Hier vindt u de kerkelijke Corona updates!
Alle nieuwste berichten en mededelingen
Alle grotere samenkomsten zijn door de Nederlandse overheid verboden. Dit betekent dat er geen gewone publieke vieringen meer zijn zijn. De Nederlandse bisschoppen/kerkprovincie hebben de maatregelen gepubliceerd die U in dit bericht kunt vinden. Verder vindt U hier de kerkelijke Corona-updates (kerkelijke ontwikkelingen rond het Corona-virus) en treft u enkele toevoegingen aan die voor het bisdom Haarlem-Amsterdam bedoeld zijn.
Op vrijdag 10 juli zijn nieuwe, verruimde maatregelen gekomen en een nieuw protocol, zie het bericht op de website van bisdom Haarlem-Amsterdam. Deze richtlijnen zijn nog niet in het onderstaande overzicht verwerkt
Zie na de updates met de grote lijn van de maatregelen, een systematische inhoudsopgave
Lees ook de vragen en antwoorden bij de protocollen van 29 mei die op de website van het bisdom Haarlem-Amsterdam zijn gepubliceerd. Die zijn niet allemaal in deze Corona-updates verwerkt.
Updates
* Er is een verdere verruiming voor de bediening van de sacramenten en voor koorzang gekomen, zie het bericht van 10 juli op de website van het bisdom Haarlem-Amsterdam. Samenzang blijft nog een te groot risico, voor koorzang zijn er onder voorwaarden verruimingen in overeenstemming met het beleid van de burgerlijke overheid.
https://www.bisdomhaarlem-amsterdam.nl/index.php?p=news&id=4290&t=Nieuwe+protocollen
* De versoepeling m.b.t. het maximum aantal personen geldt ook voor de parochies, de kerken kunnen dus na 1 juli meer dan 100 personen toelaten wanneer de ruimte dat toelaat (1.5 m. afstand blijft) en er vooraf wordt gereserveerd (tenzij er niet meer gelovigen dan het maximum aantal worden verwacht) en de kerkbezoekers aangeven geen klachten te hebben
* Verpleegtehuizen e.d. mag men bezoeken als er geen besmettingen zijn
* Jongeren tot 18 jaar hoeven t.o.v. elkaar de anderhalve meter regel niet te volgen maar wel t.o.v. de leiding;
* Bedevaartgangers hoeven in de bus geen anderhalve meter afstand te bewaren van elkaar maar moeten wel een mondkapje dragen
* Bij processies moet men de regelgeving van de locale overheid volgen
* Pastoraat aan kwetsbare mensen kan als er geen sprake is van besmettingen
* Er kan nog steeds geen volkszang zijn maar onder voorwaarden zijn koren en musici wel toegestaan (voorwaarden voor koren, cantors en musici zijn nader in te vullen wanneer de onderzoeksresultaten van een onderzoek naar het besmettingsgevaar bij zang beschikbaar zijn). Op de website van de rijksoverheid staat: “Voor zangkoren en zangensembles wordt repeteren en optreden weer mogelijk. Onder welke voorwaarden, daarover komt het RIVM op zeer korte termijn met een advies”
- De teksten van de Hemelvaart-protocollen (20 mei j.l.) vindt U hieronder bij n. 11.
- De publieke Eucharistievieringen kunnen plaatsvinden met communie uitreiken volgens het protocol op reservering, indien gelovigen geen ziekteverschijnselen hebben.
Woord- (en communie)viering zijn alleen toegestaan onder leiding van een diaken, of een pastoraal werker of catechist die een actuele zending van de bisschop hebben.
- De regeling rond eerste communie in het protocol betekent dat een eerste communieviering mogelijk is binnen de regels over afstand, reservering en klachtenvrij zijn
- H. Vormsel en doopsel vinden alleen plaats als er een drigende reden is, anders worden ze uitgesteld. De bisschoppen komen hiervoor mogelijk binnenkort nog met nieuwe regels.
- Aanbevolen wordt een kerk regelmatig "te luchten" door deuren tegenover elkaar open te zetten, zodat er frisse lucht naar binnen komt.
- Zingen door de gelovigen is niet toegestaan in verband met het mogelijke gevaar op besmetting.
- Over pastorale zorg in Corona-tijd gaat de website Pastoraat en Corona waaraan behalve de protestantse theologische universiteiten van Amsterdam/Groningen en Kampen ook de Tilburg School of Theology heeft meegewerkt: www.pastoraatencorona.nl
- De heilige Oliën is in de Chrismamis gewijd en wordt via de dekens verdeeld.
- De priesterwijdingen worden verplaatst. Door allerlei omstandigheden kan het uitstel niet voor heel lange termijn zijn. Voorzien is nu dat de priesterwijdingen plaatsvinden voor elke wijdeling afzonderlijk (dat zijn er vijf, God zij dank!), op een moment dat er naar we hopen weer 100 mensen bij aanwezig kunnen zijn. De eerste priesterwijding zal Deo volente die van Paul Bindels zijn op zaterdag 4 juli om 10.30 uur in de kathedraal in Haarlem (geen vrije toegang, voor wie er niet bij kan zijn te volgen via kathedraal TV).De andere priesterwijdingen zijn nu voorzien voor september (12 september: Javier Acuña Acuña; 13 september Juan Andrés Correa del Rio; 26 september Mikel Pálic) en oktober (31 oktober Bert Glorie).
- De Mis in de parochies kan via live-stream blijven worden uitgezonden.
- De Dagelijkse Mis wordt om 9.00 uur in de kathedraal via de live stream uitgezonden (zie de banner/link op deze website). Kathedraal TV is het kanaal van het bisdom Haarlem-Amsterdam. Via deze live-stream/You Tube kanaal van de kathedraal worden ook andere programma's uitgezonden, zoals aanbidding, boeteviering, lezingen, programma's voor jongeren en gezinnen. Voor het programma: Zie de planning op de bisdomwebsite.
- De Apostolische Penitentiarie heeft een Volle Aflaat verleend aan degenen die ziek zijn door het Corona-virus en allen die hen verzorgen of voor de zieken bidden; onder n. 3 van dit artikel “viering van het sacrament van de biecht” wordt meer informatie gegeven, hierbij de links naar de documenten van de Penitentiarie: press.vatican.va/content/salastampa/en/bollettino/pubblico/2020/03/20/200320c.html
De Apostolische Penitentiarie heeft in een nota voor biechtvaders gewezen op de mogelijkheid in deze omstandigheden van algemene absolutie en op het votum sacramenti, zie n. 3j hieronder; de tekst van de nota: press.vatican.va/content/salastampa/en/bollettino/pubblico/2020/03/20/200320d.html - Groepsactiviteiten kunnen alleen worden gehouden met inachtneming van de regels van het protocol, met bijzondere aandacht voor de (gespreide) aankomst van de deelnemers, de anderhalve meter regel en de voldoende grootte van de ruimte in relatie tot het aantal deelnemers; de toegang tot de ruimte van de bijeenkomst moet zodanig zijn dat de 1.5 m. afstand bewaard blijft.
WAT KUNT U VINDEN IN DIT BERICHT?
Inhoudsopgave
- Zondagsplicht
- Viering van de Eucharistie en bewaren H. Communie
- Viering van het sacrament van de biecht
- Viering van de overige sacramenten
- Uitvaarten
- Pastorale contacten en caritas
- Collectes
- Vergaderingen/bijeenkomsten
- Voorzieningen
- Viering Goede Week en Pasen
- Maatregelen/teksten van de Nederlandse bisschoppen (Hemelvaart-protocol)
- Live-stream en uitzending van vieringen
- Gebeden
1. ZONDAGSPLICHT
Alle gelovigen in het bisdom Haarlem-Amsterdam zijn geëxcuseerd en gedispenseerd van de verplichting op zondag of zaterdagavond en op verplichte feestdagen de heilige Mis bij te wonen zolang de crisis rond het Coronavirus duurt.
Zij worden uitgenodigd zo veel mogelijk de TV Mis, de Mis via radio Maria, de Mis via de KRO-livestream uit de St. Vitus te Hilversum, via de live-stream van het bisdom Haarlem-Amsterdam vanuit de kathedrale basiliek van Sint Bavo of andere (parochiële) live-streams te volgen.
Haarlem, 13 maart 2020
+J.W.M. Hendriks
NB Over (paas)biecht en communie zie hieronder
Gebed geestelijke communie (zie ook onder n. 14)
Mijn Jezus, ik geloof
dat Gij in het allerheiligste Sacrament tegenwoordig zijt.
Ik bemin U boven alles
en wens U in mijn hart te ontvangen.
Maar ik kan dit nu niet werkelijk doen;
daarom bid ik U:
kom tenminste op geestelijke wijze in mijn hart.
