Co-Kathedrale Basiliek van Sint Nicolaas
Fotoserie van de inbezitname van de Bisschopszetel
Zaterdag 8 maart was het dan zover: we vierden de inbezitname van de co-kathedraal in Amsterdam. De hoofdstad van ons land Amsterdam werd bij het 750-jarig bestaan van de stad ook een bisschopsstad, een mooi cadeau van paus Franciscus, die een speciale boodschap had gestuurd voor deze bijzondere dag.
Na een kort verslag van deze dag laten we hier de boodschap van de Heilige Vader, paus Franciscus volgen, het decreet van de verheffing tot co-kathedraal in Nederlandse vertaling en de homilie die ik bij deze gelegenheid heb gehouden.
Tevens vindt U onderaan dit bericht een fotoserie van de inbezitname gemaakt door Wim Koopman.
Intocht
De Pontificale Eucharistieviering begon om 12.00 uur. Volgens protocol werd ik bij de ingang van de kerk verwelkomd door Vicaris Gerard Bruggink, proost van het kathedrale kapittel en Eric Fennis, de pastoor-deken die rector is van de co-kathedrale basiliek, en naar voren geleid. Na m'n kort gebed voor het heilig Sacrament en bekleding met de liturgische gewaden, trok de processie naar binnen.
Wie waren er?
Kardinaal Willem Eijk was erbij, evenals mgr. Hans van den Hende, bisschop van Rotterdam en voorzitter van de bisschoppenconferentie, en mgr. Everard de Jong, Militair Ordinaris en hulpbisschop van het bisdom Roermond. Ook mgr. Jan Thomas Limchua, Hoofd van de Missie a.i. van de Pauselijke Nuntiatuur concelebreerde. Mgr. Punt en mgr. Van Burgsteden waren op de voorste rij aanwezig in de kerk. Mgr. v.d. Ploeg, regionaal vicaris van het Opus Dei concelebreerde. Naast de leden van het kathedraal kapittel, liepen ook ridders en edelvrouwen van de kerkelijke Ordes van het H. Graf van Jeruzalem, van Malta en ridders en dames van de militaire Constantijnse Orde van Sint Joris mee in de stoet.
In de kerk waren onder meer staatssecretaris Teun Struycken, de voorzitter van de tweede kamer Martin Bosma en de Commissaris van de Koning Arthur van Dijk aanwezig, evenals enkele leden van de eerste en tweede kamer en de ambassadeurs van Hongarije en Ecuador.
De zang werd verzorgd door de Cappella Nicolai en leden van het Basilica Consort o.l.v. Chr. Winter, met C.J. Maters als organist.
Inbezitname
Aan het begin van de viering verwelkomde de rector van de co-kathedraal de gelovigen en alle genodigden. Daarna werd de boodschap van de paus voorgelezen door mgr. Limchua, terwijl plebaan en kanunnik Floris Bunschoten het decreet van de verheffing voorlas. Daarna begeleidde kardinaal Eijk me naar de bisschopszetel. Deze zetel is afkomstig uit de St. Jospehkerk in de Jansstraat in Haarlem, die kathedraal is geweest van 1853 tot de ingebruikname van de nieuwe kathedraal, die aan St. Bavo is toegewijd. De zetel is vliegensvlug helemaal opgeknapt en ziet er weer prachtig uit. Die zetel past bovendien goed bij het interieur van de Nicolaas. Bij de zetel kreeg ik door de kardinaal ook de staf van Egmond overreikt. Deze staf is normaal in het Catharijnenconvent in bruikleen gegeven maar met de afspraak dat die naar Haarlem (of nu Amsterdam) komt voor een bijzondere gelegenheid als een inbezitname.
Migrantengemeenschappen
Daarna werd de Eucharistie vervolgd met het Gloria. De voorbeden werden gedaan door verschillende mensen, onder meer uit migrantengemeenschappen en bijna allemaal vrouwen, want het was op deze dag ook internationale Vrouwendag, waaraan in die voorbeden bijzonder aandacht werd geschonken.
Toespraak van de Commissaris van de Koning
Aan het einde van de Mis spak de commissaris van de koning, Arthur van Dijk. Hij begon met te zeggen dat hij maar een "huis, tuin en keuken katholiek" was, maar vervolgens kwam er uit het hart een bijzonder mooi getuigenis over de taak waar we voor staan in de samenleving. Aan het einde van zijn toespraak brak de hele kerk uit in spontaan applaus, de eerste keer tijdens de indrukwekkende viering! Zelf vond ik het ook bijzonder mooi dat hij het hooglied van de liefde (1 kor. 13) citeerde, wat precies een week eerder de eerste lezing was geweest bij de uitvaart van Dick Wijte, voormalig penningmeester van de St. Niclaas co-kathedraal en een politicus met een grote staat van dienst.
Na afloop van de viering was er een drukke receptie voor de genodigden in Hotel-restaurant De Kroonprins.
