Zoeken

Een van de facetten van het leven van een bisschop is het contact met de verschillende kerkelijke rechtspersonen die er in een bisdom zijn en - in het geval van ons bisdom - het contact met de religieuze congregaties. En gelukkig is er soms ook een mooi missionair moment, zoals de Alpha cursus.

Woensdagmiddag 7 juni was ik bij de slotmiddag van het kapittel van de zusters van de Voorzienighied, één van de diocesane congregaties van het bisdom Haarlem-Amsterdam. Die middag werden de algemeen overste en de algemene |raad gekozen, tezamen bestaande uit vier zusters. Na het geslaagde keuzekapittel vierden we de Eucharistie maar eerst bracht ik nog een bezoek aan de begraafplaats van de zusters, waar trouwens ook twee bisschoppen begraven zijn.

De tweede dag van het Ad Limina bezoek - dinsdag 8 november - werd de Mis gevierd in de Lateraanse basiliek. Nu was er nog minder tijd voor het ontbijt dan gisteren, want we moesten al zeer snel weer bij de Congregatie voor de Bisschoppen zijn en daarna bij de Pauselijke Commissie voor de bescherming van minderjarigen, het dicasterie voor de clerus, het dicasterie voor de wetsteksten en het Dicasterie voor de oosterse kerken. Een vol programma! De dag ervoor bezocht ik nog het vroegere Nederlands college.

Vrijdagmiddag 27 mei werd in Heiloo de permanente tentoonstelling "Zorg uit handen" over leven, werken en inspiratie van de Julianazusters geopend door burgemeester Mascha ten Bruggencate van Heiloo en mij. Jacobine Geel gaf een mooi openingswoord met een introductie in het leven en de spiritualiteit van de Julianazusters. En er waren meer sprekers... Wat is er eigenlijk te zien?

Aan de Nieuwegracht in Utrecht vond op 20 oktober aan het eind van de middag een feeestelijke bijeenkomst plaats: De Vrouwen van Bethanië tekenden een overeenkomst met de Stichting Universiteitsfonds om ten behoeve van de Theologische faculteit de instelling van een bijzondere leerstoel mogelijk te maken en een aantal verwante doelen te realiseren, met bijzondere aandacht voor vrouwen in theologie

Voor de zusters Augustinessen is het afgelopen anderhalf jaar niet gemakkelijk geweest. Het was een periode van gewenning op een nieuwe lokatie, huize sint Agnes in Egmond aan zee. Tegelijk brak Corona uit met alle impact die het virus op de gemeenschap had met ziekte en quarantaine. Nu was gelukkig het moment daar dat zij samen een uitstapje konden maken en de kathedraal met de tentoonstelling ‘geloof in geluk’ konden bezoeken.

Dinsdagmiddag 21 september hebben pater Mark-Robin Hoogland en ik in Rome nieuwe concept-richtlijnen aangeboden voor het bestuur van diocesane religieuze instituten (kloosterordes) die zichzelf niet meer kunnen besturen vanwege ouderdom van de kloosterlingen.

Dinsdagmiddag 24 augustus hebben we met een heerlijke lunch afscheid genomen van de oud-bestuursleden van de Congregatie van de zusters van de H. Juliana van Falconieri. De meesten van hen zijn zeer lang met de Congregatie verbonden geweest, die nu in de voltooiingsfase van haar bestaan is gekomen. Twee van hen gaan als religieus assistent door. Dezer dagen heb ik tevens een algemeen administrator (commissaris) benoemd die de Congregatie bestuurt omdat er geen algemeen overste meer is.

In Utrecht vond op vrijdagmiddag 13 augustus de boekpresentatie plaats van "Met de moed der hoop", een door Gabrielle Dorren geschreven geschiedenis van de Vrouwen van Bethanië, één van de vijf diocesane congregaties van het bisdom Haarlem-Amsterdam.

Woensdag 17 maart bracht ik een bezoek aan Emile Roemer, sinds 1 oktober waarnemend burgemeester van Alkmaar. In het hartelijk gesprek bleek dat er de nodige persoonlijke raakvlakken waren en ik heb onder meer verteld over speerpunten en activiteiten van ons bisdom in en buiten Corona-tijd. En ik heb de heer Roemer een exemplaar overhandigd van het gedenkboek 'Werken van liefde' over de vijf diocesane religieuze congregaties, dat net was uitgekomen.

In de nieuwe Samen Kerk wordt er al uitvoerig aandacht aan besteed: door de goede zorgen van Michel Bakker is een gedenkboek verschenen over de vijf diocesane congregaties van het bisdom Haarlem-Amsterdam: Vrouwen van Bethanië, zusters van de H. Juliana van Falconieri, zusters van 'De Voorzienigheid', Augustinessen van Heemstede en de Ursulinen van Bergen. Woensdag 10 maart heeft auteur Michel Bakker het eerste exemplaar overhandigd.