Ik omhels U, alsof Gij reeds gekomen waart
en verenig mij geheel en al met U.
Laat mij toch nooit van U gescheiden worden.
2. DE VIERING VAN DE H. EUCHARISTIE EN BEWAREN H. COMMUNIE
A. De viering van de H. Eucharistie
- Neem de maatregelen van de bisschoppen en de rijksoverheid in acht (zie de protocollen voor gelovigen, bedienaren en kerkgebouwen)
- Gelovigen moeten zich vooraf aanmelden en in het kerkgebouw de route-aanwijzingen volgen
De algemene regels van hygiëne en preventie gelden ook hier: handen reinigen bij binnenkomst van de kerk, hoesten en niezen in de elleboog, gebruik maken van papieren zakdoekjes, bij verkoudheidsklachten of verhoging thuis blijven. Geen handen schudden. Deelname aan de vieringen is voor eigen verantwoordelijkheid. - Het advies is zichzelf zo min mogelijk aan te raken
- Het uitreiken van de heilige communie brengt door de geringe fysieke afstand besmettingsgevaar met zich mee.
Daarom vraagt het protocol van de gelovigen: 1.5 m afstand te houden van elkaar, de handen te reinigen voor het ontvangen van de H. Hostie en de h. communie op de hand te ontvangen of op een eigen corporale (witte schone doek) die naar de mond wordt gebracht.
De bedienaar reikt de heilige communie uit met een schepje of hostie-pincet (tenacula) en gebruik makend van een hoestscherm. Er is geen tongcommunie mogelijk. - Als door de omstandigheden de communie wordt verlangd, maar niet ontvangen kan worden, kan met de desbetreffende persoon gesproken worden over de geestelijke communie, die zonder sacramentele nuttiging een innige vereniging met Christus bewerkt (gebeden daarvoor, zie de gebedskaart van de bisschoppen, zie onder bij : Gebed).
- Het is belangrijk de gelovigen te helpen weer de stap te zetten naar de MIs; dit kan bijvoorbeeld door hen speciaal uit te nodigen en/of door een attentie voor wie weer naar de kerk komen.
- De gelovigen zijn zolang de maatregelen van de bisschoppen van kracht zijn, gedispenseerd in de verplichting om op zondagen en verplichte feestdagen de heilige Mis bij te wonen.
- De priesters worden bijzonder uitgenodigd dagelijks de heilige Mis te vieren vanwege de geestelijke kracht van het Eucharistisch Offer, en dat ook te doen voor de slachtoffers, de verzorgenden, de burgerlijk verantwoordelijken en om een spoedig einde van de corona-epidemie.
- De handwassing tijdens de eucharistieviering moet gebeuren met schoon water, eventueel zeep. Nadien worden de handen afgedroogd met een schone handdoek, die eenmalig gebruikt en daarna gewassen wordt.
- Zorg voor een telkens (bij elke viering) schoongewassen kelkdoekje.
- Het drinken uit de kelk is in deze situatie voorbehouden aan de celebrant. Verder door indoping. Concelebranten kunnen gebruik maken van een eigen kelk.
B. Het Bewaren van de heilige communie en ziekencommunie
- De heilige communie kan buiten de Mis worden uitgereikt met de voorzorgsmaatregelen. In verpleeg- en verzorgingshuizen en overige instellingen kan het bezoek en heilige communie plaats vinden wanneer dat door de burgerlijke overheid voor het betreffende huis is vrijgegeven. Het protocol van die instelling moet worden gevolgd.
C. Eerste communie
De viering van de eerste heilige communie kan plaats vinden met inachtneming van de speciale maatregelen voor aantal kerkbezoekers, afstanden, hygiëne e.d.
3. VIERING VAN HET SACRAMENT VAN DE BIECHT
het sacrament van Boete en verzoening
Het canoniek recht verplicht niet meer tot de paasbiecht. Het kerkelijk wetboek geeft de verplichting tenminste eenmaal per jaar de ernstige zonden getrouw te belijden (c. 989) en de heilige communie te ontvangen (c. 920). Een gerechtvaardigde reden kan maken dat aan de verplichting tot paascommunie niet in de paastijd maar in een andere tijd wordt voldaan. Die reden is door de Coronacrisis aanwezig.
Kortom: men kan de algemene absolutie geven als een persoon eigenlijk graag zou willen biechten maar dit nu niet goed mogelijk is vanwege de Corona-situatie.
Verlangen naar de biecht
Verder kan ook worden gewezen op het zondendelgend karakter van boetedoening en van het verlangen naar het sacrament (Votum sacramenti). Dit zou kunnen worden vergeleken met de geestelijke communie. Wie eigenlijk verlangt te biechten en de zonden te belijden maar dit nu niet kan, kan zich de zonden te binnen brengen, God vergeving vragen (bijv. door een oefening van berouw of de schuldbelijdenis van de Mis of een ander vergelijkbaar gebed) en zich voornemen om het sacrament van de biecht te ontvangen zodra dat mogelijk is; die persoon ontvangt Gods vergeving door zijn verlangen naar de sacramentele genade. Volmaakt berouw dat de intentie om te biechten insluit, is zondenvergevend.
Voor het verkrijgen van de volle aflaat ten tijde van de Corona-crisis is dit voldoende, heeft de Penitentiarie verklaard.
Ruimte voor het biechthoren
De Nota van de Penitentiarie van 19 maart 2020 (en daarna ook het protocol van de kerkprovincie) vraagt aandacht voor de ruimte waarin de biecht gehoord wordt in de gevallen waarin dit mogelijk is, als het niet om besmette patiënten gaat. Het is beter om in de situatie van de Pandemie biecht te horen in een ruimte die goed gelucht wordt, buiten de biechtstoel, met een gepaste afstand tussen priester en biechteling (1½ m.) en mogelijk met een beschermend mondkapje. Natuurlijk moet er wel aandacht voor zijn dat het biechtgeheim bewaard blijft en er moet gelet worden op de noodzakelijk discretie. Houd afstand!
Speciale Aflaten voor de zieken, helpers, mee-biddende gelovigen en stervenden
De Apostolische Penitentiarie heeft bij decreet van 19 maart een volle aflaat verleend:
- aan de gelovigen die zijn aangestoken door het Corona-virus en in quarantaine zijn in het ziekenhuis of thuis, alsmede
- aan de werkers in de gezondheidszorg, de familieleden en ieder die zich aan het risico van besmetting blootstelt om zieken die lijden aan het Coronavirus te verzorgen,
- aan de gelovigen die gedurende tenminste een half uur een bezoek brengen aan het H. Sacrament, de Eucharistische aanbidding of de lezing van de H. Schrift doen of de Rozenkrans, de Kruisweg of de Rozenkrans van de Goddelijke Barmhartigheid bidden om van God het einde van de epidemie te verkrijgen, verlichting voor de Corona-zieken en het eeuwig heil van degenen die de Heer tot zich heeft geroepen,
onder de volgende voorwaarden:
- innerlijk afstand nemen van iedere zonde
- zich geestelijk verenigen via de communicatiemiddelen met de H. Mis, met de Rozenkrans, de Kruisweg of andere vormen van devotie of als zij tenminste het Credo, het Onze Vader en een aanroeping tot de maagd Maria bidden
- deze beproeving in een geest van geloof in God en uit liefde voor de medemensen opdragen
- voornemen de gewone voorwaarden voor een aflaat (sacramentele Eucharistische communie en gebed volgens de intenties van de paus) te vervullen zo gauw dat mogelijk is.
Aan de stervenden die de ziekenzalving en het viaticum niet kunnen ontvangen (met de pauselijke zegen in het stervensuur jh) verleent de Penitentiarie een volle aflaat op het moment van sterven, indien zij goed zijn gedisponeerd (innerlijke afstand van de zonde) en zij gedurende hun leven gewoon waren een of ander gebed te bidden. Het wordt aanbevolen om dan bij het verkrijgen van de aflaat een kruis of kruisbeeld te gebruiken. De Kerk vult de gewone voorwaarden voor een aflaat aan (Ecclesia supplet).
4. VIERING VAN DE OVERIGE SACRAMENTEN
Volgens de Richtlijnen van de Rijksoverheid en het protocol van de kerkprovincie kunnen de volgende vieringen doorgaan:
- Onderling moet 1½ meter afstand worden genomen.
- Voor alle vieringen geldt : houd afstand, respecteer de hygiënische regels
- Voor het doopsel geldt eveneens dat de afstand van 1.5 m. moeilijk te handhaven is; daarom wordt het in beginsel nog uitgesteld; in overleg met de pastoor kan het doopsel nu al plaatsvinden, als de voorzichtigheidsregels zo goed mogelijk in acht worden genomen.
