Arsacal
button
button
button
button


Katholiek onderwijs van Europa in Brussel bijeen

Aanslagen in Nieuw Zeeland: afschuw en meeleven

Nieuws - gepubliceerd: donderdag, 14 maart 2019 - 1111 woorden

De schokkende aan­slagen in Nieuw Zeeland doen ons weer rea­li­se­ren: haat en wraak zijn geen goed ant­woord. Maar wat dan wel? Iedere vijf jaar komen ver­te­gen­woor­digers van het Europees katho­liek onder­wijs bijeen. Dit keer in Brussel. Wat kan katho­liek onder­wijs betekenen in een cultuur die steeds ver­der van het chris­ten­dom af staat? Een oproep tot dialoog.

Aller­eerst wil ik mijn meeleven uit­spre­ken met al degenen die bij de aan­slagen betrokken waren als toe­schou­wer, slacht­of­fer of familie of kennis. Ik gedenk de slacht­of­fers in mijn gebed. Ik spreek mijn afschuw uit over dit geweld.

Terwijl we in Brussel waren vernamen we ook nog van het over­lij­den van Kar­di­naal Godfried Danneels. We gedenken hem in ons gebed.

Dialoog en con­tekstuali­teit

Het thema van de bij­een­komst was: de katho­lie­ke school en de in­ter­cul­tu­rele en interreli­gi­euze uit­dagingen. Die uit­dagingen zijn er: de eerste ochtend van de twee­daag­se bij­een­komst werd ons al ver­teld dat 23% van de bevol­king van Brussel moslim is en meer dan de helft in het bui­ten­land is geboren. Katho­lie­ke scholen hebben altijd niet katho­lie­ke leer­lin­gen verwelkomd, in veel lan­den zijn de scholieren bijna uit­slui­tend niet katho­liek, maar het is dan wel een bij­zon­dere uit­daging om de katho­lie­ke iden­ti­teit te rea­li­se­ren. Dat kan dan in feite alleen kansrijk door - zoals prof. Didier Pollefeyt uiteenzette - een gecon­tekstualiseerde waar­den­over­dracht in dialoog: de leer­lin­gen hebben geen band met de chris­te­lijke waar­den maar die waar­den kunnen wel verbon­den wor­den met de concrete leef­om­stan­dig­heden en erva­ringen van de leer­lin­gen. Dat vereist een inhou­de­lijke dialoog. Leraren moeten daarin gecoacht wor­den. De katho­lie­ke dialoog­school is een in Vlaan­de­ren breed geïn­tro­du­ceerd concept dat daarvoor wil gaan.

Fricties

Maar zo heel een­vou­dig is het allemaal niet, be­klem­toonde mgr. J. Aveline, hulp­bis­schop van Marseille. Mensen in een wijk die bijna helemaal moslim gewor­den is, zien de instroom als een invasie en zij voelen zich soms niet meer thuis; dat kan fricties geven. Tege­lijk be­klem­toonde Aveline dat we het moeten zoeken in het geven van ons leven in dienst - caritas verbindt - en in de spi­ri­tu­ele, profe­tische insteek. En we hebben getuigen nodig! En we moeten on­der­schei­den hoe de heilige Geest in jon­ge­ren werkt. 

Deze en andere uitgangs­pun­ten kunnen be­lang­rijk zijn voor de dialoog in de school. 

Toke Elshof

De tweede dag begon met een bijdrage van onze dr. Toke Elshof, die berichtte over haar onder­zoek over de relatie tussen de (geloofs)cultuur in het gezin en de katho­lie­ke school. Zij deed dit aan de hand van beel­den, zoals de Sagrada Familia, en de tulp en de roos als beeld voor de opvoe­ding: niet alleen voe­ding maar ook opvoe­ding tot sa­men­le­ven, het beleven van waar­den, met het stellen van grenzen. Ouders weten van de drei­ging van de buiten­we­reld: pest­ge­drag, onvei­lig­heid, enzo­voorts. Uit het onder­zoek bleek dat ouders deze omvei­lig­heid mede ervaren door de aanwe­zig­heid van de Islam, die gods­dienst­vrij­heid en andere waar­den niet lijkt te res­pec­teren. Katholici­teit is voor ouders juist een ere­naam voor een respect­vol school­kli­maat, blijkt uit haar onder­zoek. Katho­lie­ke school wil voor hen zeggen: een school die gericht is op edu­ca­tieve waar­den. Het school­kli­maat brengt op een impliciete manier de katholici­teit tot uiting. Bij de ouders is er echter wel verschil van mening over reli­gi­euze diver­si­teit op school. Een deel van hen ziet het reli­gi­eus anders zijn van bui­ten­landse kin­de­ren met niet-westerse cultuur als bedreigend. Andere ouders zien het katho­liek zijn van de school juist als reden waarom ‘andere’ kin­de­ren welkom moeten zijn en respect verdienen.

