenstreek is niet ver weg...). In de planten is een rups te zien, een pop en een vlin­der, een beeld van de ziel die van een vraat­zuch­tig aan de aarde gebon­den rups veran­dert in een vlin­der die zich vrij in het licht beweegt. Dat wil de ka­the­draal zijn: een plaats waar men God ontmoet en ver­an­de­ren kan, vrij kan wor­den... In het rechter mozaiek zien we sprinkhalmen die alles kaalvreten, die de zon verduis­te­ren en met rijpe korenaren wegvliegen. Het is een beeld van de ziel die de aarde uitbuit, de toegang tot God blok­keert en ongeremd zich alles toeëigent. Dit wil tot nadenken stemmen in de geest van de En­cy­cliek Laudato Sì van paus Fran­cis­cus.

De ramen van Toorop

In een van de straal­ka­pellen, toegewijd aan de H. Aloysius, zijn de ramen van Jan Toorop te zien. Jan Toorop kreeg een jaar na zijn beke­ring tot het katho­lie­ke geloof van bis­schop Callier de opdrachtom deze kapel te decoreren, maar dit kwam vooral door geld­ge­brek niet tot een goed einde. Vijf tegeltableaus wer­den ge­rea­li­seerd. Voor de ramen in de kapel zijn gedeelte­lijk ontwerpteke­ningen bewaard ge­ble­ven die nu zijn uitge­voerd. De ontwerpen voor zes ramen wer­den in 1989 op een veiling aan­ge­bo­den Het glazeniersduo Stef Hagemeier en Hein van Stiphout hebben met moderne technieken gepoogd de teke­ningen van Toorop zo getrouw moge­lijk naar glas te "vertalen". Een echtpaar en enkele stich­tingen hebben dit project finan­cieel moge­lijk gemaakt .

Symposium

Het symposium begon met een lezing van prof. dr. Paul van den Akker over de Tooropramen. Bij een daarop­volgende panel­dis­cus­sie was ook Jan Dibbets betrokken. Hij is de ont­wer­per van een ander nieuw kunst­werk in de ka­the­draal: de glas-in-lood-ramen in het mid­den­schip die zo'n vijf jaar gele­den in te­gen­woor­dig­heid van prinses Beatrix in gebruik wer­den geno­men. Samen met Gijs Frieling en glazenier Stef Hagemeier bespraken zij het "wat" en het "hoe" van de kunst onder gesprekslei­ding van Hester Alberdinck Thijm en Gijs Assmann.
Dit alles werd afgewisseld door prach­tige muziek: het Panis Angelicus van César Franck klonk met solitste Bobbie Blommesteijn. Hierbij bespeelde titulair organist dr. Ton van Eck het orgel, wat hij ook deed in het "Grand Choeur Dialogué" van Eugène Gigout, een in­druk­wek­kende com­po­si­tie voor twee orgels, waaribj Erik-Jan Eradus het tweede orgel bespeelde. De vijf (!) orgels van de ka­the­draal kwamen trouwens allemaal wel aan de beurt, in het inloop­pro­gramma of tij­dens het symposium.

Onder­schei­dingen

Voor­zit­ter van de Stich­ting Ka­the­drale Basiliek en vice-voor­zit­ter van het kerk­bestuur, mr. Joris Struycken, sloot het symposium af met de formele onderteke­ning van de over­drachtsakte van de kunst­werken waarna hij de overgang maakte naar de uit­rei­king van de onder­schei­dingen en de be­tref­fen­de personen tot hun verras­sing naar voren riep. Met het uitreiken van de ker­ke­lijke onder­schei­dingen werd het formele gedeelte van de mid­dag afgelsoten. Deze wer­den uit­gereikt aan Hendrik Duijts, die Ridder werd in de orde van Sint Sylvester, aan mw. Ineke Hetem, die even­eens de Sylvesterorde ont­ving en aan Wim Eggen­kamp die rid­der werd in de orde van de H. Gregorius de Grote. In een eigen bericht wordt inge­gaan op hun ver­diensten voor de ka­the­draal