Boodschap van Paus Franciscus
His Holiness Pope Francis sends cordial greetings and good wishes to those gathered for íhe celebration of íhe Basilica of Saint Nicholas' newly constituted status as Co-Cathedral of the Diocese of Haarlem-Amsterdam. He is happy ío share your joy on this solemn occasion, and he prays that, inspired by the beauty of this church, the faithful will be strengthened as 'living stones' (cf I Pet 2:5) as they seek to build up God's Kingdom in
Amsterdam by joyfully proclaiming the Gospel and in seffless service to their brothers and sisters, especially those most in need. To all present, the Holy Father gladly imparts his
blessing as a pledge of goodness and peace in Christ the Lord.
Cardinal Pietro Parolin
Secretary of State
Decreet verheffing tot co-kathedraal
CONGREGATIE VOOR DE BISSCHOPPEN
sinds 5 juni 2022 Dicasterie voorde bisschoppen
BISDOM HAARLEM/AMSTERDAM
Decreet
betreffende de oprichting van een co-kathedraal
Om op een meer geschikte wijze aan het geestelijk heil van het Godsvolk tegemoet te komen en om zijn herderlijke taak op een meer doeltreffende wijze te kunnen vervullen, heeft Zijn Excellentie Johannes Willibrordus Maria Hendriks, Bisschop van Haarlem Amsterdam, het verzoek gericht tot de Apostolische Stoel dat het kerkgebouw, dat voor God ter ere van de heiige Nicolaas is opgericht in de stad die in de volkstaal Amsterdam heet, tot de waardigheid en luister van co-kathedraal verheven moge worden.
Het Dicasterie voor de Bisschoppen, na van tevoren de instemming van Zijne Excellentie Paulus Tschang In-Nam, titulair Aartsbisschop van Amantia en Apostolisch Nuntius in Nederland, te hebben verkregen, heeft besloten het voorgelegde verzoek gaarne in te willigen, krachtens de bijzondere bevoegdheden die het Dicasterie zijn verleend door de hoogste pontifex, Franciscus, door de goddelijke voorzienigheid paus,.
Daarom - nadat voor zover nodig de instemming is toegevoegd van degenen die een belang hebben of menen te hebben - besluit het Dicasterie door het voorliggende Decreet dat van nu af van kracht zal zijn, dat, met behoud van de waardigheid van de bisschoppelijke zetel van het bisdom Haarlem-Amsterdam, het genoemde kerkgebouw van de heilige Nicolaas met de titel en de luister van Co-kathedrale kerk wordt onderscheiden, met alle rechten, eerbewijzen en privileges, alsmede met de lasten en verplichtingen die bij dergelijke kerken behoren.
Om dit tot stand te brengen, vaardigt het Dicasterie voor de Bisschoppen de vorengenoemde Hoogwaardige Excellentie Paulus Tschang In-Nam af om dit ten uitvoer te brengen, met toekenning van de noodzakelijke en geschikte bevoegdheden die hij ook kan subdelegeren aan iedere persoon die in kerkelijke waardigheid is gesteld, onder de last om aan ditzelfde Dicasterie zodra dat mogelijk zal zijn, een gewaarmerkt afschrift terug te sturen met betrekking tot de voltooiing van de uitvoering van de handeling.
Gegeven te Rome, uit het gebouw van het Dicasterie voor de Bisschoppen 1 Februari 2025
Robert Kard. Prevost, prefect - Ilson de Jesus Montanari, secretaris
Homilie IN BEZITNAME CO-KATHEDRAAL
Eminentie, ja, de kardinaal is een Amsterdammer! Excellenties, mijnheer de Commissaris, broeders en zusters,
Ik ben dankbaar dat U vandaag aanwezig bent
om dit bijzondere moment te vieren;
ja, dit is een dag van vreugde en dankbaarheid;
in die geest zal ik vandaag bezit nemen
van de bisschopszetel van deze co-kathedraal.
Paus Franciscus
Natuurlijk gaan mijn gedachten vandaag
op een bijzondere manier uit naar paus Franciscus
die deze dagen en in de afgelopen weken
een moeilijke tijd van ziekte en lijden heeft doorgemaakt.
Ons gebed is in deze weken
naar hem uitgegaan,
zeer velen, wereldwijd, hebben in hun gebed
aan hem gedacht
en ik heb de paus schriftelijk
van onze verbondenheid met hem en van ons gebed
in kennis gesteld.
Herder
In zo’n periode van ziek zijn van de paus
komt weer extra naar voren
dat we als katholieke kerk
een wereldwijde gemeenschap zijn,
wat in het geestelijk vaderschap van de paus,
als herder van de universele katholieke kerk
bijzonder gestalte krijgt.
Dankbaar
We zijn paus Franciscus
en het Dicasterie voor de Bisschoppen
bijzonder dankbaar voor de verheffing
van deze Sint Nicolaasbasiliek tot co-kathedraal
in dit jaar waarin we een heilig jaar vieren
en het 750 jarig bestaan
van de stad Amsterdam.
Terugblik
Eeuwenlang waren katholieken
tweederangs burgers:
zij mochten geen openbare ambten bekleden,
de katholieke kerk kon geen bezittingen hebben,
kerken waren afgenomen,
katholieken kwamen samen in schuilkerken,
omgebouwde particuliere huizen,
waar ze tegen een afkoopsom
meestal met rust gelaten werden.
