Zoeken

Aan de Nieuwegracht in Utrecht vond op 20 oktober aan het eind van de middag een feeestelijke bijeenkomst plaats: De Vrouwen van Bethanië tekenden een overeenkomst met de Stichting Universiteitsfonds om ten behoeve van de Theologische faculteit de instelling van een bijzondere leerstoel mogelijk te maken en een aantal verwante doelen te realiseren, met bijzondere aandacht voor vrouwen in theologie

Op woensdag 28 april heb ik in de Sint Bavo kathedraal de uitvaart gevierd voor mgr. Martin (Mattheus Johannes) de Groot, oud vicaris-generaal en oud-officiaal van het bisdom Haarlem-Amsterdam, oud-vergader-voorzitter van de Beleids Commissie voor Communicatie en Media en in nog vele andere functies actief voor Kerk en maatschappij.

Op dinsdag 20 april overleed na een kort ziekbed mgr. drs. Martin de Groot, oud-vicaris-generaal en oud-officiaal van het bisdom Haarlem-Amsterdam. In 1964 werd hij benoemd tot secretaris van het bisdom, dat luidde een leven in van vijftig jaar dienstbaarheid aan "de Haarlemse kerk", zoals hij zelf graag zei. En tot op heden heeft mgr. De Groot nog enkele taken voor het bisdom vervuld.

Pater Haye Van der Meer s.j. die op dinsdag 5 januari in Nijmegen is overleden, belichaamde de geschiedenis van de katholieke kerk in Nederland van de laatste zestig jaar. Zijn uitvaart is nu alleen voor huisgenoten en familie, vanwege de lock down waarin we verkeren. Aan het begin van de (on line) studiedag van het Sint Bonifatius-instituut was er echter een heilige Mis in de Haarlemse Kathedraal voor de overledene, waarin hij werd herdacht.

Gisterenavond bereikte mij het bericht dat pater dr. Haye van der Meer s.j. op 5 januari ’s middags is overleden, op 94-jarige leeftijd. Hij was de eerste rector van het Grootseminarie Rolduc en doceerde later Moraaltheologie onder meer aan het Sint Bonifatiusinstituut van ons bisdom. Zaterdag 9 januari zal om 9.00 uur in de kathedraal een heilige Mis worden opgedragen voor pater Van der Meer, die ook via Kathedraal TV te volgen zal zijn. Het is de heilige Mis aan het begin van de digitale studiedag van het Sint Bonifatiusinstituut waar pater van der Meer vele jaren als docent aan was verbonden. Concelebratie is in beperkte mate mogelijk.

Johannes Willibrordus Maria Hendriks wordt geboren te Leidschendam op 17 november 1954 in een katholieke familie als zoon van Wim en Nelly Hendriks-Van Heiningen († 2022). Zijn vader († 2013) is tuinder en veilingbestuurder. Hij volgt het klein-seminarie (later: diocesaan college) Leeuwenhorst te Noordwijkerhout, waaraan hij in 1973 eindexamen gymnasium α doet. Daarna studeert hij aan Katholieke Theologische Hogeschool te Amsterdam, waar hij de propedeuse doet, en aan het Groot-seminarie Rolduc te Kerkrade, waar hij zijn priesterlijke vorming voltooit. Aansluitend doet hij zijn pastorale jaar in de St. Petrusparochie te Leiden.

Beschrijving van de levensloop van Mgr. Hendriks.

Regelmatig komt het in reacties en discussie op Facebook naar voren: de plaats van vrouwen in de kerk. Kan de kerk daar niet iets in veranderen en vrouwen tenminste tot diaken wijden? Deze zomer zag lk wat dit betreft een interessante afbeelding in het museum van La Grande Chartreuse.

Voor een kort bezoek van nog geen dag was ik in Rome. Op de Pauselijke Lateraanse Universiteit had ik een goede ontmoeting met de nieuwe decaan en vice-decaan van de theologische faculteit waarmee ons seminarie en ons Hoger instituut voor Godsdienstwetenschappen verbonden zijn. Ook kocht ik er het nieuwe pauselijk jaarboek (Annuario Pontificio) dat vorige week is uitgekomen. Dat is interessant.

Woensdag 30 mei heb ik een lezing gehouden voor de medewerkers van het Officialaat (kerkelijke rechtbank) van de bisdommen Utrecht, Rotterdam, Breda, Groningen-Leeuwarden en ’s-Hertogenbosch over de hervorming van het huwelijksproces die paus Franciscus in 2015 is begonnen. De tekst ervan vindt U hier.

Maandag 14 mei waren de vaste medewerkers van het Officialaat (kerkelijke rechtbank) van het bisdom Haarlem-Amsterdam bijeen om een bijzonder jubileum te vieren: drs. Ad de Beer was vijftig jaar aan het Officialaat verbonden en bereikte de leeftijd van tachtig jaar.

Zondag 29 oktober was er Familiedag in Heiloo met een kinderprogramma en katholieke vorming voor de ouders. Om 16.00 uur was er een gezinsmis en een licht­pro­cessie, waarna de familiedag met een gezellige maaltijd werd afgesloten. Het thema van het evangelie was liefde, maar daar beginnen meteen de problemen...

