‘Huiselijk geweld is probleem nummer één’

Caritas in migrantengemeenschappen

Ver­te­gen­woor­digers van ver­schil­lende r.k. mi­gran­ten­ge­meen­schappen waren op zater­dag 21 juni bijeen in de pa­ro­chie­zaal van de Nossa Senhora de Fatima­kerk in Am­ster­dam om zich te buigen over de caritas in de mi­gran­ten­ge­meen­schappen. “Huise­lijk geweld is het grootste probleem”, ver­telde pas­to­raal werker Toos Beentjes van Casa Migrante, een katho­lie­ke in­stel­ling die mi­gran­ten bij­staat met tal van problemen rond ge­zond­heid, do­cu­menten, taalcurssusen en vele andere zaken.

In Casa Migrante is ook een cursus ontwikkleld in samen­wer­king met de dienst caritas van het bisdom Haar­lem-Am­ster­dam: “Caritas, hoe doe je dat”. Deze cursus werd toe­ge­licht en ge­pre­sen­teerd, omdat die ook heel goed op andere plaatsen kan wor­den gebruikt om te leren hoe je je op een goede en verant­woorde manier voor de caritas, voor mensen in problemen, kunt inzetten.

Tijdens deze dag heb ik een inlei­ding gehou­den over het belang van caritas binnen de katho­lie­ke kerk. Paus Fran­cis­cus maakt dit dui­de­lijk door zijn manier van doen: in al zijn bezoeken stelt hij de armen, zieken, vluch­te­lingen, ge­van­ge­nen enzo­voorts centraal en in de pas in Neder­land ver­sche­nen Apos­to­lische Exhor­ta­tie klaagt hij onder meer een economie van de uit­slui­ting aan. Paus Bene­dic­tus XVI heeft in zijn En­cy­cliek Deus caritas est (2005) gezegd dat caritas net als ver­kon­di­ging en li­tur­gie tot de kern­taak van de kerk behoort. Vanaf de han­de­lin­gen van de apos­te­len - waar de zeven wor­den aan­ge­steld voor de caritas - tot de tijd van nu is dui­de­lijk dat de Kerk de caritas zeer be­lang­rijk vindt.

Aan de liefde moet men een christen kunnen herkennen! Zoals de heilige Laurentisu ooit zei: “De armen zijn de schatten van de Kerk”. Dat moet dui­de­lijk naar voren komen, van­daar dat de paus steeds waar­schuwt tegen een soort modern Farizeïsme van een Kerk die zich opsluit in zich­zelf.

Tijdens de Eucha­ris­tie­vie­ring heb ik daarna de volgende homilie gehou­den:

Homilie

“Ge kunt niet God dienen en de mammon”
We kennen de uitdruk­king allemaal wel, denk ik.
“Mammon” is een Aramees woord
en het betekent zoiets als:
dat wat je aardse zeker­heid geeft,
dus geld en goed.

Dag in dag uit wor­den we in het nieuws gecon­fron­teerd
met opstan­den en geweld.
Ons gebed gaat deze dag uit
naar het volkeren van Irak, van Syrië,
van Soedan, de Centraal Afrikaanse Republiek en Nigeria
en nog andere volkeren
die met oorlog en veel geweld te maken hebben.
We bid­den en hopen van harte
dat het geweld mag ein­digen;
het westen heeft vaak bepaalde groepen gesteund
die ver­an­de­ring wil­den
in de hoop en de ver­wach­ting dat
een vrije, meer democra­tische samen­le­ving
moge­lijk zou wor­den.
Maar meestal kwam er weer een ander
die erger was dan zijn voor­gan­gers....
die nog har­der bepaalde bevol­kings­groepen onderdrukte
en zich­zelf verrijkte.

Maar al die dictators gaan vroeg of laat dood,
want dat is erg eer­lijk: we komen allemaal aan de beurt,
er wordt voor niemand een uit­zon­de­ring gemaakt...
Zij hebben hun zeker­heid gezocht
in macht en geld, in zaken
die geen echte zeker­heid kunnen bie­den.

