Zoeken

De afbeelding van Maria als Vrouwe van alle Volkeren is opvallend. Maria wordt afgebeeld met haar handen in een gevend gebaar geopend naar wie de afbeelding bekijkt. Dat is nog niet vreemd of bijzonder. Er zijn vele verschillende afbeeldingen die Maria zo weergeven. Maar waarom is het kruis hier toegevoegd? Waarom staat Maria hier voor het kruis?

Henri Bontenbal was te gast in de abdij van Egmond voor het programma 'Kloostergasten'. Het was een mooie, integere aflevering waarin de kijker niet alleen een inkijkje kreeg in het kloosterleven, maar de CDA-leider ook zichzelf liet zien als mens en als gelovige. De manier waarop hij dat deed, kon ik zeer waarderen. Hij ging tijdens in het programma tijdens de Eucharistieviering in de Abdij ter communie en verdedigde die stap. Dat vond ik een beetje jammer. Ik leg uit waarom.

Op donderdag 11 juli heeft het Dicasterie voor de Geloofsleer het negatieve oordeel over de vermeende verschijningen en openbaringen die verbonden waren met de devotie tot de Vrouwe van alle volkeren nogmaals bevestigd. Ten aanzien van de verering van Maria als Vrouwe van alle volkeren geldt dan ook dat we ons strikt houden aan afspraken die daarover met het Dicasterie voor de Geloofsleer in 2020 zijn gemaakt. Ik roep iedereen op dat te (blijven) doen.

Iedere mens, onafhankelijk van zijn afkomst, ras, beperking, geslacht bezit een onvervreemdbare waardigheid, want die mens is geschapen naar het beeld en de gelijkenis van God. Deze centrale boodschap van de christelijke antropologie wordt herhaald, uitgewerkt en onderstreept door de nieuwe Verlaring van het Dicasterie voor de geloofsleer.

De verklaring van het Dicasterie voor de Geloofsleer Fiducia supplicans van 18 december jongstleden, heeft het belang van begeleiding in de Kerk benadrukt van personen die in een homoseksuele relatie leven en van gescheiden personen die opnieuw een getrouwd leven leiden. Omdat onze Kerk een verwelkomende Kerk is, onderstrepen de Nederlandse bisschoppen, met paus Franciscus, het pastorale belang van nabijheid en begeleiding. [Hieronder eerst een korte eigen introductie]

Het was groot in het nieuws: "Paus staat zegenen van homostellen toe". "Paus Franciscus doorbreekt taboe", "Rome maakt draai van 180 graden". Maar wie het document daarover leest, de verklaring "Fiducia supplicans", moet wel tot de conclusie komen dat het allemaal toch net iets anders zit. Maar de Kerk wil wél de mensen die in irreguliere situaties leven en mensen in relaties met iemand van hetzelfde geslacht met pastorale liefde benaderen.

Zondag 17 december viert paus Franciscus zijn 87e verjaardag. Van harte feliciteren we hem met deze dag en wensen hem Gods zegen toe met de kracht en het onderscheidingsvermogen, die gaven zijn van de heilige Geest.

Zondag 10 december vierden we in de kathedraal de tweede zondag van de Advent in aanwezigheid van de Constantijnse Orde die in de loop van de middag aan het begin van de Vespers de kruiskapel in gebruik nam als kapel voor de orde. Het evangelie hield ons Johannes de Doper voor die de wegbereidde voor de komst van Christus. Wat heeft dit ons te zeggen?

"Adieu aan Benedictus XVI, nederige werker in de wijngaard van de Heer" met deze woorden maakte het Vaticaan vanmorgen bekend dat emeritus paus Benedictus XVI op oudejaarsmorgen om 9.34 uur op 95 jarige leeftijd naar het huis van de Vader is overgegaan. Het is met dankbaarheid dat ik denk aan wat hij als theoloog, als herder, prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer en paus voor de Kerk heeft betekend. Om 19.00 uur wordt vanavond (31 december 2022) een heilige Mis gevierd in de kathedraal tot intentie van de overleden emeritus-paus. Aansluitend aan het Angelus luidde de doodsklok van de de kathedrale basiliek voor paus Benedictus op deze oudejaarsdag.

