Verwarring rond celiakie en gluten-vrije hosties

Naar aanleiding van de uitzending van Pauw en Witteman

Een uitgetre­den pries­ter ver­telt bij Pauw en Witteman over zijn gluten-allergie waarover hij een roman heeft ge­schre­ven, die hij daar pre­sen­teerde. Naar aan­lei­ding van de uitzen­ding komen er vragen, met name werd de indruk gewekt dat de zo­ge­naamde 'gluten-vrije hosties" verbo­den zijn.

Hoe zit dat?

De zo­ge­naamde gluten-vrije hosties bevatten een heel kleine hoeveel­heid gluten die ge­woon­lijk in het geheel niet scha­de­lijk is voor iemand met een gluten-allergie. Dit zijn hosties die vol­ko­men acceptabel zijn voor de vie­ring van de heilige Eucha­ris­tie. Coeliakie-pa­tiën­ten kunnen het beste met hun arts overleggen of zij deze hosties kunnen gebruiken.

Geldige materie voor de vie­ring van de Eucha­ris­tie is alleen brood gebakken van tarwemeel en wijn van de wijnstok, omdat alleen deze materie ook in Jezus’ tijd brood en wijn wer­den genoemd volgens de gang­ba­re uitdruk­kings­wij­ze.

De materie kan ook ongel­dig wor­den doordat wezen­lijke bestand­de­len aan brood ont­trok­ken wor­den. Brood bij­voor­beeld waaruit de gluten geheel verwij­derd zijn, is ongel­dige materie, maar de zo­ge­naamde “glutenvrije hosties” die gemaakt wor­den voor coeliakie-pa­tiën­ten bevatten in feite een zodanig laag gluten-gehalte dat ze niet scha­de­lijk zijn voor de pa­tiën­ten, maar wel de “panifi­ca­tie” tot stand brengen en zo toch gel­dige materie vormen voor de vie­ring van de Eucha­ris­tie. Het brooddeeg moet met na­tuur­lijk water zijn aangemaakt. Pa­tiën­ten die de weingie gluten van een gluten-arme hostie niet zou­den verdragen, kunnen onder de gedaante van wijn com­mu­ni­ce­ren.

Wijn die niet gemaakt is van druiven of die geheel bedorven is of volle­dig alcoholvrij, is geen echte wijn en derhalve geen gel­dige materie. Witte en rode wijn kunnen beide wor­den gebruikt voor de vie­ring van de Eucha­ris­tie, mits het zuivere wijn is. Er mogen geen andere substanties mee vermengd zijn. Pries­ters die geen wijn kunnen gebruiken, kunnen com­mu­ni­ce­ren door indo­ping (bij voor­keur) of bij con­ce­le­bra­tie alleen onder de gedaante van het Brood com­mu­ni­ce­ren.

In bij­zon­dere gevallen kan toestem­ming gegeven wor­den door de Ordina­ris om most te gebruiken, dat wil zeggen sap van druiven waar­van de fermen­ta­tie is gestopt. Kan­di­da­ten met celiakie of die geen wijn kunnen gebruiken mogen niet tot de wij­dingen wor­den toe­ge­la­ten als zij helemaal geen gluten kunnen verdragen tenzij met dispen­sa­tie van de Con­gre­ga­tie voor de Sacra­menten en de God­de­lijke Eredienst, maar ge­woon­lijk kan iemand die celiakie heeft wel de gluten-arme hosties (de zo­ge­naamde ‘gluten-vrije’ hosties) verdragen en dan is er geen probleem.