Nog halverwege de negentiende eeuw
verzette de Aprilbeweging zich
tegen het katholieke geloof en godsdienstvrijheid
en tegen het herstel van de bisdommen.
Concordaat
Toch waren er daarvoor al
- nu bijna tweehonderd jaar geleden -
plannen gemaakt voor een bisdom Amsterdam
met een kathedraal op de Nieuwmarkt.
Zo was ook de wens van koning Willem I
die daarvoor in 1827 een concordaat sloot met de paus.
In 2008 is onder mijn voorganger, mgr. Punt,
de naam Amsterdam al toegevoegd
aan de naam van het bisdom
en nu heeft Amsterdam dus ook zijn co-kathedraal.
Dankbaar
We kijken vandaag dus terug op een lange geschiedenis
en we zijn dankbaar dat we die
vandaag zo mogen afsluiten.
Getuigenis
Deze dag moge een teken zijn
dat we als katholieke kerk graag
volledig willen participeren in de samenleving,
in het bijzonder in deze veelkleurige hoofdstad
met zijn vele culturen en rijke geschiedenis
en dat we hier graag getuigenis willen afleggen van
en ons willen inzetten voor
wat de kern van ons geloof is:
de liefde tot God en de liefde voor de naaste,
spiritualiteit, inkeer en bezinning enerzijds
en actieve inzet voor onze medemensen anderzijds,
terwijl we binnen onze eigen katholieke gemeenschap
de verscheidenheid vertegenwoordigd zien
van de vele culturen die Amsterdam rijk is
in de talrijke migrantengemeenschappen
en eigenlijk in al onze kerkgebouwen.
Zo is deze co-kathedraal ook de thuisbasis
van de Spaanse parochie.
Een boodschap, maar met respect
We willen ons inzetten
voor de boodschap van het evangelie
in deze samenleving.
Die boodschap houdt zeker
waarden, normen en geloofsovertuigingen in,
maar altijd op basis
van het respect voor de waardigheid van ieder mens,
in wie wij een beeld van God zelf zien.
In iedere mens zien wij dit beeld en die gelijkenis,
maar zeker in de arme en noodlijdende,
want God zelf heeft in Jezus Christus
voor ons allen een arme willen worden.
Hoe verkondig je het evangelie?
We werden er vandaag in het evangelie aan herinnerd:
het is de zending van ieder
die leerling is van Jezus Christus
om naar buiten te gaan en het evangelie te verkondigen.
Hoe verkondig je het evangelie?
Op de eerste plaats door je eigen leven,
op de tweede plaats: door je eigen leven;
ten derde: door je eigen leven.
Er is geen christelijk getuigenis
zonder het getuigenis van je eigen leven.
Universaliteit
Christen-zijn, katholiek zijn
moet in ons hart geworteld zijn;
waarbij het katholieke
de eenheid met de paus
en de universaliteit,
het open staan voor alle rassen en talen, onderstreept.
Geen etiket
Christen-zijn, katholiek zijn kan niet gaan om een etiket,
het moet gaan om de goedheid van ons hart
om het verlangen de liefde van Jezus Christus te leven
en door te geven.
Tot het uiterste
Die liefde betekende dus voor Hem
dat Hij de minste werd van ons allen,
een kleine plaats innam,
die van een verworpen crimineel,
veroordeeld tot een slavendood,
aan het kruis.
Het kruis met Jezus Christus
is een teken van liefde, liefde die heel ver gaat,
tot het uiterste.
Die liefde betekende voor Hem
dat Hij de mens zag in een zondaar,
bedroefden troostte,
zieken genas, wie honger had te eten gaf
en de armen niet vergat.
Gaat dus...
Als Hij ons dus zegt
aan het eind van het evangelie
- Zijn laatste woorden! -:
“Gaat dus en maakt alle volkeren tot mijn leerlingen”,
dan betekent dat niet alleen
dat zij een bepaalde leer moeten aanvaarden,
maar dat zij hun hart laten inspireren
door de liefde van Zijn Hart:
leerling zijn is
doen wat Hij heeft voorgedaan,
onderhouden wat Hij bevolen heeft,
leven zoals Jezus Christus.
Dat is, bij al onze zwakten en onze mislukkingen,
de liefde voeden en versterken,
de liefde tot God en de liefde voor de naaste.
De weg van de leerling
Het is een troost voor ons,
dat we in dit evangelie hoorden
dat sommige leerlingen er helemaal voor gingen
- ze werpen zich in aanbidding neer -,
maar anderen toch nog twijfelden,
Ook dat hoort bij de weg van de leerling:
het is zoeken om te leven in Zijn licht
door twijfels en moeilijkheden heen,
maar Hij laat je niet los!
Dit waren Zijn allerlaatste woorden:
“Zie, ik ben met je,
tot aan de voleinding van de wereld”.
Moge de verheffing van de Sint Nicolaasbasiliek
tot co-kathedraal
eraan bijdragen
dat die boodschap
in Amsterdam zal blijven weerklinken!