Vrijdag 11 november was de dag van de audiëntie met paus Franciscus en in de middag de Mis in de basiliek van Sint Paulus buiten de muren; In de avond was er een gezellige ontmoeting met de nieuwe Nederlandse ambassadeur bij de heilige Stoel. Natuurlijk een heel bijzondere dag op de eerste plaats door de audiëntie bij de paus. Wat is daarover te vertellen?

De vierde dag eindigde met een ontmoeting in het College van Santa Maria dell'Anima in de kerk waarvan paus Adrianus VI begraven ligt. Antoine Bodar woont in dit college. Het bezoek besloot een dag met bezoeken aan het Dicasterie voor de Geloofsleer, de Signatura Apostolica en het Dicasterie voor Cultuur en Opvoeding. Andere bisschoppen bezochten nog andere Dicasteries. Maar we kijken ook nog even terug op de middag van de dag ervoor: het bezoek aan het Dicasterie voor communicatie.

Zaterdag 28 mei werd in Amsterdam de Gebedsdag gevierd ter ere van de Vrouwe van Alle Volkeren. Die dag was nog in digitale vorm,maar dat had ook voordelen. Velen waren verbonden met de kapel in Amsterdam en in tien talen werden de verschillende bijdragen vertaald. Maar waarom deze devotie?

Met ingang van vrijdag 25 februari vervallen voor de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland de verplichting om anderhalve meter afstand te houden en het mondkapjesadvies bij verplaatsingen door de kerk. De maatregelen voor het uitreiken van de communie worden versoepeld. Tongcommunie is toegestaan.

Zaterdag 22 mei vond in de kapel van de Vrouwe van alle Volkeren de jaarlijkse gebedsdag plaats. Omdat het ook in andere landen nog niet mogelijk is fysiek bij elkaar te komen, werd de gebedsdag deels uitgezonden via katholieke TV stations en geheel via live-stream. Een team van vertalers was actief om de gelovigen in het Italiaans, Spaans, Frans, Slowaaks, Pools, Duits en Italiaans van dienst te zijn.

Woensdag 19 mei heb ik voor de Vriendenkring van de Kathedraal een lezing gehouden over de symbolen van de doopkapel. De lezing is te bekijken en beluisteren op kathedraal TV. Hieronder vindt U de tekst. Atti Noordhof, voorzitter van de vriendenkring, leidde de avond in en riep op om lid te worden van de vriendenkring.

Enige tijd geleden verscheen in het Katholiek Nieuwsblad een verslag van een gesprek van Anton de Wit, hoofdredacteur van KN, met mij en Eric Holterhues over de kerkelijke leer over homoseksualiteit en een kerkelijke visie op de omgang met homoseksualiteit en homoseksuele mensen. De aanleiding was de kritiek op het afwijzende antwoord dat de Congregatie voor de Geloofsleer had gegeven op de vraag of de kerk homoseksuele relaties kan zegenen.

Vrijdag 16 april verscheen het Katholiek Nieuwsblad met een gesprek dat ik met Eric Holthues had voor de krant naar aanleiding van het onlangs verschenen antwoord van de Congregatie voor de geloofsleer over het inzegenen van homorelaties. Anton de Wit deed verslag.

Paus Franciscus heeft op 11 januari bekend gemaakt dat de aanstellingen tot lector en acoliet, diensten in de Kerk die op grond van het doopsel en vormsel wordt verricht, geopend zullen worden voor vrouwen. Daartoe wordt canon 230 par. 1 van het kerkelijk wetboek gewijzigd en wordt de liturgie van de aanstellingen aangepast.

Op 30 december 2020 is op de website van het bisdom Haarlem-Amsterdam een Verheldering gepubliceerd aangaande de devotie tot de Vrouwe van alle Volkeren. Hieronder vindt U van mijn hand een toelichting en pastoraal woord bij die Verheldering.

Het Centrum voor de Sociale Leer van de Kerk van het Bisdom Haarlem-Amsterdam heeft zijn vijftiende bundel gepubliceerd met de bijdragen van het druk bezochte symposium over financiële ethiek na de kredietcrisis.

Paus Franciscus spreekt zich in de documentaire ‘Francesco’ uit over de wettelijke erkenning van homoseksuele verbintenissen. Daar lijkt hij vóór. Wat is dat nou? Heeft de kerk haar leer veranderd?