Voor het hoogfeest van Pasen was het boekje ‘Bidden in tijden van beproeving’ toegezonden aan alle priesters, diakens, pastoraal werkers, catechisten, bestuursleden en kernvrijwilligers. Op de zondag van de Barmhartigheid, zondag na Pasen, is dit boekje eveneens toegestuurd aan de zusters van de diocesane religieuze congregaties van ons bisdom Haarlem-Amsterdam.

Donderdag 12 maart 2020 was voor de Augustinessen van Heemstede een gedenkwaardige dag. Zij sloten het generaal kapittel af, waarbij de nieuwe Constituties werden aangenomen en daarop goegekeurd door de bisschop. tevens werd br. Cees van Dam aangsteld als algemeen administrator van de Congregatie.

Van maandagmiddag 17 februari tot woensdagochtend 19 februari was ik kort in Rome niet alleen vanwege de benoeming van Antoine Bodar tot ere-kanunnik maar ook voor andere besprekingen. Maandagavond was er even gelegenheid om een relatief nieuw initiatief binnen de katholieke kerk te bezoeken: Palavra Viva.

Regelmatig komt het in reacties en discussie op Facebook naar voren: de plaats van vrouwen in de kerk. Kan de kerk daar niet iets in veranderen en vrouwen tenminste tot diaken wijden? Deze zomer zag lk wat dit betreft een interessante afbeelding in het museum van La Grande Chartreuse.

Donderdag 9 mei heeft paus Franciscus - na de speciale vergadering van de voorzitters van de bisschoppenconferenties in februari over dit thema - nieuwe, aanvullende maatregelen gepubliceerd over de melding en behandeling van klachten van seksueel misbruik.

De zusters Augustinessen van Heemstede vierden op 30 april groot feest. Zeven zusters vierden een professie-jubileum. Eén zuster vierde zelfs haar tachtig jaar jarig jubileum als kloosterzuster. Zr. Laura is honderd jaar (“en negen maanden”, voegde zij er zelf meteen aan toe), maar helder en vitaal.

Voor een kort bezoek van nog geen dag was ik in Rome. Op de Pauselijke Lateraanse Universiteit had ik een goede ontmoeting met de nieuwe decaan en vice-decaan van de theologische faculteit waarmee ons seminarie en ons Hoger instituut voor Godsdienstwetenschappen verbonden zijn. Ook kocht ik er het nieuwe pauselijk jaarboek (Annuario Pontificio) dat vorige week is uitgekomen. Dat is interessant.

Zondag 22 april bezocht ik de parochie van St. Thomas van Aquino in Amsterdam Zuid. Het is vanouds een Dominicaanse parochie, voortgekomen uit de Dominicaanse schuilkerken in de binnenstad en nog steeds is er een Dominicaan werkzaam, pater A. Niesen o.p. (* 1933).We vierden er Roepingenzondag, de zondag van de Goede Herder

Zondag 15 januari was ik in Ouderkerk aan de Amstel waar de Sint Urbanuskerk 150 jaar bestaat. Dit jubileum wordt met een feestjaar gevierd dat op deze dag werd geopend. De prachtige Cuijperskerk is grotendeels gerestaureerd en op deze dag werd ook een nieuw altaar gewijd.

Op zaterdag 14 januari was ik in Schoorl om daar het nieuwe, verkleinde kerkgebouw in te wijden. Voor de Eucharistieviering was er een bijeenkomst waarin door onder meer Siem van Diepen, emeritus pastoraal werker van Schoorl, op boeiende wijze werd stilgestaan bij de geschiedenis van de parochie en van de voorwerpen die zich in de kerkruimte bevinden.

Op vrijdag 6 januari vond de altijd drukbezochte nieuwjaarsreceptie van het bisdom Haarlem-Amsterdam weer plaats in een wat andere setting dan tot nu toe gebruikelijk. Twee-en-een-half uur lang begroetten de bisschop mgr. Jozef Punt, mgr. Jan van Burgsteden, vicaris-generaal Alphons Woolderink (Militair Ordinariaat) en ik de vele gasten. Wie waren er?

De Sint Jan in Den Bosch was op zondag 11 december (zondag ‘Gaudete’) getuige van een bijzonder gebeuren: de Brabantse scholenvereniging Onze Middelbaar Onderwijs (OMO) vierde het honderdjarig bestaan met een speciale Eucharistieviering en een bijeenkomst in het Jheronimus Bosch Art Center. Die bijeenkomst leidde tot een opmerkelijk tafereel.

Een priester of seminarist kan niet volstaan met het aan­vaarden van het celibaat als iets wat er nu een­maal bij hoort. Het is een levens­keuze die nauw samen­hangt met de betekenis van het priester­schap. De Kerk heeft de celibaats­ver­plich­ting van de priesters door de eeuwen heen bewaard.