- Dit geldt ook voor de viering van het heilig vormsel .
1. Hoe moet worden omgegaan met het gebruik van water bij het sacrament van het doopsel (met name in stervensgevaar)?
Gebruik vers, schoon water en giet dat in een schoongemaakte kan, droog het hoofd van de dopeling af met een schone handdoek, die eenmalig gebruikt en daarna gewassen wordt. Was als bedienaar van het doopsel vóór en na de doopbediening de handen.
Als er gevaar is voor het leven van een persoon, wordt het doopsel zonde ruitstel toegediend.
2. Hoe moet worden omgegaan met zalving bij doopsel, vormsel, sacrament van de zieken?
Algemeen advies/richtlijn:
- Was als bedienaar vóór en na de zalving de handen.
-
Direct lichamelijk contact bij de zalving moet worden vermeden, gebruik daarom een zgn. ‘virgula’ (staafje). Wanneer gekozen wordt voor een wattenstaafje, dan dient dit staafje nadien te worden verbrand, aangezien de Heilige Oliën nooit als wegwerpmateriaal kunnen worden beschouwd.
- Bij het sacrament van de zieken wordt de afstandregel zo goed mogelijk onderhouden.
- Verder moet onderscheid gemaakt worden tussen mensen die in algemene zin ernstig ziek zijn én degenen die met het coronavirus zijn besmet:
-
Bij mensen die in algemene zin ernstig ziek zijn: zie algemeen advies/richtlijn
- Bij mensen die met het coronavirus zijn besmet en die in een ziekenhuis zijn opgenomen, vraag naar de richtlijnen van de instelling. Voor de geldigheid van het sacrament moet de priester aanwezig zijn bij de zieke en zowel de zalving(en) verrichten als de sacramentele tekst uitspreken. In geval van nood kan wel met één zalving worden volstaan en kan buiten de sacramentele kerntekst de rest van de liturgie worden weg gelaten. Bij een Corona-patiënt heeft de priester de medewerking nodig van een instelling om beschermende kleding te kunnen dragen. Als die medewerking niet wordt gegeven, wordt het lastiger. De geruststelling voor de zieken die dit sacrament nu niet kunnen ontvangen is dat het sacrament niet heilsnoodzakelijk is (“necessitate medii”). Het is een sacrament van sterking. Net als bij de geestelijke communie kan hier sprake zijn van een geestelijke ziekenzalving door het zgn. votum sacramenti: het verlangen om dit sacrament te ontvangen indien de mogelijkheid er was geweest, geeft de zieke de genade van dit sacrament. In sommige gevallen zal het wél mogelijk zijn een algemene absolutie te geven en het is natuurlijk aan te bevelen om - waar dat mogelijk is - via de telefoon of een videoverbinding met een patiënt te bidden. Zie ook over de aflaat voor wie de ziekenzalving en de biecht niet kan ontvangen onder n. 3.
3. Viering van huwelijken
Het feliciteren gebeurt op Corona-afstand.
5. UITVAARTEN
Uitvaarten kunnen plaats vinden met inachtneming van de regels van de rijksoverheid;
Het fcondoleren gebeurt op Corona-afstand.
De kist wordt gezegend zonder besprenkeling
zie ook de website pastoraat en corona.
6. PASTORALE CONTACTEN EN CARITAS
Over pastorale zorg in Corona-tijd gaat de website Pastoraat en Corona waaraan behalve de protestantse theologische universiteiten van Amsterdam/Groningen en Kampen ook de Tilburg School of Theology heeft meegewerkt: https://www.pastoraatencorona.nl/
Hoe kunnen pastorale contacten met de gelovigen worden onderhouden? Wat kunnen we doen voor daklozen en armen?
- Maak optimaal gebruik van communicatiemiddelen (telefoon, e-mail, facetime, skype, whatsapp, messenger e.a.).
- Houd gepaste afstand van mensen; indien zij verkouden zijn/hoesten worden zij gevraagd om thuis te blijven. In andere gevallen geldt altijd de 1,5 m. regel.
Dit geldt ook bij het sacrament van boete en verzoening, die dus beter niet plaatsvindt in een biechtstoel maar elders in een grotere ruimte. - Als het mensen betreft die thuis of in het ziekenhuis, in quarantaine of isolatie, zijn, vraag advies aan de huisarts of naar de richtlijnen van de instelling.
- Zorg dat er vanuit de parochie omgekeken wordt naar mensen die alleen staan, een zwakke gezondheid hebben, wellicht niet goed weten hoe zich te redden in deze situatie. Bezoekgroepen kunnen een kaartje sturen, de ouderen bellen enz.
7. COLLECTES
II. Op welke manier vinden collectes plaats?
- De collecte kan plaats vinden door een collecteschaal of -bus bij de uitgang te plaatsen. Bij een live-stream kan de mogelijkheid worden vermeld om bij te dragen door de gift-app of op andere (digitale) wijze.
- Kerken en parochies voelen de nood door teruglopende inkomsten nu de zondagse vieringen in de kerk geen doorgang kunnen vinden; digitaal collecteren is daarom een belangrijke optie
- Tegelijk is het belangrijk om de mogelijkheden tot het geven van een bijdrage door ideal of givt-app e.d. op korte termijn te ontwikkelen waar die nog niet bestaan.
- De collecte in natura voor de voedselbank (of vergelijkbare initatieven): hier hebben de Nederlandse bisschoppen bijzondere aandacht voor gevraagd.
8. VERGADERINGEN/BIJEENKOMSTEN
1. Kunnen geplande vergaderingen en bijeenkomsten van besturen, pastorale team, catechese-groepen, parochiekern-commissies, koorrepetities e.a. voortgang vinden?
- De vergaderruimte dient veilig ingericht te zijn, zodat ieder de afstand kan houden, ook bij binnenkomst en vertrek. Zorg ook voor goede ventilatie. Verder gelden de 1.5 m regel en de voorschriften van hygiëne. Zie verder de richtlijnen van de burgerlijke overheid en van de bisschoppen. We roepen op de richtlijnen van de Rijksoverheid en van de Nederlandse bisschoppen te volgen.
2. Gebedsbijeenkomsten
- Aanbevolen wordt de kerk open te stellen, gelegenheid te geven voor het opsteken van een kaarsje en eventueel stille aanbidding te houden, mits de gelovigen niet te groot in aantal zijn en de ruimte groot genoeg is om voldoende afstand van elkaar te kunnen houden.
- Er kan wijwater uitgegeven worden, maar als er een tappunt is dient er ontsmettingsmiddel te zijn met toebehoren om de kraan te ontsmetten. Een andere mogelijkheid zijn kant en klare flesjes wijwater.
- Het kussen of aanraken van een heiligenbeeld, icoon of reliekschrijn is nog ongewenst.
- De bisschoppen vragen om dan ook een voorziening te hebben zodat mensen kunnen doneren voor de voedselbank.
9. VOORZIENINGEN
Welke voorzieningen moeten we treffen in de kerk, pastorie, sacristie, secretariaatsruimte, vergaderzaal, toiletten?
- Zorg dat de kerk en de andere genoemde ruimten regelmatig geventileerd en goed schoon gemaakt worden.
- Zorg voor desinfecterende handgel, vloeibare handzeep, papieren handdoeken e.d.
- Verwijder handdoeken waaraan ieder zijn/haar handen kan afdrogen.
10. Algemene regels voor besloten vieringen
- Het lijkt dat zingen een groter gevaar oplevert en dat dan een grotere afstand moet worden gehouden. Er loopt nog een omvattend onderzoek naar besmettingsgevaar van zingen. We wachten totdat er duidelijkheid is over het besmettingsgevaar bij koorzang en volkszang. Intussen is voorzichtigheid aan te bevelen. Geen samenzang.
- let erop dat er ook in de sacristie en de ruimtes rond het kerkgebouw voldoende afstand wordt gehouden en dat het aantal mensen in de ruimte beperkt is.
11. MAATREGELEN/TEKSTEN VAN DE NEDERLANDSE BISSCHOPPEN
Hieronder volgt eerst de tekst van de Protocollen van de Kerkprovincie van 20 mei j.l., daarna de oudere teksten.
PROTOCOL GELOVIGEN
Dit protocol is voor iedereen die naar de kerk komt om een viering bij te wonen of op een andere manier van het kerkgebouw gebruik te maken. Van u wordt gevraagd deze richtlijnen op te volgen zodat alle aanwezigen waardig en veilig samen kunnen vieren. Algemeen Alle maatregelen inzake de anderhalve meter regel hygiëne - handen reinigen bij binnenkomst van de kerk, hoesten en niezen in ellenboog, gebruik van papieren zakdoekjes - en gezondheid - bij verkoudheidsklachten en/of verhoging thuis blijven- dienen door alle betrokkenen strikt nageleefd te worden. Degenen die deelnemen aan vieringen doen dat op eigen risico.