Ver­wach­tingen van ouders

Onker­ke­lijke ouders kiezen voor een katho­lie­ke school vaak van­wege hun eigen goede her­in­ne­ringen aan de katho­lie­ke school­tijd. Bij rand­ker­ke­lijke ouders speelt een rol dat kerkbe­trok­ken­heid een uit­zon­de­ring is gewor­den, maar dat er bij hen wel een zekere nostalgie naar die ker­ke­lijk­heid is. Ie­der­een vindt het goed dat de macht van de kerk verdwenen is. Ker­ke­lijke ouders zijn vaak ker­ke­lijker dan hun eigen ouders. Bij hen is geloofs­be­le­ving en be­trok­ken­heid bij de maat­schap­pij groter. Islam­ou­ders kiezen voor de katho­lie­ke school omdat er open­heid is voor God en meer respect dan op andere schooltypen, naar hun aanvoelen.

Alle westerse ouders ver­wach­ten van de school een laag­drem­pe­lige aan­dacht voor en inwij­ding in het katho­lie­ke geloof. Moslim ouders staan daar anders in en willen niet dat hun kind meedoen met een katho­lie­ke vie­ring. Open­heid voor het hogere, voor God en aan­dacht voor andere reli­gi­euze tradities, zien zij wel zitten. Moslim­ou­ders waar­de­ren als er in­for­ma­tie ook aan hen wordt gegeven over de chris­te­lijke feesten en als ouders en groot­ou­ders bij de school betrokken wor­den. De meeste ouders vin­den dat er wel wat meer aan­dacht voor deze zaken mag zijn, volgens het onder­zoek van dr. Elshof. De reli­gi­euze omge­let­terd­heid van de ouders en de reli­gi­euze diver­si­teit van de samen­le­ving maken dat de nood­zaak wordt gevoeld aan een katho­lie­ke school met aan­dacht voor de eigen iden­ti­teit die tevens oefen­plaats is voor dialoog.

Berichten uit ver­schil­lende lan­den

Later in de ochtend wer­den er berichten ge­pre­sen­teerd over de situatie in Frank­rijk, Albanië, Bosnië-Herzegowina en Zweden door ver­te­gen­woor­digers uit deze lan­den. Lieven Boeve sprak in de mid­dag over de uit­dagingen van een gese­cu­la­ri­seerde cultuur en de dialoog­school als ant­woord daarop en hoe de scholen dat ant­woord kunnen geven. Het concept van de dialoog­school zoals die in Vlaan­de­ren is ont­wik­keld kan wellicht daar goed werken als het op een manier wordt uit­ge­werkt die de katho­lie­ke iden­ti­teit inder­daad ervaar­baar maakt, zoals de bedoeling is. In Neder­land is de situatie anders omdat er geen centrale lei­ding is die een derge­lijk concept kan invoeren of opleggen en be­ge­lei­den. In Neder­land is de inzet veeleer: de katho­lie­ke scholen in­spi­re­ren en onder­steunen om de katho­lie­ke iden­ti­teit in deze tijd gestalte te geven op een wijze die inder­daad dialogaal is en recht doet aan de schoolbe­vol­king. Dit gebeurt in ons land door de be­ge­lei­ding van bis­schop­pe­lijk gedele­geer­den, het werk van de NKSR. onder­wijs­bu­reaus, Verus, week voor het katho­liek onder­wijs, ma­te­ri­aal voor gods­dienst/ levens­be­schou­wing, studie­da­gen en derge­lijke. ook hier is de vraag: hoe kun je katholici­teit in gesprek brengen op een voor niet-ker­ke­lijke en vaak ook niet-katho­lie­ke leer­lin­gen herken­ba­re wijze?

Neder­landse aanwe­zig­heid

Vanuit Neder­land was de voor­zit­ter van de NKSR - diaken drs.Titus Frankemölle - aanwe­zig, evenals de vroe­gere presi­dent van de CEEC, mr. Dick Wijte, bis­schop­pe­lijk gedele­geer­den pries­ter drs. George Dolle, diaken drs. Wim van den Dool en daar­naast pastoor dr. Jan Jaap van Peperstraten en - zoals genoemd - dr. Toke Elshof.

Onder die sprekers waren dus ver­te­gen­woor­digers uit ver­schil­lende Europese lan­den en de se­cre­ta­ris van de Con­gre­ga­tie voor de katho­lie­ke Opvoe­ding, aarts­bis­schop Vincenzo Zani, die de slottoe­spraak hield.

Donder­dag­avond werd de Eucha­ris­tie gevierd in de Brusselse ka­the­draal met mgr. Koen Vanhoutte, de dag erna aan het einde van het symposium in het hotel.


Fotoserie

Klik op een foto voor een uitvergroting.
Terug