Arsacal
button
button
button
button


Een kort bezoek aan Rome

De hervorming van de curie nadert het einde

Nieuws - gepubliceerd: dinsdag, 19 juni 2018 - 1048 woorden
uitzicht over Rome met de koepel van de Sint Pieter
uitzicht over Rome met de koepel van de Sint Pieter
het pauselijk jaarboek 2018
het pauselijk jaarboek 2018
uitizcht over Rome
uitizcht over Rome

Voor een kort bezoek van nog geen dag was ik in Rome. Op de Pau­se­lijke La­te­raanse Uni­ver­si­teit had ik een goede ont­moe­ting met de nieuwe decaan en vice-decaan van de theo­lo­gische facul­teit waar­mee ons semi­na­rie en ons Hoger instituut voor Gods­dienst­we­ten­schap­pen verbon­den zijn. Ook kocht ik er het nieuwe pau­se­lijk jaar­boek (Annuario Pontificio) dat vorige week is uit­ge­ko­men. Dat is inte­res­sant.

Verbon­den met de Pau­se­lijke La­te­raanse Uni­ver­si­teit

Het Sint Wil­li­brord­semi­narie, dat nu in Heiloo is geves­tigd, is geaffilieerd aan de theo­lo­gische facul­teit van de Pau­se­lijke La­te­raanse Facul­teit. Dat betekent dat het semi­na­rie onder een zeker toe­zicht van die facul­teit staat, het studie­pro­gramma en de benoe­ming zijn afgestemd met die uni­ver­si­teit en er regel­ma­tige contacten zijn. Ook voor het Sint Boni­fa­tius-instituut waaraan men in deel­tijd een bac­ca­lau­reaat en een licentiaat in de Gods­dienst­we­ten­schap­pen kan behalen, geldt een derge­lijke afstem­ming. De colleges vin­den groten­deels plaats op zater­da­gen, waardoor de totale studieduur na­tuur­lijk lan­ger is, maar het vraagt van mensen die andere ver­plich­tingen hebben een inzet die zij met hun werk en gezin kunnen combineren. Het instituut mag zich gelukkig in een goede belang­stel­ling verheugen en we hopen dat ook voor het ko­men­de studie-jaar zich de nodige kan­di­da­ten zullen mel­den. Voor ons is de verbin­ding met deze Pau­se­lijke Uni­ver­si­teit een teken en garantie voor eccle­sia­li­teit, ver­bon­den­heid met de paus en de kwali­teit van het studie­pro­gramma.

Andere bis­dom­men tonen in­te­res­se in een meer in­sti­tu­tio­nele vorm van samen­wer­king met het Sint Boni­fa­tius­in­sti­tuut.

Annuario Pontificio en her­vor­ming curie

Het pau­se­lijk jaar­boek liet dit jaar lang op zich wachten. Dat zal wel te maken hebben gehad met e her­vor­ming van de curie, want de onder­de­len van het Romeinse bestuurs­ap­pa­raat wor­den in dit jaar­boek allemaal en in hun samenhang weerge­ge­ven. Maar die her­vor­ming van de curie is nu bijna ten einde: op de dag (13 juni) waarop het nieuwe Annuario en het Statis­tisch jaar­boek van de katho­lie­ke kerk wer­den ge­pre­sen­teerd, hebben de kar­di­na­len ook de ontwerp­tekst van de Apos­to­lische Con­sti­tu­tie aan de paus overhan­digd die de organi­sa­tie van de curie regelt. Ook de voorlopige titel van dit do­cu­ment is al bekend gemaakt: Praedicate evangelium. Het wordt de op­vol­ger van de Apos­to­lische Con­sti­tu­tie Pastor Bonus, die H. paus Johannes Paulus II in 1988 (28 juni) publi­ceerde (21 jaar na de her­zie­ning van paus Paulus VI na het concilie). Paus Fran­cis­cus, die overigens de zit­tingen van de raad van kar­di­na­len erg trrouw heeft bijgewoond, zal de tekst bestu­de­ren en er een besluit over nemen. Als de Con­sti­tu­tie nog dit jaar uit­komt, zal het dus precies der­tig jaar na Pastor Bonus zijn.

Wat is er veran­derd?

De Romeinse Curie bestond tot voor kort uit het Staats­secre­ta­riaat, Con­gre­ga­ties, Recht­banken, Raden en Diensten, com­mis­sies en comité’s, in deze volgorde in het Annuario vermeld, om zo te zeggen: in volgorde van be­lang­rijk­heid. In Staats­secre­ta­riaat, Con­gre­ga­ties en recht­banken wordt uit­voerende be­stuurs­macht en rech­ter­lijke macht uit­geoe­fend.