Het kerkelijk wetboek stelt dat wie uit schuldige nalatigheid op onwettige wijze een handeling van kerkelijke macht of bediening of taak stelt of nalaat met schade voor een ander, moet worden gestraft. Wie misbruik maakt van een taak of kerkelijke macht, moet eveneens worden gestraft naar gelang de ernst van zijn handelen of nalaten. Dat geldt voor ieder die kerkelijke verantwoordelijkheid draagt, ook voor een diocesane bisschop.

Op vrijdagmiddag 2 oktober nam dr. A.C.N.P. (Ad) Leys in Tilburg afscheid als medewerker van de Konferentie Nederlandse Religieuzen (KNR), een samenwerkingsorganisatie van de kloosterorden in ons land. Bijna dertig jaar was hij aan deze organisatie verbonden als secretaris, hoofd bureau en staflid.

Op donderdag 15 januari hield het dekenaat Haarlem-Amsterdam een nieuwjaarsreceptie in Heemskerk in de Esplanadezaal van de Mariakerk, waar deken Ton Cassee woont. Diezelfde avond vond een bijeenkomst plaats bij gelegenheid van het tienjarig bestaan van het Regionaal Diaconaal Centrum IJmond-Noord, waar ik de lezing heb gehouden die hieronder is weergegeven.

Van 17-19 november was ik op bezoek in Rome voor besprekingen over de toekomst van diocesane religieuze instituten, die weinig leden meer hebben. Het gaat om religieuze congregaties (zusters, broeders...) die geen eigen leden meer hebben om alle functies van overste, econoom of lid van de raad te kunnen vervullen.

Op vrijdagmiddag 10 oktober mocht ik in het bisschopshuis de pauselijke onderscheiding ‘ridder in de orde van sint Sylvester’ uitreiken aan de heer Herman van Bemmelen (* 1946) voor zijn inzet in tal van katholieke organisaties. De onderscheiding werd hem opgespeld door zijn echtgenote, zonder wie dit alles niet mogelijk was geweest, zoals de nieuwe ridder ruiterlijk erkende.

Op woensdag 3 september organiseerde de stichting Mijnplein, die 22 scholen voor primair onderwijs in Salland bestuurt, een avond over krimp en identiteit in het PKN-kerkje in het centrum van Heino. Mw. Petra van Haren, voorzitter van de Algemene Vereniging Schoolleiders, de hr. Ger de Vos, bestuurder COG Drenthe en ikzelf lichtten het thema toe vanuit verschillende invalshoeken. Hieronder vindt U de lezing die ik op deze avond heb gehouden.

Op woensdag 2 april was de algemeen overste van de Poor Sisters of Our Lady, zuster Teresa Pinto op bezoek met de verantwoordelijke zuster van haar congregatie in Rome, zuster Avis. Zusters van deze congregatie zijn werkzaam op het seminarie de Tiltenberg.

Donderdagochtend bezochten we de Raad voor de Wetsteksten en de Congregatie voor de Religieuzen. Dat zal wel niet zo spannend geweest zijn, zul je denken. Het tegendeel was waar! Andere bisschoppen bezochten de pauselijke raad voor de cultuur.

Terwijl het Sint Pieterplein al volstroomde voor weer een druk bezochte pauselijke audiëntie, gingen de Nederlandse bisschoppen op weg om in groepen verschillende curie-departementen te bezoeken.

De tweede dag van de Ad limina bezoeken begon met een H. Mis in de sint Jan van Lateranen. Daarna bezochten de bis­schoppen gezamen­lijk de Congre­gatie voor de Katho­lieke Opvoeding en de Congre­gatie voor de geloofs­leer. Sommige bischoppen gingen daarna nog naar Cor Unum, een pauselijke Raad.

Deze zondag vierden de "blauwe zusters" (de zusters van het mensgewoorden Woord en de Maagd van Matará) het vijf­en­twintig-jarig bestaans­jubileum van hun congregatie. Het religieus instituut dat nog maar zo kort bestaat, telt nu meer dan duizend zusters! Daarnaast zijn er ook de paters, die onder meer in Alkmaar werkzaam zijn. Voor de viering in Heiloo waren de mede-zusters uit Limburg en Den Haag gekomen en reli­gieuzen van andere congregaties.

De Codex Iuris Canonici  is bij verschijnen “het laatste conciliedocument” genoemd, omdat dit wetboek de leer van het tweede Vaticaans concilie heeft “vertaald” naar de praktische regelingen. Het concilie heeft de sacramentaliteit van de Kerk beklemtoond en bevestigd dat door de sacramenten een deelname wordt geschonken aan de zending van Christus en de kerk. Het kerkelijk wetboek heeft op allerlei terreinen van het kerkelijk leven de band tussen het ontvangen sacrament (doopsel, vormsel, wijding) en de uit te oefenen bevoegdheid onderstreept en versterkt, zodat meer tot zijn recht is gekomen dat de kerkelijke taken worden uitgeoefend uit kracht van de sacramenten die men heeft ontvangen.