Van waarheid tot woke - een bezinning op een 'cultuur van censuur'

Nieuw boek van mgr. Rob Mutsaerts

Mgr. Mutsaerts is een vrucht­baar schrijver met een scherpe pen, maar wat je er ook van vindt: je moet hem nageven dat hij nadenkt over en betrokken is bij de grote vragen van deze tijd. "Van waar­heid tot woke" is daar een uiting van die aansluit bij de wapen­spreuk van deze bis­schop: "Veritas liberabit vos", de waar­heid zal U vrijmaken. Maar bestaat er wel een objectieve waar­heid?

Grasduinen

Bij de Bis­schop­pen­ver­ga­de­ring op dins­dag 10 ok­to­ber kregen de andere bis­schop­pen en ik het nieuwe boek van mgr. Mutsaerts cadeau. Ik heb het boek dus nog niet helemaal gelezen, terwijl ik dit schrijf, maar er in gegrasduind en hier en daar stukken tot mij geno­men.

Cultuur van zelfcensuur

Mgr. Mutsaerts heeft een boeiende stijl en schuwt ‘prikkelend’ taal­ge­bruik niet. "We leven in een cultuur van niet alleen censuur, maar ook zelfcensuur", schrijft hij al in de inlei­ding. Het komt erop neer dat je niet mag zeggen wat je denkt en vindt als je geen Johan Derksen heet, want je loopt constant het gevaar ‘gecanceld’ te wor­den.

Grote denkers

Maar zelf neemt Mutsaerts dus geen blad voor de mond. Hij steunt daarbij niet alleen op zijn eigen, soms ongezouten mening (maar er is wel over nage­dacht), maar ook op die van grote denkers als Plato, Aristo­teles, Thomas van Aquino, Pascal, Chesterton en C.S. Lewis en vele anderen. Het boek zal velen en zeker jon­ge­ren aan het denken zetten, zelfs al ben je het mis­schien lang niet (altijd) met de inhoud eens, want prikkelend en uit­da­gend is die inhoud zeker.

De methode van Socrates

Het is geen somber boek dat je bij de pakken doet neerzitten, moedeloos omdat het woke-evan­ge­lie - dat geen objectieve waar­heid meer (er)kent - het échte evan­ge­lie van de Waar­heid die Christus is, lijkt te ver­vangen. Nee! Het boek wil juist activeren en sti­mu­leren om met argu­menten het geloof te verde­digen.

De auteur zegt daarbij heel terecht dat je het daarbij niet moet zoeken in het bombar­de­ren van je gespreks­part­ner met geloofs­waar­he­den, maar dat zelfs apologe­tiek (geloofsver­de­di­ging) begint met luis­te­ren: "Wil geloofsver­de­di­ging ook maar iets uithalen, dan is luisterbereid­heid een harde voor­waarde: laat de jeugd jou iets leren voordat je hen iets leert. De socra­tische methode lijkt mij wel een goede hier: wissel van plaats: laat de leer­ling de leraar zijn, en de leraar de leer­ling. Wees oprecht geïn­te­res­seerd in zijn mening, gedachten, erva­ringen en argu­menten, in zijn ziel. Stel vragen. Je hoeft het er niet uit te slaan, laat ze maar openbloeien".

En hoe sta ik erin?

Som­mi­gen vragen me nu: hoe sta jij erin? Ik denk dat er in het boek van mgr. Mutsaerts heel goede stukken staan, zoals het gedeelte over het luis­te­ren naar jon­ge­ren, wat ik aanhaalde. Ik denk ook dat er een filo­so­fisch probleem is doordat het begrip van een objectieve waar­heid wel ver van ozne horzion verdwenen is, een waar­heid die uit­ein­delijk gewor­teld is in God de Schepper en Vader en in Jezus Christus, die de Weg, de Waar­heid en het Leven is. Aan de andere kant denk ik dat het luis­te­ren zoals dat in de Synode plaats vindt en de be­ge­lei­ding die onze paus voor­staat, heel be­lang­rijk is. Ook in het alge­meen - en niet alleen bij jon­ge­ren - moeten we ver­trek­ken vanuit die luister­hou­ding om te leren kennen waar mensen staan, hen met begrip en liefde tegemoet tre­den en be­ge­lei­den op de weg van Jezus Christus. Dat is en blijft be­lang­rijk. En binnen de kerk moeten we "communio" zoeken en bevor­de­ren.

Het boek is uitge­ge­ven bij uit­ge­ve­rij De blauwe tij­ger, het telt 160 bladzijdes en kost € 23.