Op 22 september heeft de Congregatie voor de Geloofsleer de brief Bonus Samaritanus gepubliceerd over de zorg voor mensen in kritieke en terminale fases van hun leven, die op 14 juli is getekend. De brief gaat vanuit een christelijk-katholieke visie in op deze zorg nu medische ontwikkelingen verlenging van het leven hebben mogelijk gemaakt en het tegelijk vaak moeilijk is de menselijke waardigheid en de zin van het leven te begrijpen als vooral lijden, zwakheid en breekbaarheid van het menselijk leven naar voren komen.

Het Nederlands Dagblad publiceerde op 17 september een artikel van Hendro Munsterman onder de titel "Mariaverschijningen in Amsterdam 'vals' ". Het Vaticaan zou hebben laten weten dat de Mariaverschijningen in Amsterdam vals zouden zijn. Natuurlijk werden we overstroomd met vragen van verontruste gelovigen. Maar het bericht klopt niet. Een toelichting.

Op de website van het Katholiek Nieuwsblad staat een kort interview dat ik aan KN-eindredacteur Peter Doorakkers heb gegeven naar aanleiding van de uitspraak van de Congregatie van de geloofsleer over de ongeldigheid van ‘Wij dopen’ en het daaropvolgend bericht over een priester die ontdekte dat hij niet geldig was gedoopt. Wat is dit voor legalisme? Of is er meer aan de hand?

Johannes Willibrordus Maria Hendriks wordt geboren te Leidschendam op 17 november 1954 in een katholieke familie als zoon van Wim en Nelly Hendriks-Van Heiningen († 2022). Zijn vader († 2013) is tuinder en veilingbestuurder. Hij volgt het klein-seminarie (later: diocesaan college) Leeuwenhorst te Noordwijkerhout, waaraan hij in 1973 eindexamen gymnasium α doet. Daarna studeert hij aan Katholieke Theologische Hogeschool te Amsterdam, waar hij de propedeuse doet, en aan het Groot-seminarie Rolduc te Kerkrade, waar hij zijn priesterlijke vorming voltooit. Aansluitend doet hij zijn pastorale jaar in de St. Petrusparochie te Leiden.

Zaterdag 29 februari kwamen de catechisten bijeen in het bisschopshuis bij de kathedraal in Haarlem. Het was voor mij een goede gelegenheid om te luisteren naar hun ervaringen, ons te bezinnen op de roeping tot catechist en te bespreken hoe we de taak en de roeping van de catechist meer onder de aandacht kunnen brengen bij de priesters en diakens, in de opleiding en natuur bij mogelijke kandidaten!

Maandag 14 oktober is prof dr. Leo Elders SVD rustig ingeslapen en na een lang en welbesteed leven in dienst van Christus en de kerk, in het bijzonder in de opleiding van priesters, naar zijn Heer gegaan. Moge hij rusten in vrede! We zijn dankbaar voor alles wat hij ook voor onze priesteropleiding heeft gedaan.

Regelmatig komt het in reacties en discussie op Facebook naar voren: de plaats van vrouwen in de kerk. Kan de kerk daar niet iets in veranderen en vrouwen tenminste tot diaken wijden? Deze zomer zag lk wat dit betreft een interessante afbeelding in het museum van La Grande Chartreuse.

Donderdag 9 mei heeft paus Franciscus - na de speciale vergadering van de voorzitters van de bisschoppenconferenties in februari over dit thema - nieuwe, aanvullende maatregelen gepubliceerd over de melding en behandeling van klachten van seksueel misbruik.

Zondag 24 februari was ik voor de Mis in de kathedraal. De eerste lezing (1 Sam. 26) en het evangelie (Lc. 6, 27-38) gingen over barmhartigheid, niet oordelen en vergevingsgezindheid. Tegen de achtergrond van de misbruiktop in Rome klonken die woorden misschien wel wat te gemakkelijk... Een homilie en een reflectie. Dit artikel is aangevuld op dinsdag 26 februari

Tijdens zijn apostolische reis naar de Verenigde Arabische Emiraten heeft paus Franciscus samen met de Groot Iman van Al-Azhar, Ahmad Al-Tayyeb een document getekend over de broederschap onder de mensen. Het document heeft naast positieve ook negatieve reacties opgeleverd: had de paus de waarheid van het katholieke geloof verloochend?

