Arsacal
button
button
button
button


De Kerk moet missionair worden

Inleiding impulsdag bestuursleden parochies en PCI's

Overweging Bezinning - gepubliceerd: zaterdag, 10 oktober 2015 - 1492 woorden
In het bedevaartspark van Heiloo
In het bedevaartspark van Heiloo

Op zater­dag 10 ok­to­ber vond in Heiloo een impuls­dag plaats voor leden van kerk­besturen en PCI's (Parochiële Caritasin­stel­lingen). Er waren een der­tigtal leden aanwe­zig en daar­mee was de opkomst wel iets min­der dan verwacht. Deze dag is toch wel be­lang­rijk: het is een inlei­ding op het werk van de kerk­bestuurs- en PCI-leden, met een inlei­ding op het Alge­meen Regle­ment voor het bestuur van de pa­ro­chies en PCI's, de dio­ce­sane rege­lingen, waar­on­der het machti­gingen­be­leid en het bisdom­be­leid inzake caritas en kerk/geloofsop­bouw. Ook werd in­for­ma­tie gegeven over de nieuwe Gedrags­co­de en de vereiste VOG-ver­kla­ring en het voeren van de actie Kerk­ba­lans.Van­wege het belang willen we de nieuw­be­noem­de be­stuurs­le­den dringend uit­no­di­gen om deze dag een volgende keer toch nog mee te maken (bij nieuw benoemde bis­schop­pen gaat dat ook zo, weet ik uit erva­ring).

De dag begon met een heilige Mis waarin het evan­ge­lie van de dag werd gelezen (Lc. 11,27-28) dat dui­de­lijk maakt, zo heb ik in de preek aangeduid, dat het niet om positie of aanzien gaat maar dat het geloof en de bele­ving daar­van het uitgangs­punt en dat we ge­roe­pen zijn om te dienen: de bestuurle­den zijn benoemd door de bis­schop en hebben van hem een bij­zon­dere taak toe­ver­trouwd gekregen, maar niet als een positie voor zich­zelf, maar als een dienst aan de ge­meen­schap, aan de kerk, aan de armen.

Aan het begin van de bij­een­komst heb ik de volgende inlei­ding gehou­den, nadat ik eerst de aanstaande vijf­tigste ver­jaar­dag van de afslui­ting van het tweede Vati­caans concilie (1962-1965) had her­dacht en drie aspecten had genoemd die deze grote kerk­ver­ga­de­ring heeft onder­streept: het ge­meen­schaps­ka­rak­ter van de kerk (Kerk als communio, in de Con­sti­tu­tie Lumen gentium), de open­heid naar de wereld van deze tijd (o. a. in de Con­sti­tu­tie Gaudium et spes) en de dialoog.

Voor deze inlei­ding heb ik veel gebruik gemaakt van het boek van de Franse bis­schop DOMINIQUE REY, Paroisses, réveillez vous!

De kerk moet missio­nair wor­den

De Kerk moet missio­nair wor­den. Zij heeft een prach­tige bood­schap: over Gods liefde, Zijn verlos­sing en eeuwig leven.

Blok­kades

Toch zijn er allerlei blok­kades die verhin­de­ren dat mensen geraakt wor­den en van vreugde opsp­ringen als zij deze bood­schap horen. Om er maar een paar te noemen:

De Kerk lijdt aan een drie­vou­dig tekort: een tekort aan com­mu­ni­ca­tie, een tekort aan aantrek­kings­kracht en een tekort aan geloof­waar­dig­heid.

Tekort aan com­mu­ni­ca­tie

De Kerk lijkt ver van het leven af te staan en ontoe­gan­ke­lijk te zijn, wie aan ker­ke­lijke vie­rin­gen denkt, wordt niet blij van binnen: het beeld is dat die saai zijn en je zeggen wat er allemaal niet mag.

