Van waarheid tot woke - een bezinning op een 'cultuur van censuur'
Nieuw boek van mgr. Rob Mutsaerts
Mgr. Mutsaerts is een vruchtbaar schrijver met een scherpe pen, maar wat je er ook van vindt: je moet hem nageven dat hij nadenkt over en betrokken is bij de grote vragen van deze tijd. "Van waarheid tot woke" is daar een uiting van die aansluit bij de wapenspreuk van deze bisschop: "Veritas liberabit vos", de waarheid zal U vrijmaken. Maar bestaat er wel een objectieve waarheid?
Grasduinen
Bij de Bisschoppenvergadering op dinsdag 10 oktober kregen de andere bisschoppen en ik het nieuwe boek van mgr. Mutsaerts cadeau. Ik heb het boek dus nog niet helemaal gelezen, terwijl ik dit schrijf, maar er in gegrasduind en hier en daar stukken tot mij genomen.
Cultuur van zelfcensuur
Mgr. Mutsaerts heeft een boeiende stijl en schuwt ‘prikkelend’ taalgebruik niet. "We leven in een cultuur van niet alleen censuur, maar ook zelfcensuur", schrijft hij al in de inleiding. Het komt erop neer dat je niet mag zeggen wat je denkt en vindt als je geen Johan Derksen heet, want je loopt constant het gevaar ‘gecanceld’ te worden.
Grote denkers
Maar zelf neemt Mutsaerts dus geen blad voor de mond. Hij steunt daarbij niet alleen op zijn eigen, soms ongezouten mening (maar er is wel over nagedacht), maar ook op die van grote denkers als Plato, Aristoteles, Thomas van Aquino, Pascal, Chesterton en C.S. Lewis en vele anderen. Het boek zal velen en zeker jongeren aan het denken zetten, zelfs al ben je het misschien lang niet (altijd) met de inhoud eens, want prikkelend en uitdagend is die inhoud zeker.
De methode van Socrates
Het is geen somber boek dat je bij de pakken doet neerzitten, moedeloos omdat het woke-evangelie - dat geen objectieve waarheid meer (er)kent - het échte evangelie van de Waarheid die Christus is, lijkt te vervangen. Nee! Het boek wil juist activeren en stimuleren om met argumenten het geloof te verdedigen.
De auteur zegt daarbij heel terecht dat je het daarbij niet moet zoeken in het bombarderen van je gesprekspartner met geloofswaarheden, maar dat zelfs apologetiek (geloofsverdediging) begint met luisteren: "Wil geloofsverdediging ook maar iets uithalen, dan is luisterbereidheid een harde voorwaarde: laat de jeugd jou iets leren voordat je hen iets leert. De socratische methode lijkt mij wel een goede hier: wissel van plaats: laat de leerling de leraar zijn, en de leraar de leerling. Wees oprecht geïnteresseerd in zijn mening, gedachten, ervaringen en argumenten, in zijn ziel. Stel vragen. Je hoeft het er niet uit te slaan, laat ze maar openbloeien".
En hoe sta ik erin?
Sommigen vragen me nu: hoe sta jij erin? Ik denk dat er in het boek van mgr. Mutsaerts heel goede stukken staan, zoals het gedeelte over het luisteren naar jongeren, wat ik aanhaalde. Ik denk ook dat er een filosofisch probleem is doordat het begrip van een objectieve waarheid wel ver van ozne horzion verdwenen is, een waarheid die uiteindelijk geworteld is in God de Schepper en Vader en in Jezus Christus, die de Weg, de Waarheid en het Leven is. Aan de andere kant denk ik dat het luisteren zoals dat in de Synode plaats vindt en de begeleiding die onze paus voorstaat, heel belangrijk is. Ook in het algemeen - en niet alleen bij jongeren - moeten we vertrekken vanuit die luisterhouding om te leren kennen waar mensen staan, hen met begrip en liefde tegemoet treden en begeleiden op de weg van Jezus Christus. Dat is en blijft belangrijk. En binnen de kerk moeten we "communio" zoeken en bevorderen.
Het boek is uitgegeven bij uitgeverij De blauwe tijger, het telt 160 bladzijdes en kost € 23.