Liturgieviering
RESERVEREN • U moet zich vooraf aanmelden.
HYGIËNE • U volgt bij binnenkomst de aanwijzingen voor plaatsing en bij het uitgaan de aanwijzingen om veilig naar de uitgang te gaan. • Bij het kruisteken wordt het lichaam niet aangeraakt.
DIENST VAN HET WOORD • Bij het drievoudig kruisteken vóór het evangelie wordt het lichaam niet aangeraakt.
DIENST VAN HET ALTAAR • Gelovigen houden elkaars hand niet vast tijdens het bidden van het Onze Vader. • Gelovigen geven elkaar bij de vredeswens niet de hand. • Het in processie naar het altaar brengen van vruchten en groenten of andere gaven moet vermeden worden.
H. COMMUNIE UITREIKING • U houdt anderhalve meter afstand van elkaar. • U dient voor het ontvangen van de H. Hostie uw handen te reinigen. • Kinderen die niet communiceren worden zonder aanraking gezegend op anderhalve meter afstand. • Wilt u de H. Hostie niet met de hand aanraken, dan kan een eigen ‘corporale’ meegebracht worden op de hand en zo de H. Hostie naar de mond gebracht worden. Bij een corporale kunt u denken aan een kleine schone witte zakdoek.
COLLECTE • U kunt bijdragen aan de collecte via een collectebus op een tafel bij de uitgang, via een bankoverschrijving, of via een gift-app.
SACRAMENT VAN BOETE EN VERZOENING (BIECHT) • U kunt niet biechten in een biechtstoel. • U kunt biechten in een te ventileren ruimte waar de priester en u anderhalve meter van elkaar kunnen zitten.
DOOPSEL • Het toedienen van het doopsel wordt uitgesteld. • In geval van nood kan het doopsel thuis zelf door de ouders toegediend worden (nooddoop), in overleg met de pastoor. Daarna, op een later tijdstip, volgen de andere riten in de kerk (inclusief de zalving). • Als de doop niet wordt uitgesteld moet bij het toedienen van het doopsel de regel van anderhalve meter zoveel mogelijk in acht worden genomen.
VORMSEL • Het ontvangen van het vormsel wordt uitgesteld.
EERSTE COMMUNIE • Het ontvangen van de Eerste Communie door een groep wordt uitgesteld.
SACRAMENT VAN DE ZIEKEN • Bij zalving wordt de regel van anderhalve meter zoveel mogelijk in acht genomen.
HUWELIJK • Feliciteren bij huwelijksvieringen doet u zonder fysieke aanraking en met inachtneming van de anderhalve meter regel. Niet alleen in het kerkgebouw, maar ook in de trouwstoet houdt u anderhalve meter afstand.
UITVAART • Condoleren bij uitvaarten doet u zonder fysieke aanraking en met in achtneming van de anderhalve meter regel. Niet alleen in het kerkgebouw, maar ook op het kerkhof en in de rouwstoet houdt u anderhalve meter afstand. KINDERWOORDDIENST • Kinderen kunnen direct bij binnenkomst in de kerk naar hun eigen programma en naar de kinderoppas gaan.
MUZIKALE EN VOCALE MEDEWERKING • Er is alleen voorzang en er wordt niet meegezongen door gelovigen tijdens de viering.
NA AFLOOP • Napraten in groepjes en koffiedrinken in het kerkgebouw kan gezien de geldende maatregelen niet, maar kan wel plaatsvinden in een parochiezaal of in een tuin bij de kerk, waar u anderhalve meter afstand tot elkaar kunt bewaren.
Gebed en devotie
MARIA • Het Mariabeeld, schilderij of icoon mag niet worden aangeraakt of gekust. o Bij het tappen van wijwater bij Lourdesgrotten en Mariakapellen gebruikt men een eigen fles/can. o U dient de kraan/drukknop na gebruik te ontsmetten.
HEILIGEN • Het Heiligenbeeld, schilderij, icoon of reliekschrijn mag niet worden aangeraakt of gekust. KAARSEN • Bij het kaarsenbranden en gebed dient u de anderhalve meter regel te volgen. • De betaling van de kaarsen moet bij voorkeur contactloos plaatsvinden. o Als dat niet kan dient u uw handen te ontsmetten alvorens te betalen. • De kaars wordt aan een andere reeds brandende kaars aangestoken. o Als dat niet kan gebruikt men een eigen aansteker of lucifer.
Andere activiteiten
JEUGDWERK • Jongeren komen zoveel mogelijk zelf naar het parochiecentrum toe. Als zij worden gebracht door hun ouders met de auto lopen de kinderen zelf naar het parochiecentrum. • De leiders en jongeren hebben de tijd om aan te komen en te vertrekken, zonder extra contact momenten. • Leiders en jongeren gaan na de bijeenkomst direct naar huis.
DIACONAAL WERK • Bij het uitdelen van pakketten bij de voedselbank moeten de richtlijnen over afstand en hygiëne van het RIVM in acht worden genomen. • U kunt een bijdrage leveren in de vorm van houdbare levensmiddelen af te geven voor de voedselbank als blijk van naastenliefde.
BEDEVAARTEN • Bedevaarten in groepen per bus kunnen alleen plaatsvinden, wanneer in de bussen gezorgd is voor een afstand van anderhalve meter tussen de passagiers die mondkapjes dragen, zoals in het openbaar vervoer. • U kunt wanneer u niet naar het bedevaartsoord kunt komen telefonisch of via e-mail een kaarsje laten branden of een gebedsintentie aanvragen. • De bepalingen voor reizen van de (buitenlandse) overheid moeten worden gevolgd. • Digitale bedevaart: o via het online-platform https://sanctuarystreaming.eu/, gelanceerd door de Commissie van Bisschoppenconferenties van de EU (COMECE), worden eucharistievieringen en gebedsdiensten in onder meer Lourdes, Loreto, Czestochowa, Fátima en vele andere gelivestreamd.
VERGADERINGEN • Zolang de anderhalve meter regel van kracht is worden bijeenkomsten thuis ontraden.
PROTOCOL BEDIENAREN
Dit protocol is bedoeld voor iedereen die een rol heeft in de eredienst. Van u wordt gevraagd deze richtlijnen op te volgen zodat alle aanwezigen waardig en veilig samen kunnen vieren.
Algemeen Alle maatregelen inzake de anderhalve meter regel, hygiëne - handen reinigen bij binnenkomst van de kerk, hoesten en niezen in ellenboog, gebruik van papieren zakdoekjes - en gezondheid - bij verkoudheidsklachten en/of verhoging thuis blijven- dienen door alle betrokkenen strikt nageleefd te worden. Degenen die de sacramenten celebreren of gebedsvieringen leiden doen dat op eigen risico.
RELIGIEUZE GEMEENSCHAPPEN Bezoekende bedienaren voor liturgie moeten vooraf bevraagd worden op hun gezondheid. Daarnaast dienen zij gewezen te worden op hun verantwoordelijkheid van hun eigen gezondheid en de gezondheid van anderen.
Liturgieviering
HYGIËNE • De bedienaren wassen voor aanvang en na afloop van de viering hun handen met desinfecterende zeep. • De koster wast vóór de viering de handen en legt de hosties op de communie-schaal c.q. ciborie klaar. • De hostiesschaal blijft afgedekt. • Het sprenkelen van gewijd water door de priester over de gelovigen dient achterwege gelaten te worden. • De reverentie van het altaar gebeurt zonder aanraking. • Bij het kruisteken wordt het lichaam niet aangeraakt. • De intredeprocessie bij een viering en de processie aan het einde van de viering wordt zo kort mogelijk gehouden met inachtneming van de anderhalve meter regel.
DIENST VAN HET WOORD • Bij het drievoudig kruisteken vóór het evangelie wordt het lichaam niet aangeraakt. • Het aanreiken van het wierookvat is kort en er dient niet bij te worden gesproken.
DIENST VAN HET ALTAAR • De bewieroking van het altaar dient alleen door de priester gedaan te worden. • Bij aanwezigheid van een diaken staat deze minimaal anderhalve meter schuin achter de priester. • De priester bedient zelf de palla en het altaarmissaal. • Tijdens de consecratie staan pateen en kelk in het midden en ciborie c.q. hostieschaal op afstand naar rechts. De priester buigt voorover en spreekt naar beneden. • Bij concelebratie dient er voor elke concelebrant een eigen kelk te zijn en een eigen pateen/hostieschaal. • De hostieschalen dienen evenals de kelk buiten de consecratie en het communiceren met een palla of een kleedje (als de palla te klein is voor een hostieschaal) te worden bedekt. • Elke concelebrant purificeert de eigen kelk en pateen/hostieschaal.