Tekort aan geloof­waar­dig­heid

De geloof­waar­dig­heid van de Kerk is bovendien onder vuur komen te liggen door het seksueel mis­bruik, maar ook door reli­gi­eus ge­mo­ti­veerd geweld (ook al is de Kerk daarin eer­der slacht­of­fer dan dader, kerk en gods­dienst wor­den sterk geïnden­ti­fi­ceerd met geweld en aggressie), de kruis­tochten, haar morele stand­pun­ten enzo­voorts.

Tekort aan aantrek­kings­kracht

De chris­te­nen zijn een min­der­heid gewor­den en een maat­schap­pij waarin armen­zorg, zieken­zorg, jeugd­zorg en onder­wijs van de Kerk uit­gingen, bestaat niet meer. De cultuur van onze tijd heeft weinig of geen relatie met Kerk en chris­ten­dom en staat daar vaak nega­tief tegen­over.

Blok­kades binnen de kerk

Maar ook binnen de Kerk is het klimaat niet guns­tig voor nieuwe evangeli­sa­tie. Ten eerste valt het woord zelf al helemaal niet goed bij allerlei mensen in de Kerk; zij iden­ti­fi­ceren dat met proselitisme (zieltjes winnerij) en gaan wel zo ver dat zij iedere uit­druk­ke­lijke ver­kon­di­ging naar buiten toe afwijzen.

Daarbij spelen na­tuur­lijk de maat­schap­pe­lijke ten­densen zoals indi­vi­dua­lis­me, secula­risme en rela­ti­vis­me - wat door paus Bene­dic­tus XVI de ware religie van de moderne mens is genoemd - ook een rol.

Toch hoort het missio­naire karakter tot het wezen van de Kerk en tot de kern van haar bood­schap....

Service-kerk

Op veel plaatsen ziet men voorts dat de ac­ti­vi­teit niet ver­der gaat dan proberen voort te zetten wat men altijd heeft gedaan en dat maar laten vallen als het niet meer gaat, zodat er steeds min­der overblijft.

Daar zit dan niet zel­den een in feite heel scep­tische hou­ding onder: het wordt toch niks meer...

Dan blijft een soort functionalis­tische Kerk over: een Kerk die bepaalde reli­gi­euze functies en diensten ver­zorgt voor een slinkende groep, zolang daar nog vraag naar is.

Clericalisme... ook van de leken

In dezelfde lijn liggen clericalisme van clerici en leken: het zich opsluiten in de eigen groep is niet per se alleen iets van pries­ters; ook onder vrij­wil­li­gers en kerk­gan­gers komt de mentali­teit nogal eens voor van onder elkaar willen zijn, in feite weinig toegang verlenen aan buiten­staan­ders.

Die mentali­teit vind je ook onder mensen die heel modern denken te zijn en alle nadruk leggen op de ge­meen­schap; ja, die ge­meen­schap waar zij dan de nadruk op leggen is nogal eens een ge­meen­schapje alleen voor hen­zelf of voor de eigen mensen! Het is een vorm van isolationisme: wij, ons groepje, heeft het goed met elkaar. Wij zon­de­ren ons af van de buiten­we­reld die we al dan niet als ' boos' ervaren.

Wat is de oplos­sing niet?

De oplos­sing kan er niet in bestaan dat het gezin of de school de reli­gi­euze vor­ming maar moet opknappen. Daar is in het alge­meen de basis niet aanwe­zig om dat te kunnen doen.

Ook de pa­ro­chie kan dat niet via de gewone kanalen.

Ten eerste zal lang niet iedere pa­ro­chie de vitali­teit hebben om een goed vor­mings- en catechese­pro­gramma op te zetten en ver­vol­gens zullen de gewone kanalen van bekendma­king van ini­tia­tie­ven on­vol­doen­de zijn om nieuwe mensen te kunnen bereiken, die niet al tot de ' inner circle' van de pa­ro­chie behoren. Zelfs als mensen een aan­kon­di­ging van een vor­mings- of cateches­pro­gramma wel gezien hebben, betekent dat nog niet dat we hen echt hebben bereikt.

Schaalvergro­ting van de pa­ro­chies is niet zomaar de oplos­sing, al is dui­de­lijk dat die schaalvergro­ting nodig is.