Dinsdag 3 oktober heb ik een bezoek gebracht aan Milaan. Op het programma stonden verschillende ontmoetingen, onder meer met de pas-geïnstalleerde aartsbisschop van Milaan, mgr. Mario Delpini, die bijzonder is juist door zijn eenvoud.

Op woensdag 10 mei kwamen de medewerkers van het Officialaat van het bisdom Haarlem-Amsterdam bij elkaar voor een ontmoeting en om de belangrijke taak waar zij voor staan te bespreken. Paus Franciscus heeft veel nadruk gelegd op het belang van zo’n Officalaat dat kijkt naar de mogelijke nietigheid van zo’n huwelijk. De procedure geeft inzicht in de waarheid en werkt helend.

Het kerkelijk wetboek stelt dat wie uit schuldige nalatigheid op onwettige wijze een handeling van kerkelijke macht of bediening of taak stelt of nalaat met schade voor een ander, moet worden gestraft. Wie misbruik maakt van een taak of kerkelijke macht, moet eveneens worden gestraft naar gelang de ernst van zijn handelen of nalaten. Dat geldt voor ieder die kerkelijke verantwoordelijkheid draagt, ook voor een diocesane bisschop.

Eerder dan in sommige andere landen waar het onderhoud van de kerken met publiek geld wordt gefinancierd, komen kerken in Nederland voor de noodzaak te staan hun gebouwen te onttrekken aan de eredienst en ze te vervreemden. Het zal in de meeste gevallen voor de eigenaar niet mogelijk zijn het gebouw af te breken, omdat de burgerlijke overheid de vergunning daartoe niet verleent. Dit stelt parochies en gemeenten nogal eens voor bijzondere moeilijkheden: het is niet gemakkelijk een goede herbestemming voor kerkgebouwen te vinden.

Paus Franciscus heeft de nietig­ver­klarings­procedure voor huwelijken sterk vereen­voudigd. Op de website van het katholiek nieuwsblad heb ik een eerste reactie gegeven op de nieuwe bepalingen die in twee motu proprio's zijn vervat, waarmee de paus een aantal canones van het wetboek voor de Latijnse Kerk en de codex voor de katholieke oosterse kerken wijzigt. De nieuwe bepalingen worden van kracht op 8 december, begin van het heilig jaar van de barmhartigheid.

Op woensdag 6 februari hebben we in de kring van ons Haarlemse officialaat afscheid genomen van mgr. drs. M.J. de Groot als officiaal. Het officialaat, de kerkelijke rechtbank, beoordeelt onder meer of een huwelijk ongeldig tot stand is gekomen. Als dit wordt vastgesteld zijn de betrokken man en vrouw vrij om een nieuw huwelijk aan te gaan. In het Katholiek Nieuwsblad (KN) van deze week (7 februari, of ook op de website van deze krant) had ik gelegenheid tot een reflectie op het ambt van kerkelijk rechter, in een gesprek met Jan Peeters van KN.

Bij het leven van een (hulp)bisschop hoort veel vergaderen. Ik moet dan ook regelmatig terugdenken aan wat een oude pastoor mij ooit zuchtend met een variant op het bijbelwoord heeft gezegd toen hij zich tamelijk kritisch uitliet over de vergadercultuur die in de zestiger jaren bezit had genomen van onze parochies: "Als de Christus maar vergaderd wordt".

De Codex Iuris Canonici  is bij verschijnen “het laatste conciliedocument” genoemd, omdat dit wetboek de leer van het tweede Vaticaans concilie heeft “vertaald” naar de praktische regelingen. Het concilie heeft de sacramentaliteit van de Kerk beklemtoond en bevestigd dat door de sacramenten een deelname wordt geschonken aan de zending van Christus en de kerk. Het kerkelijk wetboek heeft op allerlei terreinen van het kerkelijk leven de band tussen het ontvangen sacrament (doopsel, vormsel, wijding) en de uit te oefenen bevoegdheid onderstreept en versterkt, zodat meer tot zijn recht is gekomen dat de kerkelijke taken worden uitgeoefend uit kracht van de sacramenten die men heeft ontvangen.

Het tweede Vaticaans concilie heeft bijzondere aandacht aan het huwelijk besteed, waarbij vooral de dimensie van de persoonlijke relatie van de gehuwden meer in het licht is gesteld. Dit heeft ook voor de kerkelijke rechtspraak gevolgen gehad. Psychische onbekwaamheid en het welzijn van de echtgenoten (“bonum coniugum”) zijn sleutelbegrippen geworden. Hoe heeft de jurisprudentie van de Romeinse Rota zich op deze terreinen ontwikkeld?

Paus Benedictus XVI heeft mgr. dr. Johannes Hendriks, rector van De Tiltenberg, benoemd tot hulpbisschop van het bisdom Haarlem-Amsterdam. Dat heeft de Heilige Stoel vanmiddag om 12.00 uur bekendgemaakt. De wijdingsdatum is vastgesteld op 10 december.