H. COMMUNIE • De handwassing voor en na de communie moet gebeuren met schoon water, eventueel zeep. • De kelk kan slechts door één persoon gebruikt worden.
UITREIKING • Gebruik een daarvoor bestemd schepje (of passend pincet). • Gebruik een hoestscherm tussen de bedienaar van de H. Communie en de communicant. Onder het hoestscherm wordt de H. Hostie met schepje of pincet op de hand van de communicant gelegd. • Wie de H. Hostie niet met de hand wil aanraken, kan een eigen 'corporale' meebrengen en daarop de H. Hostie ontvangen en naar de mond brengen. • Van tong-communie moet worden afgezien. • Van kelk-communie moet worden afgezien.
Een reserve schepje of pincet moet bij de hand zijn, voor wanneer schepje of pincet de hand van de communicant heeft aangeraakt. Een hoestscherm kan eventueel zelf gemaakt worden.
RELIGIEUZE GEMEENSCHAPPEN • Na de eucharistieviering kan de overste de ciborie uit het tabernakel halen en de H. Communie uitreiken. o Vervolgens kan hij/zij de H. Communie ontvangen van een medezuster/broeder. o De religieuze gemeenschappen maken zelf de afweging i.v.m. kwetsbaarheid medezusters/broeders de H. Communie tijdens de viering uit te reiken door de celebrant of na de viering door de overste.
SACRAMENT VAN BOETE EN VERZOENING (BIECHT) • U kunt geen biecht horen in een biechtstoel. Er kan gekozen worden voor een biecht in een goed te ventileren ruimte waar de priester en de biechteling minstens anderhalve meter van elkaar kunnen zitten.
DOOPSEL • De toediening van het doopsel wordt uitgesteld. • In geval van nood kan het doopsel thuis zelf door de ouders toegediend worden (nooddoop). De pastoor begeleidt de ouders daar zo goed mogelijk op afstand bij. Daarna, op een later tijdstip, volgen de andere riten in de kerk (inclusief de zalving). • Als de doop niet wordt uitgesteld moet bij het toedienen van het doopsel de regel van anderhalve meter zoveel mogelijk in acht worden genomen.
VORMSEL • Het toedienen van het vormsel wordt uitgesteld.
EERSTE COMMUNIE • De uitreiking van de Eerste Communie aan een groep wordt uitgesteld.
SACRAMENT VAN DE ZIEKEN • Bij zalving wordt de regel van anderhalve meter zoveel mogelijk in acht genomen. • Er wordt gebruik gemaakt van een ’virgula’ (staafje).
UITVAART • De kist met de overledene wordt gezegend zonder besprenkeling. MUZIKALE EN VOCALE MEDEWERKING • Geen gezangen door koren en gelovigen (volkszang) tijdens de viering. • Geen optredens van instrumentalisten op blaasinstrumenten en muziekgroepen. o Er kan ook gedacht worden aan het voorlezen van een psalm of lied en aan het spelen van een koraal door het orgel.
• Een cantor kan op afstand van minimaal zes meter van anderen enkele vaste gezangen tijdens de viering voor zijn/haar rekening nemen. o De cantor mag niet achter het ambo staan ter beperking van het besmettingsgevaar voor lectoren en celebrant. • Enkel de aanhef van liturgische gezangen geschiedt door de celebrant. De rest door de cantor.
Andere activiteiten
PASTORAAT EN BEZOEKWERK • Pastoraat in fysieke nabijheid aan kwetsbare ouderen en aan mensen met verminderde weerstand kan niet plaatsvinden, uitgezonderd situaties van geestelijke nood. • De bedienaar kan een persoonlijke afweging maken. Eventueel zorgt hij voor vervangend pastoraat. • Pastoraat aan kwetsbare gelovigen dient zo veel mogelijk via telefoon (telefooncirkel), per brief (kaartje), email, facetjes, skype of via videobellen te gebeuren. • Pastoraat aan de overige gelovigen gebeurt bij voorkeur in kerkelijke gebouwen, waar de anderhalve meter regel in acht kan worden genomen. • Pastoraat in ziekenhuizen en verpleeg- en verzorgingshuizen, en overige instellingen is weer mogelijk wanneer de overheid deze huizen en instellingen vrijgeeft voor bezoek. o In deze instellingen is er een protocol dat gevolgd dient te worden.
JEUGDWERK • U dient de leiding van de jeugdwerkgroepen over het protocol te informeren.
DIACONAAL WERK • Zorg voor maatwerk gericht op oudere gelovigen, eenzame personen, dak- en thuislozen, mensen die in armoede leven, ongedocumenteerden, enz.
PROTOCOL KERKGEBOUWEN
Dit protocol is bedoeld voor iedereen die een rol heeft bij het inrichten en schoonhouden van kerkgebouwen, kapellen en andere ruimten zodat deze zo veilig mogelijk kunnen worden gebruikt.
Algemeen Alle maatregelen inzake de anderhalve meter regel, hygiëne - handen reinigen bij binnenkomst van de kerk, hoesten en niezen in ellenboog, gebruik van papieren zakdoekjes - en gezondheid - bij verkoudheidsklachten en/of verhoging thuis blijven- dienen door alle betrokkenen strikt nageleefd te worden.
RELIGIEUZE GEMEENSCHAPPEN • Religieuze gemeenschappen dienen vooraf goed na te denken over de wenselijkheid om publieke vieringen te houden. • Bij openstelling van religieuze vieringen in religieuze gemeenschappen houdt men zich aan alle bepalingen van het RIVM. o In verzorgingshuizen van religieuzen zijn publieke vieringen niet toegestaan. o In kleine, kwetsbare gemeenschappen wordt afgeraden om publieke vieringen te houden. • Wanneer een gemeenschapslid corona-verschijnselen heeft, worden alle publieke vieringen stopgezet.
Liturgieviering
GEBRUIKSPLAN • Maak een gebruiksplan voor het kerkgebouw. • Per kerkgebouw wordt iemand aangewezen die er op toeziet dat de maatregelen worden nageleefd. • Wees alert op de verplichte aanwezigheid van een bedrijfshulpverlener, iemand met een E.H.B.O. diploma. • Er mag geen intentieboek aanwezig zijn.
RESERVEREN • Maak een reserveringssysteem zodat iedereen die aanwezig wil zijn bij de liturgie zich kan aanmelden en een plaats kan reserveren.
INFORMEREN • Vraag aan deelnemers van de viering of bijeenkomst naar gezondheidsklachten coronavirus gerelateerd.
PLACEREN • Geef veilige looproutes aan op anderhalve meter afstand van de zitplaatsen. • Geef aan waar gelovigen kunnen zitten op anderhalve meter afstand van elkaar.
TOELAATBAAR AANTAL GELOVIGEN • Als het toelaatbaar aantal gelovigen wordt overschreden kunnen meerdere vieringen op een dag plaatsvinden, maar niet meer dan één viering per dagdeel.
HYGIËNE • Stel een ontsmettingsplan op voor het kerkgebouw, lezenaars, microfoons e.d.
• Bij binnenkomst staat ontsmettingsmiddel klaar om de handen te ontsmetten. • Wijwaterbakjes dienen leeg te zijn. • Tussen de vieringen moet het kerkgebouw geventileerd worden.
COMMUNICATIE • Bij de ingang hangt een poster waarop de voorschriften duidelijk staan vermeld. Ook ligt hier het protocol voor gelovigen zodat zij dit mee kunnen nemen. • Zorg voor een Engelstalige versie voor anderstaligen.
H. COMMUNIE UITREIKING • De gelovigen moeten geholpen worden bij het volgen van de anderhalve meter regel tijdens de communiegang. • Er moet ontsmettingsmiddel klaar staan zodat gelovigen voor het ontvangen van de H. Hostie de handen kunnen reinigen.
UITVAART • Er is geen condoleanceboek aanwezig. • Niet alleen in het kerkgebouw, maar ook in de rouwstoet en op het kerkhof houdt men anderhalve meter afstand van elkaar.
KINDERWOORDDIENST • De voorschriften van de overheid ten aanzien van kinderen dienen in acht te worden genomen.
Gebed en devotie
AANBIDDING VAN HET ALLERHEILIGSTE • In kerken waar het Allerheiligst Sacrament wordt uitgesteld voor aanbidding dienen de zitplaatsen te voldoen aan de anderhalve meter regel.