Nabij­heid

Een be­lang­rijke uit­daging zal juist dan - als de fysieke afstand groter wordt - zijn om vormen van nabij­heid te scheppen; en de schaalvergro­ting moet ook lei­den tot meer kracht om ini­tia­tie­ven te kunnen nemen, tot meer en gevarieer­der ker­ke­lijk leven, tot groter aantrek­kings­kracht omdat het gaat om een levende ge­meen­schap.

Bewe­gingen en nieuwe ge­meen­schappen

Bewe­gingen en nieuwe ge­meen­schappen kunnen hier een be­lang­rijke rol in spelen. Zeker zal niet ieder ini­tia­tief, ge­meen­schap of bewe­ging alle mensen aan kunnen spreken, maar dat is ook niet het criterium: het gaat om cha­rismata, om gaven van de Geest en om mensen die hun roe­ping vin­den en volgen.

Caritas

Een be­lang­rijk aspect zal ook de caritas zijn; goed doen aan iemand in nood, in moei­lijke omstan­dig­he­den is iets wat de na­tuur­lijke goed­heid van een mens aanspreekt. Daardoor wordt die mens ook voor God geopend, hij zal in de mens in nood het gelaat van de Heer kunnen herkennen, zeker als dit goede werk wordt onder­no­men in de geest van het evan­ge­lie en vanuit gebed.

Het is daarom wezen­lijk het werk van de caritas te laten zien als vrucht van het evan­ge­lie. Het is de liefde van Christus die ons drijft. Caritas is een laag­drem­pe­lige toegang tot het evan­ge­lie.

Bede­vaart­plaats en open kerken

Ook een bede­vaarts­plaats of een kerk in het centrum van de stad die open is en waar mensen aanwe­zig zijn om de binnen­ko­mende gasten te ont­van­gen, draagt bij aan een missio­naire kerk.

Dat geldt nog meer voor een kerk die open is en waar uit­stel­ling is van het heilig sacra­ment en waar bid­dende mensen aanwe­zig zijn.

In­ter­net

In­ter­net en sociale media zijn even­eens een be­lang­rijk middel om het geloof en de ac­ti­vi­teiten van de kerk bekend te maken; deze mid­de­len wor­den be­lang­rijker naarmate men daarbij wegen vindt om mensen daad­wer­ke­lijk te bereiken en er contact en uit­wis­se­ling moge­lijk is. Niet alleen de mooie web­si­te is be­lang­rijk maar vooral de manier waarop die wordt ingezet en contacten bemiddelt.

Tentoon­stel­ling, sociale gebeur­te­nissen enzo­voorts

Ook een ten­toon­stel­ling kan een middel tot evangeli­sa­tie zijn, evenals sociale gebeur­te­nissen, maar alles hangt af van de geest waarin iets gebeurt en van de mensen die erbij betrokken zijn en hun bezieling.

Bezielde mensen

Met tien bezielde mensen, die iets van de uitstor­ting van de heilige Geest hebben ervaren, kunnen we op dit gebied meer bereiken dan met hon­derd vrij­wil­li­gers die de kerk zien als een club waar­bin­nen ze goede dingen doen.

Kennis van de mensen, de situatie

Voor wie missio­nair wil zijn in de pa­ro­chie is het nood­za­ke­lijk zich een beeld te vormen van het werk­ge­bied: de mensen leren kennen, hun hoop en ver­wach­tingen, de problemen die er zijn.

Om missio­nair te kunnen zijn is van belang enigszins aan te sluiten bij de aspiraties en noden van de mensen in het gebied; op een of andere wijze zal het woord van de pa­ro­chie een ant­woord moeten zijn op de situatie waarin de mensen verkeren; het is een verlossende bood­schap en dat moet eigen­lijk in zekere zin concreet en tast­baar wor­den. Waar verlangt men naar?

Bij alles wat de pa­ro­chie onderneemt moet de missio­naire invals­hoek centraal staan.

Terug