Het bericht van 2 augustus j.l. over de wijziging van de tekst van de Catechismus van de Katholiek Kerk over de doodstraf is aangevuld.

Vandaag, op 2 augustus 2018, is bekend gemaakt dat paus Franciscus een gewijzigde tekst van nummer 2267 van de Catechismus van de Katholieke Kerk heeft goedgekeurd waarin de doodstraf ‘ontoelaatbaar’ wordt genoemd.

Zaterdag 21 april is bekend gemaakt dat paus Franciscus vijf nieuwe consultoren heeft benoemd voor de Congregatie voor de Geloofsleer. Drie van hen zijn vrouwen. Eén van hen, Linda Ghisoni, werd in november benoemd in de staf van het nieuwe Dicasterie voor de leken, het gezin en het leven.

In het protestantse kerkje van Nieuwveen werd op woensdag 26 april een oecumenisch symposium gehouden, georganiseerd vanuit de Protestantse kerk (PKN) en de Rooms Katholieke Clara Franciscus Federatie, de samenwerkende parochies van de regio. Ds. Arjan Plaisier en ik hebben een inleiding gegeven over de de kracht en de pijn van de oecumene. Die pijn was inderdaad voelbaar.

Op Paaszondag bereikte de emeritus-paus Benedictus XVI (Jozef Ratzinger) de leeftijd van 90 jaar. Van harte wil ik hem daarmee feliciteren en God danken voor alles wat hij voor Christus en de kerk heeft gedaan!

De zusters van Moeder Teresa - officieel: de Missionarissen van de Naastenliefde - doen in stilte veel goed werk. Zij geven katechese, bijvoorbeeld aan geloofsleerlingen, maar veel meer bekend zijn zij voor hun werk voor de armsten der armen. In Amsterdam mocht ik dat op Paaszondagmiddag weer meemaken.

Woensdagavond 12 april vond in de Haarlemse Sint Bavokathedraal de jaarlijkse Chrismamis plaats, waarin de heilige oliën worden gewijd die bij de bediening van de sacramenten worden gebruikt en waarin de priesters en diakens de beloften van hun wijding vernieuwen. Uit heel het bisdom waren velen gekomen.

Tijdens de Eucharistieviering die aan het einde van de bisschoppenvergadering in concelbratie door de aanwezige bisschoppen werd gevierd, was de replica van het beeld van Onze Lieve Vrouw van Fatima aanwezig, dat deze maanden door het aartsbisdom gaat. Honderd jaar geleden vonden de verschijningen plaats.

Het zal voor bijna iedereen wel duidelijk zijn dat het noodzakelijk is geworden parochies op te heffen of samen te voegen en bepaalde kerkgebouwen niet langer voor de eredienst te bestemmen. Dit is nodig geworden door de vergrijzing, het sterk terug gelopen aantal gelovigen dat aan de eredienst deelneemt en in samenhang daarmee de verminderde beschikbaarheid van financiële middelen. Toch is het van belang deze situatie niet slechts defensief te benaderen, als een “ krimpscenario” dat de Kerk steeds verder in een hoek drijft.

Paus Franciscus heeft in antwoord op een vraag over de mogelijkheid van vrouwelijke diakens gesproken. Het gebeurde tijdens een ontmoe­ting met hogere oversten en de vraag en het antwoord waren spontaan en informeel. De paus ging er uitgebreid op in ook omdat die vraag hem ooit nogal geïnteres­seerd had. Heeft de paus werkelijk een opening gegeven naar het vrouwelijk diakonaat?

Een priester of seminarist kan niet volstaan met het aan­vaarden van het celibaat als iets wat er nu een­maal bij hoort. Het is een levens­keuze die nauw samen­hangt met de betekenis van het priester­schap. De Kerk heeft de celibaats­ver­plich­ting van de priesters door de eeuwen heen bewaard.

Wanneer is iets een geloofswaarheid, wanneer is een kerkelijke uitspraak 'onfeilbaar'? Toen in 1998 de Apostolische Brief "Ad tuendam fidem" verscheen, meenden velen dat het terrein van onfeilbare uitspraken werd uitgebreid. Zo bestaan er nogal eens misverstanden over onfeilbaarheid en de geloofswaarheden.