MARIA • De bidstoelen en banken dienen te voldoen aan de anderhalve meter regel. • Er dient ontsmettingsmiddel aanwezig te zijn om de kraan/drukknop van een aanwezig wijwatertappunt na gebruik te ontsmetten.
HEILIGEN • De bidstoelen en banken dienen te voldoen aan de anderhalve meter regel. • Het Heiligenbeeld, schilderij, icoon of reliekschrijn mag niet worden aangeraakt of gekust. KAARSEN • Bij het kaarsenbranden dienen kerkgangers via lijnen op de vloer op de anderhalve meter regel gewezen te worden. • De betaling van de kaarsen moet bij voorkeur contactloos plaatsvinden. Als dat niet mogelijk is dient ontsmettingsmiddel voor de handen aanwezig te zijn bij de betaalbak.
OFFERBLOK • Als contactloos offeren niet mogelijk is dient ontsmettingsmiddel voor de handen aanwezig te zijn.
PROCESSIES • Processies op de openbare weg kunnen vooralsnog niet plaatsvinden.
Andere activiteiten
JEUGDWERK • In het jeugdwerk (catechese, clubwerk, en andere jeugd- en jongerengroepen) moeten de aanwijzingen gevolgd worden die door de overheid aan de scholen en/of kinderopvang gegeven zijn. • De bijeenkomsten vinden plaats op een tijdstip en een locatie waar op dat moment geen andere activiteiten of vergaderingen plaatsvinden.
DIACONAAL WERK • Voor maaltijden e.d. moeten de ontwikkelingen m.b.t. de horeca gevolgd worden.
VERGADERINGEN • De ruimtes waarin samengekomen wordt dienen veilig ingericht te zijn, met inachtneming van het door de overheid toegestane aantal deelnemers. • De deelnemers moeten op anderhalve meter afstand van elkaar kunnen zitten met goede ventilatie. • Indien medegebruik van een gebouw wordt gemaakt, of een gebouw wordt gehuurd, stem het protocol met elkaar af.
BEDEVAARTEN • Bedevaarten in groepen per bus kunnen alleen plaatsvinden, wanneer in de bussen gezorgd is voor een afstand van anderhalve meter tussen de passagiers die mondkapjes dragen, zoals in het openbaar vervoer. • Bedevaartgangers die nu niet naar het bedevaartsoord kunnen komen kan de gelegenheid worden gegeven om telefonisch of via e-mail een kaarsje te laten branden, een gebedsintentie aan te vragen of via internet verbinding te maken met een bedevaartsplaats.
Hieronder volgen de maatregelen van de Nederlandse bisschoppen van 26 maart:
Naar aanleiding van de maatregelen die de Rooms-Katholieke Kerk op 23 maart heeft aangekondigd, stonden er nog enkele vragen open. Daar hebben de Nederlandse bisschoppen op 26 maart een besluit over genomen, na een gesprek van de kerken met de burgerlijke overheid en in lijn met het aangescherpte Vaticaanse decreet ‘Ten tijde van Covid-19 (II)’. ‘We nemen onze verantwoordelijkheid in het voorkomen van het verspreiden van corona zeer serieus’, zeggen de bisschoppen.
Dat betekent dat alle op 23 maart afgekondigde maatregelen gehandhaafd blijven en waar nodig worden aangescherpt, te weten:
Geen publieke vieringen tot en met Pinksteren
Besloten vieringen alleen in aanwezigheid van de daarvoor strikt noodzakelijke bedienaren, zonder de deelname van andere gelovigen, met in achtneming van alle strikte maatregelen op gebied van afstand, hygiëne en gezondheid. Dit betekent met ingang van 26 maart ook dat de heilige communie bij deze vieringen niet kan worden uitgereikt, omdat dan de voorgeschreven afstand van anderhalve meter niet kan worden gehandhaafd en ook het delen van de communie onveilig kan zijn. Om dezelfde redenen kan de heilige communie niet buiten de heilige mis worden uitgereikt, behalve wanneer het gaat om het viaticum (laatste heilige communie voor stervenden)
De kerken zijn waar mogelijk open voor gelovigen die komen voor gebed of om een kaars aan te steken en/of een gave voor de voedselbank te brengen. Zij moeten alle maatregelen van de overheid daarbij in acht nemen op het gebied van aantal, afstand, hygiëne en gezondheid
Voor alle parochies geldt voor de besloten vieringen in de Paastijd het aangescherpte Vaticaanse decreet ‘Ten tijde van Covid-19 (II)’. (Kijk voor meer informatie op rkliturgie.nl). Ook voor kloosters gelden de richtlijnen uit dit decreet.
Uitvaarten en huwelijken
Op de site van de rijksoverheid worden in verband met het afgelasten van samenkomsten uitzonderingen genoemd voor religieuze en levensbeschouwelijke bijeenkomsten. Zo mogen uitvaarten en huwelijksvieringen plaats vinden in aanwezigheid van maximaal 29 personen.
De bisschoppen hebben het volgende besloten:
Kerkelijke uitvaarten en huwelijken worden zo sober en klein mogelijk gehouden met zo min mogelijk aanwezigen. Ook hier gelden alle strikte maatregelen voor afstand, gezondheid en hygiëne.
De heilige communie kan bij deze vieringen niet worden uitgereikt, omdat dan de voorgeschreven afstand van anderhalve meter niet kan worden gehandhaafd en ook het delen van de communie onveilig kan zijn.
‘We willen gelovigen in de risicogroepen beschermen’
Andere publieke vieringen dan uitvaarten en huwelijksvieringen staan de bisschoppen niet toe, ook al biedt de overheid hiertoe in principe wél een mogelijkheid met maximaal 29 aanwezigen. ‘We beseffen dat dit laatste voor gelovigen moeilijk zal zijn. Voor ons is dit ook geen gemakkelijk besluit, maar we doen dit omdat we onze verantwoordelijkheid serieus nemen, met name ook voor onze gelovigen die tot de risicogroepen behoren. Het huis van God, de eredienst aan God mag geen bron van besmetting van mensen worden.”
De bisschoppen vragen begrip van de gelovigen en wijzen op de noodzakelijke strenge lijn van de overheid voor alle andere typen samenkomsten. Ze willen ook gehoor geven aan het Vaticaanse decreet van 25 maart 2020. Ze wijzen op alle mogelijkheden die er intussen zijn om vanuit eigen huis een mis te volgen en de geestelijke communie te ontvangen. Ze vragen om in gebed met onderlinge barmhartigheid en begrip voor elkaar verbonden te blijven.
Mochten nieuwe maatregelen van de overheid reden geven om deze kerkelijke maatregelen te heroverwegen, dan volgt verdere berichtgeving. Parochies kunnen met aanvullende vragen contact opnemen met het eigen bisdom.
Downloads (op rkkerk.nl) en uitzendingen:
Gebed van de bisschoppen
Gebedskaart voor de geestelijke communie
Rozenkransgebed met uitleg
Volg de website van uw bisdom en parochie voor andere mogelijkheden tot gebed en live streaming van vieringen.
Op zondag is er de Eucharistie op televisie via KRO-NCRV, vanaf 10.00 uur op NPO 2 en vanuit Hilversum worden elke dag een mis en een dagsluiting gestreamd. Verder zendt Radio Maria iedere doordeweekse ochtend en avond een Eucharistieviering uit om 09.00 uur en 19.00 uur. In het weekend op zaterdag om 09.30 uur en zondag om 10.00 uur. Vrijdag 27 maart wordt er een buitengewoon Urbi et Orbi uitgezonden om 17.55 uur op NPO2.
Hieronder volgt de tekst van maatregel van de Nederlandse Bisschoppen i.v.m. de Corona-crisis, d.d. 24 maart
In reactie op de aangescherpte maatregelen van de overheid tegen de verspreiding van het coronavirus op 23 maart, hebben de Nederlandse bisschoppen aanvullende maatregelen getroffen. Alle publieke liturgievieringen, ook die in kleine kring door de week, worden voor de gehele Paastijd, tot en met Pinksteren (op 31 mei) afgelast.
De overheid heeft alle bijeenkomsten verboden tot 1 juni, ook die met minder dan 100 mensen. Eerder werden door de bisschoppen al alle publieke vieringen op zaterdag en zondag afgelast, nu zijn dus ook de publieke vieringen door de week afgelast.
Besloten vieringen zijn alleen nog mogelijk in aanwezigheid van de daarvoor strikt noodzakelijke bedienaren en zonder de deelname van andere gelovigen. De kerken kunnen wel open blijven voor individuele bezoekers, die komen voor gebed of om een kaars aan te steken en/of een gave voor de voedselbank te brengen. Zij moeten alle maatregelen van de overheid daarbij in acht nemen op het gebied van aantal, afstand, hygiëne en gezondheid.