Di­cas­te­ries

De meest op­val­lende vernieu­wing van de Curie bestaat tot nu ntoe in de creatie van een drietal Di­cas­te­ries: Het Di­cas­te­rie voor de leken, het gezin en het leven, het Di­cas­te­rie voor de dienst aan de in­te­grale men­se­lijke ont­wik­ke­ling (caritas, mi­gran­ten, eco­lo­gie en sociale leer van de kerk) en het Di­cas­te­rie voor de com­mu­ni­ca­tie. In de indeling van het Annuario zij deze geplaatst tussen de Con­gre­ga­ties en de Recht­banken. Dat is een be­lang­rijke keuze en is een sig­naal dat er in de Di­cas­te­ries uit­voerende be­stuurs­macht wordt uit­geoe­fend. Dat maakt de beslis­sing om niet-gees­te­lij­ken (en dus ook vrouwen) te benoemen in de lei­ding van deze Di­cas­te­ries des te opmer­ke­lijker, omdat volgens som­mi­ge canonisten en theologen het bestuurs­ge­zag in de kerk volle­dig verbon­den zou zijn aan het gewijde ambt. Dit was al doorbroken door paus Johannes Paulus II die het moge­lijk heeft gemaakt leken-rechters in de ker­ke­lijke recht­bank aan te stellen en ook werd al eer­der een vrouwe­lijke reli­gi­euze benoemd tot onder­secre­taris van de Con­gre­ga­tie voor de reli­gi­euzen, nu is ook de moge­lijk­heid geopend dat leken in de Di­cas­te­ries tot onder­secre­taris (na de kar­di­naal-prefect en de se­cre­ta­ris de derde persoon in het Di­cas­te­rie) wor­den benoemd. Paus Fran­cis­cus heeft er drie benoemd: twee in het Di­cas­te­rie voor Leken, gezin en Leven en één in het Di­cas­te­rie voor de in­te­grale men­se­lijke ont­wik­ke­ling. Ook heeft hij de moge­lijk­he­den voor leken-rechters verruimd en een leek als rector van de Pau­se­lijke La­te­raanse Uni­ver­si­teit aan­ge­steld. Taken die voor leken open staan, zijn gelijke­lijk open voor mannen en vrouwen.

Finan­cieel beheer

Andere ver­an­de­ringen in de Romeinse Curie betreffen (tot nu toe) vooral de organi­sa­tie van het finan­cieel beheer en toe­zicht. Wellicht dat daar nog een stap moet wor­den gezet om de ver­schil­lende diensten op finan­cieel gebied goed te laten samen werken.
Na­tuur­lijk ben ik ook benieuwd of de Apos­to­lische Con­sti­tu­tie nog verras­singen zal brengen.

Toch consultor

Voor mij per­soon­lijk was het nieuwe Annuario ook inte­res­sant. Na de keuze van paus Fran­cis­cus had­den de consultoren van de Con­gre­ga­tie voor de clerus - onder wie ikzelf - bericht gekregen dat hun benoe­ming - ook al was de termijn verlopen - zou wor­den verlengd tot het moment dat de paus nieuwe consultoren zou benoemen. Consultoren hebben de taak de Con­gre­ga­tie van advies te dienen in zaken die aan hen wor­den voor­ge­legd. Vorig jaar was het zover dat de paus consultoren benoemde en ik ont­ving geen bericht van een herbenoe­ming. Het was op zich normaal dat de paus andere mensen koos. Omdat ik toch door de Con­gre­ga­tie voor de Clerus werd bena­derd, begon ik echter wat te twijfelen. Het nieuwe jaar­boek lost de twijfels op: het vermeldt mij onder de consultoren. Waar­schijn­lijk is de benoe­mings­brief (biglietto di nomina) van het Staats­secre­ta­riaat naar het oude bisdom-adres gestuurd en daar verloren gegaan!

Benoe­mingen gaan door...

Het Annuario is bij ver­schij­nen al weer een beetje achterhaald, want de benoe­mingen gaan na­tuur­lijk gewoon door. Zo is onze Neder­landse dr. Miryam Wijlens benoemd tot lid van de Pau­se­lijke Com­mis­sie voor de Bescher­ming van Minder­ja­rigen, maar toen lag het Annuario al op de drukpers. Ook de nieuwe presi­dent van de Pau­se­lijke Raad voor de Wets­tek­sten, mgr. Filippo Iannone o.carm., wordt nog niet als zodanig vermeld in het jaar­boek.

Het jaar­boek geeft ook enige statis­tiek. Niet zoveel, daarvoor moet men het Statis­tisch jaar­boek van de katho­lie­ke kerk raadplegen. Het Annuario (p. 1130 vv.) vermeldt dat er nu 5173 bis­schop­pen zijn we­reld­wijd, ongeveer twee keer zoveel als ten tijde van het tweede Vati­caans concilie (1962-1965)! Er zijn 2882 (aarts)bis­dom­men.

Terug