Het Ad Limina bezoek - de vijfde dag (aangevuld)

Vrijdag 11 november bij paus Franciscus

Vrij­dag 11 no­vem­ber was de dag van de au­diën­tie met paus Fran­cis­cus en in de mid­dag de Mis in de basiliek van Sint Paulus buiten de muren; In de avond was er een gezellige ont­moe­ting met de nieuwe Neder­landse am­bas­sa­deur bij de heilige Stoel. Na­tuur­lijk een heel bij­zon­dere dag op de eerste plaats door de au­diën­tie bij de paus. Wat is daarover te ver­tellen?

Geen engelen

De au­diën­tie bij de paus was weer heel mooi. Die vond plaats in het apos­to­lisch paleis en ook de mede­wer­kers die in deze week mee waren, mochten de paus begroeten en ook voor hen had de paus een woord van bemoe­diging. Daarna begon het gesprek dat ruim an­der­half uur duurde. De paus wilde dat het in­for­meel zou zijn. Zo gaf hij aan het begin van het gesprek aan waar het water stond dat we kon­den pakken en waar de toiletten waren! "Want we zijn geen engelen". Vanaf het begin was er gelegen­heid om vragen te stellen, waarbij de paus ook aangaf dat we gerust kri­tiek op hem mochten hebben. Hij vond het beter dat dat in het gesprek gebeur­den dan wanneer we dat buiten zou­den doen.

Twee vragen

Zelf heb ik twee vragen gesteld. De eerste ging erover of de paus sug­ges­ties had voor de situatie waarin wij verkeren: een sterk gese­cu­la­ri­seerde situatie, waarbij meer dan de helft van de bevol­king zegt niet te geloven. Hij zei het be­lang­rijk te vin­den dat we bij de mensen blijven, ook bij die kleiner gewor­den kudde. Dat be­klem­toonde hij trouwens vaker: nabij­heid, daar­van moest het meer komen dan door grote acties op straat of op andere wijze. Het is uit­ein­delijk de Heer die de mensen kan trekken, het is genade. Voor ons bis­schop­pen benoemde hij vier "nabij­he­den": wees nabij aan God, dat is fun­da­men­teel. Wees nabij aan je broe­der bis­schop­pen, die broe­der­lijke een­heid is even­eens be­lang­rijk; wees nabij aan de pries­ters, voor wie de bis­schop een vader mag zijn en wees nabij aan het volk, aan de ge­meen­schap, dicht bij de mensen met de "geur van de schapen". Aan het einde van de ont­moe­ting zou hij hier op terug komen: verlies de moed niet in de woes­tijn, de Heer laat ook in de woes­tijn mooie bloemen bloeien. De paus bemoe­digde ons om met ver­trouwen door te gaan.

De paus bidt zijn brevier

In dit ver­band wees hij op de eerste lezing van het lezingenofficie van die ochtend, toevallig dezelfde als in het Neder­landse brevier: in het boek van de Makkabeeën zien we hoe de Joden onder druk wor­den gezet om de hei­dense ge­woon­ten en gebruiken te aan­vaar­den. Velen gaan daarin mee. Een kleine groep blijft trouw aan de Joodse gebruiken. Het is dezelfde situatie als die we nu zien: we wor­den onder druk gezet om hei­dense ge­woon­ten te aan­vaar­den, velen gaan erin mee, maar het is be­lang­rijk dat we de kleine groep die trouw blijft be­ge­lei­den en dicht bij hen zijn.

Kritiek op de paus

Een tweede vraag die ik heb gesteld was wat we moesten doen met kri­tiek op de paus. Som­mi­gen zeggen dat de paus de leer van de kerk veran­dert, met name op gebied van de seksua­li­teit, zoals samen­wo­nen en homo­sek­sua­li­teit. De paus was dui­de­lijk in zijn ant­woord: de leer van de kerk is niet veran­derd en veran­dert niet. Maar het heil, de verlos­sing is voor allen, ook voor dieven en moor­de­naars, hoe zou­den homo­sek­su­elen dan buiten­ge­slo­ten kunnen zijn? Maar het gaat erom niet te doen alsof dat niet zo is, alsof die mensen zijn buiten­ge­slo­ten. Het is be­lang­rijk om eerst dui­de­lijk te maken dat zij "binnen" zijn, bij de ge­meen­schap horen en een weg met hen te gaan. De paus wees erop dat in onze tijd veel meer homo­sek­sua­li­teit is dan in andere tij­den en dat we in onze omgang met de mensen daar reke­ning mee moeten hou­den. En als een homo­sek­su­eel komt biechten, moeten we naar hem luis­te­ren en kan hij ver­ge­ving krijgen. Kortom, de leer van de kerk blijft de leer van de kerk, maar in de pas­to­rale omgang mogen we niet het gevoel com­mu­ni­ce­ren dat mensen afge­schre­ven zijn, maar integen­deel dat heil en verlos­sing ook voor hem bestemd zijn en dat zij uit­ge­no­digd zijn om stappen te zetten.

Gender

Zo waren er nog vele thema's die aan de orde kwamen. Kar­di­naal Eijk stelde het punt van een do­cu­ment aan de orde over de gen­der ideo­lo­gie. De paus vond dat wel een goed idee en stelde voor dat de kar­di­naal zich in verbin­ding zou stellen met de prefect van het Di­cas­te­rie voor de ge­loofs­leer en zou helpen met zijn kennis als arts en moraaltheoloog om een goed do­cu­ment op te stellen.

Semi­na­rie

Aan het eind vroeg de paus ons nog goed op te letten bij het aan­vaar­den van kan­di­da­ten voor het semi­na­rie en aan­dacht te geven aan de vor­ming. Het gebrek aan roe­pingen mag geen excuus zijn om mensen aan te nemen die niet even­wich­tig zijn; daar zijn vaak problemen mee, met kan­di­da­ten die een dubbellleven lei­den. Een bis­schop bracht het terug­bren­gen van het aantal pries­ter­oplei­dingen in Neder­land in, maar daar­van zei de paus dat de bis­schop­pen en bis­schop­pen­con­fe­ren­ties daar zelf over moeten spreken en oor­de­len. Een semi­na­rie hoeft geen hon­derd se­mi­na­risten te bevatten, maar een leef­ba­re groep moet wel aanwe­zig zijn.

Verder verloop van de dag

Na de ont­moe­ting met de Paus was er buiten en in de Friezen­kerk een ont­moe­ting et de pers. In de mid­dag was de heilige Mis in de Sint Paulus buiten de muren met mgr. Ron van den Hout ( die ook jarig was) als hoofd­cele­brant. Daarbij dien­den onder meer een pries­ter­stu­dent van ons bisdom die in Rome een ver­volgstudie doet, Ignacio Jimenez Walker, en Nino Hoffmans, uit Am­ster­dam. In de avond was er een diner geor­ga­ni­seerd en aan­ge­bo­den door de am­bas­sa­deur bij de H. Stoel, H. Exc. Mw. Ruigrok. Ook aarts­bis­schop Gallagher was er bij met zijn se­cre­ta­ris. Het was een mooie gelegen­heid tot in­for­mele uit­wis­se­ling.