Het kabinet heeft aangegeven dat er nog uitzonderingsmaatregelen komen waar het gaat om uitvaarten en kerkelijke huwelijken. Als hierover meer informatie beschikbaar is, wordt deze zo spoedig mogelijk bekend gemaakt. Mochten er vanuit de parochies vragen zijn, dan kunnen deze het beste gericht worden aan het eigen bisdom.
Decreet
De bisschoppen verwijzen met het oog op de besloten vieringen in de Paastijd verder naar het decreet dat de Congregatie voor de Goddelijke Eredienst en de Regeling van de Sacramenten op 19 maart 2020 in verband met het coronavirus heeft uitgevaardigd: “Ten tijde van Covid-19”. De tekst van het decreet is in het Nederlands vertaald door de Nationale Raad voor Liturgie (NRL, www.rkliturgie.nl).
De bisschoppen blijven het belang van het gebed benadrukken in deze tijden waarin het coronavirus heerst.
- Gebed van de bisschoppen
- Gebedskaart voor de geestelijke communie
- Noveengebed tot Onze Lieve Vrouw ter Nood
- Volg de website van uw bisdom en parochie voor andere mogelijkheden tot gebed en live streaming van vieringen.
Op zondag is er de Eucharistie op televisie via KRO-NCRV, vanaf 10.00 uur op NPO 2 en vanuit Hilversum worden elke dag een mis en een dagsluiting gestreamd. Verder zendt Radio Maria iedere doordeweekse ochtend en avond een Eucharistieviering uit om 09.00 uur en 19.00 uur. In het weekend op zaterdag om 09.30 uur en zondag om 10.00 uur.
Eerdere berichten:
Bericht van de Nederlandse Bisschoppen, 18 maart 2020:
Aanbidding
Zo lang de maatregelen in verband met het coronavirus nodig zijn en er ook voor de katholieke kerken verschillende maatregelen gelden, nodigen de bisschoppen gelovigen uit om voor aanbidding naar de kerk te komen.
Bijdrage Voedselbank
In kerken waar het Allerheiligst Sacrament wordt uitgesteld voor aanbidding, wordt de gelovigen gevraagd ook een bijdrage in de vorm van houdbare levensmiddelen af te geven voor de voedselbank.
De houdbare levensmiddelen zijn een blijk van naastenliefde voor de mensen die afhankelijk zijn van de voedselbanken. Op deze manier kan het gebed des Heren (“geef ons heden ons dagelijks brood”) een nieuwe en geloofwaardige toepassing krijgen. Door gelovigen te vragen te delen hopen de bisschoppen de solidariteit met kwetsbare groepen te verstevigen.
Niet alleen in nood, maar allereerst omwille van de liefde van Christus willen gelovigen, in navolging van de heiligen, dikwijls enkele ogenblikken denken aan de liefde die de Heer ons heeft getoond in de geheimen van zijn heilswerk, en daarbij vragen met Hem verenigd te mogen blijven.
In de traditie van de Kerk heet dit de geestelijke communie, omdat wij, hoewel wij niet in de gelegenheid zijn de heilige gaven van Christus’ Lichaam en Bloed te ontvangen, verlangen met onze Heer verenigd te zijn als in de sacramentele communie.
Deze geestelijke communie is geen sacrament maar ”de zuiveren van hart, die vurig wensen dat hun het heilig Sacrament mocht worden gegeven, ook als dit niet mogelijk is, ontvangen de genade van het Sacrament naar de maat van hun verlangen en gesteltenis” (Johannes Tauler).
Blijk van Naastenliefde
“Geef ons heden ons dagelijks brood” (Mt 6:11)
In de veertigdagentijd, bij de voorbereiding op Pasen, roept de liturgie op tot concrete daden van naastenliefde:
Heilige Vader, machtige eeuwige God, om recht te doen aan uw heerlijkheid, om heil en genezing te vinden zullen wij U danken, altijd en overal door Christus onze Heer. Want Gij gunt uw gelovigen de vreugde jaarlijks met een zuiver hart naar het paasfeest toe te gaan: dit is een tijd van meer toeleg op het bidden, van grotere aandacht voor de liefde tot de naaste, een tijd van grotere trouw aan de sacramenten waarin wij zijn herboren. Zo groeien wij tot de volheid der genade die Gij uw kinderen hebt toegezegd. (1e prefatie van de veertigdagentijd)
Heilige Vader, machtige eeuwige God, om recht te doen aan uw heerlijkheid, om heil en genezing te vinden zullen wij U danken, altijd en overal. Gij hebt gewild dat wij U dank betuigen door onszelf te versterven. Zo behoedt Gij ons, zondaars, voor overmoed en eigenwaan en doordat wij het voedsel broederlijk delen met hen die honger hebben, maakt Gij ons tot navolgers van uw mildheid. (3e prefatie van de veertigdagentijd)
Maatregelen rond kerkelijke uitvaarten
Het Corona-virus (COVID-19) heeft ook gevolgen voor de kerkelijke uitvaart.
De bisschoppen bepalen in aansluiting bij het advies van de uitvaartbranche op 16 maart jl. dat kerkelijke uitvaarten ‘in kleine kring en sober’ moeten zijn. Dat betekent dat dringend wordt geadviseerd liturgische plechtigheden in kerken, crematoria en begraafplaatsen alleen te laten bijwonen door familieleden in de eerste graad en aanverwanten (ouders, kinderen, ouders van de partner en de partner van de kinderen). Voor rouwbezoek en condoleances geldt hetzelfde advies.
Tevens wordt geadviseerd om uitvaarten telefonisch te bespreken en gemaakte afspraken per e-mail te bevestigen.
Dit betekent dat de liturgie vanaf nu een kort moment van bezinning en gebed is, mogelijk in de kerk maar wellicht ook alleen nog direct voorafgaand aan de teraardebestelling of de crematie. Viering van de H. Eucharistie of communie-uitreiken is niet mogelijk, bij voorkeur duurt de viering niet langer dan 20 minuten. Er zal geen zang of muziek zijn.
Wanneer de situatie weer genormaliseerd is kan eventueel een volwaardige herdenkingsdienst voor de overledene gehouden worden.
Eerdere maatregelen Nederlandse Bisschoppen (niet meer van kracht)
Het bericht van de Nederlandse Bisschoppen luidt:
In verband met de laatste ontwikkelingen rondom het Coronavirus (COVID-19), scherpen de bisschoppen in Nederland de al eerder getroffen maatregelen aan. Alle publieke liturgische vieringen op zaterdagavonden en zondagen worden tot dinsdag 31 maart afgelast. Hiermee sluiten de bisschoppen aan bij het recente advies van de overheid en het RIVM.
De bisschoppen begrijpen dat het feit dat de zondagsvieringen niet door kunnen gaan voor vele parochianen een moeilijk besluit is, maar vragen hierin om hun begrip en gebed. Zij wijzen op de mogelijkheid van de (eucharistie)viering door de week in doorgaans kleine groepen, de geestelijke communie: ‘door het verlangen om Christus te ontvangen, schenkt Hij ons ook door deze ‘geestelijke communie’ zijn genade.’ Ook vragen de bisschoppen om kerken waar mogelijk open te stellen en zo mensen de gelegenheid te bieden voor persoonlijk gebed.
Viering in beperkte kring
Wanneer er in beperkte kring wel een viering is, bijvoorbeeld bij een doop of een uitvaart, zal de celebrant volgens strikte richtlijnen handelen. Alle parochies ontvangen via het eigen bisdom deze richtlijnen voor het vieren van de mis in kleine kring en het bedienen van de overige sacramenten. Deze richtlijnen zijn er om verspreiding van het coronavirus te voorkomen en om tegelijkertijd het pastorale werk toch zo goed mogelijk doorgang te laten vinden. Zo wordt bij contact met ouderen en zieken gevraagd altijd in overleg met bijvoorbeeld een zorginstelling of ziekenhuis te handelen en de richtlijnen tegen corona daar te volgen. Ook voor de gelovigen die hierbij zijn betrokken geldt: volg de richtlijnen voor contact van het RIVM.
Tot nader order gelden ook de volgende maatregelen van de Nederlandse Bisschoppen:
- Publieke liturgische vieringen op zaterdagavond en op de zondag worden afgelast;
- Vormselvieringen en presentatievieringen voor communicanten worden afgelast;
- Dopen en uitvaarten vinden plaats in kleine kring en worden sober gehouden. Ook hier met inachtneming van fysieke afstand tussen de gelovigen;
- De bisdommen ontraden alle andere samenkomsten, zoals het koffie drinken na vieringen, koorrepetities en catechetische bijeenkomsten.