Wanneer een priester, diaken of kerkelijk medewerker wordt beschuldigd van seksueel misbruik of van een ander misdrijf (delict) en die beschuldiging tenminste schijn van waarheid, enige waarschijnlijkheid (“saltem veri similem”) bezit, moeten soms in een vroeg stadium bepaalde maatregelen worden genomen om herhaling of voortzetting van de ernstige, strafbare feiten te voorkomen. Deze maatregelen kunnen worden genomen als voorzorgsmaatregelen in het kader van een kerkelijk strafproces (c. 1722)

Op de terugkeer vanuit Mexico heeft paus Franciscus zoals intussen gebruikelijk is, geantwoord op vele vragen van journalisten. Daar was ook een vraag bij die over anticonceptie ging in verband met het voorkomen van besmetting door het Zika-virus. Ging de paus in zijn antwoord in tegen de leer van de Encycliek Humanae Vitae van zijn voorganger paus Paulus VI?

Voor gezinnen is het geen gemak­ke­lijke tijd: veel relaties lopen stuk, er zijn veel een-ouder­gezinnen. Gezinnen hebben vaak over­volle programma’s waar­door het moeilijk is tijd te vinden voor elkaar; kinderen groot brengen is een opgave, ook finan­cieel. Veel mensen trouwen niet meer. Het gezin en het huwelijk staan dus flink onder druk. Paus Franciscus leeft mee en wil dat de hele kerk zorg heeft voor mensen die het verdriet ervaren van gebroken relaties.

Bij uitgeverij De Boog in samenwerking met Betsaida is “De hoop van het gezin” verschenen. Het gaat om de spraakmakende dialoog die de Spaanse uitgever (BAC) Carlos Granados heeft gehouden met de prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer, kardinaal Gerhard-Ludwig Müller over de thema's van de bisschoppensynode over het gezin, die dit najaar in gewone zitting bijeen zal komen.

Traditioneel vond op woensdagavond in de Goede Week in de Haarlemse kathedrale basiliek van Sint Bavo (“De nieuwe Bavo”) de oliewijding plaats. Niet alleen worden de olie van de geloofsleerlingen en de zieken gewijd en het chrisma geconsacreerd, maar ook vernieuwen de priesters en de diakens de beloften van hun priester- en diakenwijding. En velen waren gekomen...

Dat de Kerk een gemeenschap is en de priester en diaken dienaars zijn van die gemeenschap, betekent dat priesters en diakens mensen van ‘communio’ moeten zijn. De volgende overweging bij een gedeelte van het tweede hoofdstuk van Lumen Gentium, de Constitutie over de Kerk, gaat hierover.

De tweede dag van de Ad limina bezoeken begon met een H. Mis in de sint Jan van Lateranen. Daarna bezochten de bis­schoppen gezamen­lijk de Congre­gatie voor de Katho­lieke Opvoeding en de Congre­gatie voor de geloofs­leer. Sommige bischoppen gingen daarna nog naar Cor Unum, een pauselijke Raad.

Op De Tiltenberg werd op vrijdag 12 april een studiedag gehouden voor priesters, diaken, pastoraal werkers, catechisten en cateche­tische mede­werkers van het bisdom. Behalve de Eucharistie­viering, middag­gebed, lunch en uit­wisseling in groepen, waren er twee lezingen. Tegen de vijftig deelnemers maakten de dag mee.

Voor het einde van deze maand verschijnt bij uitgeverij Larcier het eerste nummer van de nieuwe jaargang van het tijdschrift 'Recht, Religie en Samenleving', dat ingaat op allerlei thema's die kerkelijk en Nederlands/Belgisch recht raken of die op dat grensvlak van kerk en samenleving bijzondere betekenis hebben. Zo heb ik voor deze uitgave een artikel geschreven over de vraag wat een bisschop moet doen als hij een beschuldiging van seksueel misbruik voorgelegd krijgt.

Het is algemeen bekend dat de dienaar Gods paus Johannes Paulus II een grote liefde en verering voor de maagd Maria had. Dat blijkt uit de wapenspreuk “Totus tuus” (“Geheel de uwe”) die hij gekozen had en waarvan de woorden het begin vormen van een akte van totale toewijding aan de moeder van God . Dat blijkt ook uit de geschiedenis van zijn priesterroeping waarover deze paus terugblikkend bij gelegenheid van zijn gouden priesterjubileum, schreef.