Zoals Jezus ergens in het evan­ge­lie zegt
over een man die altijd maar bezig was geweest
met geld te verzamelen, rijk te wor­den,
nog meer, nog groter te bouwen enzo­voorts.
Tot hem zei de Heer
toen die man weer eens aan het bedenken was
hoe goed hij het allemaal voor elkaar had:
“Dwaas, nog deze nacht kom ik je halen”.

Wat heb je dan aan je geld en goed,
aan je mooie huis, je carrière?
Wat telt dat mee
als er niemand aan je sterf­bed staat
die om je geeft
en als je zelf geen geloof meer hebt
in een leven na de dood,
geen ver­trouwen in een God die liefde is?

Wat heb je dan nog over
als het zover is,
die dag die voor ons allemaal komt?

Vandaag gaat het daarover in het evan­ge­lie:
dat wij mensen ons vaak druk maken
over allerlei zaken die niet echt be­lang­rijk zijn,
dat we onze zeker­he­den vaak zoeken
waar die niet te vin­den zijn.

Ie­der­een wil graag de hoofd­prijs winnen
in de staatsloterij:
vele miljoenen kun je daar winnen.
Maar je leven kan heel ge­mak­ke­lijk
kapot gaan door zoveel geld.
Te­gen­woor­dig geven ze een grote prijswin­naar
geloof ik stan­daard psycho­lo­gische be­ge­lei­ding.
Wat maakt ons wer­ke­lijk gelukkig?

Een vriend van mij zit op zo’n trim­clubje,
hij rent met wat mensen rond door de buurt.
Het zijn allemaal katho­lie­ken van huis uit,
maar hij alleen gaat nog naar de kerk.
Vroe­ger moesten ze allemaal
en nu gingen ze niet meer
en de band met het geloof
was gaandeweg ver­dampt.
Wat jammer!
Waar ren je dan zo hard naar toe?
De apostel Paulus zegt ergens
in één van zijn brieven
dat wij allemaal hardlopers zijn die een race lopen,
“Loop zo dat je wint”.
Een wat valt er te winnen?
de prijs van het eeuwige leven.

Het gaat in het leven niet zomaar om ‘hard lopen’,
om dingen doen,
maar ook om het doel dat je daarbij hebt
en de geest van waaruit je dat doet.

Jezus zegt het vandaag zo:
“Zoek eerst het Ko­nink­rijk en zijn ge­rech­tig­heid;
dan zal u alles erbij gegeven wor­den”.
Richt je streven niet
op dingen die “in the long run”
feite­lijk onbe­lang­rijk zijn,
die geen waarde hebben
in het licht van de eeuwig­heid,
dan blijf je met lege han­den zitten
als je echt steun nodig hebt,
dan zit er geen ‘ziel’ in de dingen die je doet.

En zo is het ook met de caritas.
Ze zeggen weleens dat het niets uitmaakt
of je als gelo­vi­ge goede dingen doet,
of als ongelo­vi­ge,
maar dat is niet waar.
De waarde en bete­ke­nis van al het goede dat we doen
heeft alles te maken
met de geest van waaruit je iets doet.

Wie dien je uit­ein­delijk: God of de Mammon?
Wat is je uit­ein­delijke drijfveer?
Wat is volgens jou het doel en de zin van je leven?

Het blijkt dat heel veel vrij­wil­li­gers­werk in Neder­land,
en dat geldt zeker voor sociaal werk,
gebeurt vanuit een chris­te­lijke in­spi­ra­tie.
De liefde van Christus dringt ons om liefde te geven
en die liefde veran­dert, bezielt
wat wij in feite doen,
want de kern is ons hart, ons geloof, ons ver­trouwen,
de geest van waaruit wij leven en werken.

Het gaat niet om geld, niet om pres­tige of eer,
en het hangt ook niet allemaal van jezelf af;
het gaat om de liefde
en God is liefde.

Wil je God dienen of de mammon?

Vertrouw een beetje
bij al je zorgen
dat God met je méé zorgt
en dat Hij staat achter al het goede dat je doet,
dat Hij te vin­den is in ieder goed werk,
dat we met geloof en liefde doen.
AMEN.