- Tijdens vieringen (in kleine kring) in parochies en instellingen is het ontvangen van de communie op de tong niet mogelijk;
- De communie kan alleen op de hand worden ontvangen en dient alleen door de celebrant uitgereikt te worden;
- De kelkcommunie is voorbehouden aan de celebrant;
- Kerkgangers geven elkaar bij de vredeswens niet de hand;
- Er wordt geen gebruik gemaakt van wijwater bij binnenkomst en verlaten van de kerk.
Tot zover het bericht van de Nederlandse Bisschoppen.
12. LIVE-STREAM EN UITZENDINGEN VAN VIERINGEN
- De vieringen in de kathedraal zijn via live-stream te volgen (zie banner/link op deze website; daar is ook het programma van de uitzendingen te vinden). Ook andere activiteiten van het bisdom zullen langs deze weg plaats vinden.
- Bekijk ook de uitzending van Kruispunt ‘In quarantaine’ met een mooie reportage over Sant’ Egidio in Corona-tijd: www.npostart.nl/KN_1713130
- Hier vindt U het programma van dagelijkse vieringen van de KRO: www.kro-ncrv.nl/katholiek/nieuws/dagelijkse-vieringen-online.
- Vele parochies in ons bisdom zijn met live-stream begonnen.
- De bisschoppen wijzen op de mogelijkheid om thuis op zondag de Eucharistie op televisie te volgen, via KRO-NCRV, vanaf 10.00 uur op NPO 2. Verder zendt Radio Maria iedere doordeweekse dag een Eucharistieviering uit om 9.00 uur en 19.00 uur, op zaterdag om 9.30 uur en op zondag om 10.00 uur. Zie www.radiomaria.nl
13. GEBEDEN
Bidden in tijden van beproeving
Uitgeverij Adveniat heeft het boekje "Bidden in tijden van beproeving" uitgegeven (uitg. Leo Fijen) waaraan ook mgr. Jan Hendriks heeft meegewerkt. Het boekje is in het bisdom Haarlem-Amsterdam toegestuurd aan alle priesters, diakens, pastoraal werkers en catechisten; voor de parochies in een tiental exemplaren, zodat het verspreid kan worden onder de parochiebestuursleden en vrijwilligers. Het bisdom heeft nog een aantal boekjes in reserve; zolang de beperkte voorraad strekt zijn die te verkrijgen via: jkeuss@bisdomhaarlem-amsterdam.nl
Aanbeveling bisschoppen
De bisschoppen roepen nadrukkelijk op tot gebed in deze tijden waarin het coronavirus heerst.
- Er is een speciale gebedskaart van de Nederlandse bisschoppen (pdf)
- Noveengebed tot Onze Lieve Vrouw ter Nood
- De Kruisweg
- De Rozenkrans
- Bid mee via Radio Maria
- Steek een kaarsje op via de website van Kerk in Nood
- Volg de website van uw bisdom en parochie voor andere mogelijkheden tot gebed en live streaming van vieringen
Gebed van de Nederlandse Bisschoppen gebruikt in het Universeel Gebed (de Grote Voorbede) van Goede Vrijdag
Het gebed dat beschikbaar is gesteld voor de Goede Vrijdagplechtigheid, kan natuurlijk gebruikt blijven worden, privé of in de voorbede.
Speciale intentie ten tijde van de COVID-19-pandemie
Laten wij bidden voor allen die de gevolgen ondervinden van de huidige coronapandemie: dat God troost en genezing schenkt aan de zieken, hoop aan hen die in angst leven of in nood verkeren, kracht aan hen die de zieken bijstaan, inzicht aan wetenschappers die naar geneesmiddelen zoeken, wijsheid aan hen die maatregelen treffen voor de maatschappij, en het eeuwig licht aan degenen die aan het virus bezweken zijn.
Gebed in stilte.
Daarna zegt de priester:
Almachtige eeuwige God, oorsprong en einddoel van het menselijk bestaan, verlicht de last van de besmettelijke ziekte die op de wereld drukt en sterk ons geloof, zodat wij ons leven opnieuw afstemmen op U en onze naasten, en wij ons toevertrouwen aan uw vaderlijke voorzienigheid. Door Christus onze Heer. Allen: Amen.
Gebeden voor geestelijke Communie
“Er zal een uur komen, ja het is er al, dat de ware aanbidders de Vader zullen aanbidden in geest en waarheid” (Joh 4:23)
Mijn Jezus, ik geloof dat Gij in het allerheiligste Sacrament tegenwoordig zijt. Ik bemin U boven alles en wens U in mijn hart te ontvangen. Maar ik kan dit nu niet werkelijk doen; daarom bid ik U: kom tenminste op geestelijke wijze in mijn hart. Ik omhels U, alsof Gij reeds gekomen waart en verenig mij geheel en al met U. Laat mij toch nooit van U gescheiden worden.
Ofwel:
Mijn Jezus, ik geloof dat Gij in het allerheiligste Sacrament tegenwoordig zijt. Ik bemin U en verlang naar U. Kom in mijn hart. Ik omhels U; verlaat mij nooit meer.
(bron: Katholiek Gebedenboek. De gebedsschat van de kerk der eeuwen en de vernieuwde liturgie volgens Vaticanum II. Brugge: Tabor, 1986, pp. 935-937
Gebed van de bisschoppen
God, toevlucht in onze nood,
kracht in onze vertwijfeling en angst,
vertroosting in ziekte en lijden.
Wees ons, uw volk, nabij en genadig
nu wij allen de gevolgen ondervinden
van het uitgebroken corona-virus.
Wees een Beschermer voor hen
die dit virus hebben opgelopen,
Wij bidden voor hen om hoop en genezing.
Wij bidden voor hen
die aan de gevolgen van dit virus
zijn overleden,
dat zij bij U geborgen mogen zijn.
Wij bidden voor allen die werkzaam zijn
in de gezondheidszorg en het openbaar bestuur,
dat zij uw nabijheid en zegen mogen ervaren in hun werkt
en dienste van heel de samenleving.
Doe ons beseffen
hoe groot uw liefde is voor ieder van ons
en dat Gij met ons zijt
nu wij de kwetsbaarheid van ons bestaan ervaren.
Versterk ons geloof en onze hoop
zodat wij ons altijd zonder aarzelen overgeven
aan uw vaderlijke voorzienigheid.
Door Christus onze Heer. Amen.
Gebed Bisdom Haarlem-Amsterdam
Hemelse Vader,
nu het Coronavirus zich verspreidt
worden we ons nog meer bewust
van de breekbaarheid van ons menselijk bestaan;
zoveel van wat wij vaak vanzelfsprekend vinden,
is dat eigenlijk helemaal niet;
we zijn geen baas over ons leven
of over de schepping die U ons hebt geschonken.
Geef, Heer, dat deze onzekere situatie
ons mag helpen
om te groeien in vertrouwen op U
en om ons meer bewust te worden
dat we niet op menselijke zekerheden kunnen bouwen.
Geef dat de onzekerheid van deze dagen
in ons zal bewerken
dat we meer stil staan bij het lot
van zoveel mensen in deze wereld
voor wie de toekomst altijd al onzeker was
en die leven in gebrek en nood:
de vluchtelingen,
mensen in oorlogsgebieden,
allen die in honger, armoede en nood verkeren.
Moge deze epidemie
ons daardoor geven
minder ik-gericht te zijn,
minder individualistisch
en ons hart meer openen
voor al die andere mensen in de wereld
die zoveel slechter af zijn.
Moge de verbondenheid
van mensen met elkaar
worden versterkt.
Zegen en bescherm, goede God,
al degenen die zich inzetten
voor de slachtoffers van het Coronavirus:
de mensen die in de gezondheidszorg werkzaam zijn
en allen die in de pastorale zorg
voor zieken en ouderen zorg dragen.
Sta met Uw zegen bij
wie de veiligheid moeten garanderen
of door bestuurlijke maatregelen
de risico's beperken:
verlicht hun geest,
verwarm hun hart,
zegen hun inzet!
En bevrijd ons van deze epidemie!
Zegen en bescherm ook alle zieken
en degenen die in afzondering moeten verblijven
zolang nog niet voldoende zeker is
of zij het virus bij zich dragen.
Geef dat de patiënten
goed en voorspoedig mogen herstellen
en er geen nadelige gevolgen van overhouden.
Sta vooral de zwaksten en de ouderen bij.
Heilige Maria,
Onze Lieve Vrouw ter Nood,
Vrouwe van alle volkeren
en Moeder van alle mensen,
zegen ons allen,
bescherm slachtoffers, zorgenden, beveiligers
en politiek verantwoordelijken:
bid voor hen allen
bij uw Goddelijke Zoon!
